مفاهیم عربی و قرآنی در قصاید ناصرخسرو

محورهای موضوعی : شعر

نعمت اصفهانی عمران ¹ (* عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت(استادیار).)
سمیره پورزاد ² (** دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت.)

تاریخ دریافت : 1393/11/18 تاریخ پذیرش : 1393/11/18 تاریخ انتشار : 1393/05/10

کلید واژه:

چکیده مقاله :

به سبب انس مسلمانان با قرآن کریم و قرائت و احکام قرآن، تأثیر مفاهیم قرآنی را در شعر شاعران وآثار نویسندگان به طور مستقیم و غیر مستقیم به شیوه های گوناگون تلمیح، اقتباس، و اشاره می‌توان مشاهده کرد. موضوعی که در آثار شاعران و نویسندگان قرن‌های چهارم و پنجم فزونی می‌یابد و اوج این تأثیرپذیری در آثار ناصرخسرو نمایان است. جلوه‌های آیات قرآنی بکار رفته را در اشعار ناصرخسرو نیز با شاهد و مثال مورد بررسی واقع شده است. ژرفا و گستره و فراوانی نفوذ آیات و عبارات قرآنی در ذهن و زبان او در تار و پود اشعارش دیده می‌شود، و بدین ترتیب وی تسلط خود را در فهم معانی قرآن مجید آشکار می سازد، و عمل به احکام آن را در اشعار دیوان خود مد نظر قرار داده است. او معتقد است که باید باطن قرآن را بر ظاهر آن ترجیح داد.

چکیده انگلیسی:

From the beginning of Persian poetry, due to familiarity with the Muslims and recite the Holy Qur'an and Qur'anic injunctions; effect Koran in Vasar poetry writers directly and indirectly in various ways; allegorical ; adaptation and can be seen pointing. Context in which poets and writers of the fourth and fifth sections will exceed the height of NasserKhosrow This influence is apparent in the works. Expressions of verses used in poems Nasserkhosrow also saw examples are studied makes and practice the precepts it poems Court has to consider. And believes that the Quran should look inward preferred.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم.

آتشی، منوچهر. 1388، ناصرخسرو سرگشته جهان و تبعیدی یمگان. چاپ اول، تهران: آهنگ دیگر.

حلبی، علی اکبر. 1379، تأثیر قرآن و حدیث در ادبیات فارسی، ویرایش دوم، تهران: اساطیر.

حاجتی، محمد حسین. 1389، شعر زهد و طاعت: گزیده اشعار ناصرخسرو، مشهد: شاملو.

دشتی، علی. 1379، تصویری از ناصرخسرو، به کوشش مهدی ماحوزی. تهران: قلم آشنا.

شعار، جعفر. 1372، گزینه اشعار ناصر خسرو، زیر نظر دکتر حسن انوری، تهران.

قبادیانی، ناصرخسرو. 1361، دیوان اشعار، به ضمیمه روشنایی نامه، سعادت نامه، مقطعات و ابیات متفرقه، از روی نسخه تصحیح شده مرحوم تقی زاده، تهران: چکامه.

کزازی، میر جلال الدین. 1373، زیباشناسی سخن پارسی(3). تهران: مرکز.

موسوی، ماریا. 1385، ناصرخسرو(مشاهیر ایرانی). تهران: تیرگان.

همایی، جلال الدین. 1368، فنون بلاغت و صناعات ادبی، تهران: هما.

یوسفی، غلامحسین. 1369، چشمه روشن، تهران: علمی.

 

مقالات

گودرزی، محمد و محمدرضا ساکی. بهار 1390، «روزگار، خرد و جهل از دیدگاه ناصرخسرو قبادیانی و احمد شوقی»، فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت، دوره 5، شماره 17: صص 89-109.