نگاهی تطبیقی به آثار مشاهیر ایران در ادبیات عرب

محورهای موضوعی : شعر

سیدحسین موسوی‌نژاد ¹ , فریبرز حسینجانزاده ²

1 - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد جیرفت.
2 - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کاشمر.

تاریخ دریافت : 1394/03/10 تاریخ پذیرش : 1394/03/10 تاریخ انتشار : 1393/08/10

کلید واژه:

چکیده مقاله :

در این مقاله بنا داریم مشاهیر ایران در ابیات عرب را معرفی کنیم. برای این مهم به بررسی ادوار تاریخ ادبیات پرداختیم و روشن شد که سهم ایرانیان در تبلور ادبیات عربی چشمگیر است. اسلام با ورود به ایران طرفدارانی پیدا کرد، و اختلاط اعراب با ایرانیان باعث شد تا فرهنگ دو کشور بر یکدیگر تأثیر بگذارد. این تأثیر در دوره اموی کم‌رنگ‌تر است چون حکومت اموی همواره نژاد عرب را بر غیر عرب به خصوص ایرانیان ترجیح می‌داد و همین باعث شد که ایرانیان کم‌تر در این دوره وارد حوزه ادبی شوند. ولی اختلاط شدید و رفعت مقام ایرانیان در دوره عباسی در ظهور چهره‌های مذهبی، ادبی و علمی سهم شایسته‌ای دارد. در این مقاله با برخی مشاهیر که بیش‌تر چهره‌های ادبی هستند آشنا‌ می‌شویم و با نگاهی تطبیقی به بررسی آثار آن‌ها می‌پردازیم.

چکیده انگلیسی:

Here I want to introduce Iranian celebrities in Arabic literatures. In order to achieve this purpose, I study periods of literature history and finally it was found that Iranian contribution in formation of Arabic literature was impressive. By entrance of Islam to Iran, many followers turned to it. And the association of Arabs and Iranian people caused the mutual influence on both countries culture. This influence is less visible in Umayyad caliphate. Because Umayyad caliphate, prefer Arabs to non-Arabs especially Iranian people. And this preference causes less contribution of Iranian in literature domain in that period. This humiliation finally led to down fall of Umayyad. After revolution of Abu-Muslim Khorasani, the ground for Umayyad downfall and formation of Abbasid caliphate was provided. Abbasid begin their insurrection by accepting Ahl-Al-Bayt and enjoy the total support of Iranian. This matter had beneficial consequences for Iranian; they gain important positions in Abbasid caliphate. This high contribution and elation in their position had a great effect on emergence of religious, literary and scientific faces. In this study we will be familiar with some of these celebrities which most of them are literary people.

منابع و مأخذ:

کتب فارسی

آذر شب، محمدعلی. 1375ش. الأدب العربی وتاریخه(حتی نهایة العصر الاموی)، تهران: سازمان سمت.

خرمشاهی، بهاء الدین. 1383 ش، کلیات سعدی، تهران: انتشارات دوستان.

رودکی، ابو عبدالله. 1382 ش، دیوان، به کوشش منوچهر علی پور، تهران: انتشارات تیرگان.

صفا، ذبیح الله. 1385ش، تاریخ ادبیات در ایران، تهران: انتشارات فردوس.

محمد بن بهاء الدین، شمس الدین(حافظ شیرازی). 1377ش، دیوان، تصحیح محمد قزوینی و قاسم غنی، تهران: انتشارات اقبال.

کتب عربی

ابن هانی، حسن(ابونواس). 1422 ق، دیوان، شرح سلیم خلیل قهوه چی، بیروت: دارالکتب العلمیه.

اصفهانی، ابوالفرج. 1412هـ.ق، الأغانی، شرح دکتر یوسف الطویل، بیروت: دارالکتب العلمیه.

الثعالبی النیسابوری، ابومنصور عبدالملک. 1403ق، یتیمة الدهر فی محاسن اهل العصر، شرح و تحقیق دکتر مفید محمد قمیحه، بیروت: دارالکتب العلمیه.

سعد سلمان، مسعود. 1363 ش، دیوان، با مقدمه ناصر هیری، تهران: نشر گلفام.

سعید، علی احمد(ادونیس). 1376 ش، پیش درآمدی بر شعر عربی، ترجمه: کاظم برگ نیسی، تهران: انتشارات فکر روز.

ضیف، شوقی. 1966 م، تاریخ الأدب العربی، قاهره: دارالمعارف.

ضیف، شوقی. 1990م، عصر الدول و الامارات(تاریخ الادب العربی)، قاهره: دارالمعارف.

العشماوی، محمد زکی. 1980م، موقف الشعر من الفن والحیاة، بی جا، دارالنهضه العربیه.

غنیمی هلال، محمد. 1996 م، دراسات و نماذج، قاهره: دارالنهضه مصر.

الفاخوری، حنا. 1368ش، تاریخ ادبیات زبان عربی، مترجم عبدالمحمد آیتی، تهران: انتشارات توس.

الفاخوری، حنا. 1380ش، تاریخ الأدب العربی. تهران: انتشارات توس.

کحاله، عمر رضا. 1993م، معجم المؤلفین، بیروت: مؤسسه الرساله.