ملازمت «انسان» و «خرد» در شعر ناصرخسرو و ابوالعلاء

محورهای موضوعی : شعر

مهدی ماحوزی ¹ , کیمیا تاج نیا ²

1 - عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد رودهن، ایران. .
2 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد رودهن، ایران.

تاریخ دریافت : 1394/03/28 تاریخ پذیرش : 1394/03/28 تاریخ انتشار : 1393/09/10

کلید واژه:

چکیده مقاله :

میان ناصرخسرو قبادیانی و ابوالعلاء معری مشابهت‌های فکری و گرایش‌های مشترک مذهبی بسیار است. توجه و شوق به تجربه زندگی عقلی و وجدانی که از آثار هر دو پیداست امکان واکاوی یک موضوع مشترک در اندیشه و شعر ایشان را ممکن می‌سازد؛ به ویژه آن که انسان و ارتقای حیات روحی و باطنی آن از محورهای اساسی فکر و شعر آن دو به شمار می‌آید. در این نوشتار کوشیده‌ایم تا ضمن تبیین جایگاه خرد در کارنامه انسان شناختی شعر ناصرخسرو و ابوالعلاء به طرح مواضع مشترک آن‌ها در مواجهه با موضوع خرد و استخراج زمینه‌های همسان فکری آن دو در این باب بپردازیم و به نظرگاه مشترک هر دو حکیم در باب ملزومات خرد یعنی سخن و علم هم اشاره کنیم.

چکیده انگلیسی:

There are so many intellectuall similarities and common religious tendencies between Naser khosroo and Ablolalae. There considration and zealotry to the life experience that are abviovs in their works, makes it possible to research a common subject in their poems and thoughts. Particularly , “man and perfermant of his spiritual and virtual life” is one of the basic topics of their toughts and poems. We have tried in this orticle to introduce their common viewpoints about wisdom and also to find out common intellectual themes of these two poets and mean while illuminating the place of wisdom in anthropological workbook of Naser and Abolalae poems, and point to the common viewpoints of both sages about attendance of wisdom, that means speech and knowledge.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم.

احسن، عبدالشکور. 1355، یادنامه ناصرخسرو(مجموعه مقالات به مناسبت هزارمین سال ولادت ناصرخسرو)، چاپ اول، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی.

الفاخوری، حنّا. 1361، تاریخ ادبیات عربی،  ترجمه عبدالمحمد آیتی، چاپ اول، تهران: انتشارات توس.

پشت‌دار، علی‌محمد. 1385، ناصرخسرو و ادب اعتراض(جلوه‌های آزادگی و ادب اعتراض در دیوان ناصرخسرو)، انتشارات فرهنگ صبا: تهران.

چناری، امیر. 1385، اشعار ابوالعلاء معرّی، چاپ اول، تهران: انتشارات زوّار.

سجستانی، ابویعقوب. 1358، کشف المحجوب، با مقدمه هانری‌کربن، چاپ اول، تهران: انجمن ایران‌شناسی فرانسه.

درگاهی، محمود. 1378، سرود بیداری، انتشارات امیرکبیر: تهران.

دشتی، علی. 1386، تصویری از ناصرخسرو، چاپ دوم، تهران: انتشارات زوّار.

طاهری مبارکه، غلام محمّد. 1375، سلام باد بر خرد، چاپ اول، تهران: انتشارات نقش جهان.

ماحوزی، مهدی. 1374، شرح مخزن الاسرار، چاپ اول، تهران: انتشارات اساطیر.

محقق، مهدی. 1368، تحلیل اشعار ناصرخسرو(به انضمام پنج پیوست)، چاپ پنجم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

مسکوب، شاهرخ. 1371، چند گفتار در فرهنگ ایران، چاپ اول، تهران: نشر زنده‌رود.

معرّی، ابوالعلاء. 1412ق، دیوان لزوم ما لا یلزم، چاپ اول، بیروت: انتشارات الجیل.

ممتحن، مهدی. 1384، ابوالعلاء معرّی در گستره ادب و فلسفه، چاپ اول، جیرفت: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی.

ناصرخسرو. 1370، دیوان، به تصحیح مجتبی مینوی_ مهدی محقّق، چاپ چهارم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

هانسبرگر، آلیس‌سی. 1390، ناصرخسرو لعل بدخشان(تصویری از شاعر، جهانگرد و فیلسوف ایرانی)، ترجمه فریدون بدره‌ای، چاپ دوم، تهران: انتشارات فرزان.