تحلیل بینامتنی «بلبل و مور» با «زنجره و مور» بر اساس رمزگان فرهنگی بارت

محورهای موضوعی : شعر

فاطمه زمانی ¹ , نادره زمانی ²

1 - دانش‌آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سمنان
2 - کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فرانسه

تاریخ دریافت : 1398/05/25 تاریخ پذیرش : 1398/05/25 تاریخ انتشار : 1398/05/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

پروین اعتصامی یکی از موفق‌ترین شاعران معاصر ایرانی در استفاده از فابل به منظور بیان آموزه‌های اخلاقی و اجتماعی است. یکی از پیش‌متن‌های اساسی پروین در آفرینش فابل ها و تمثیلات‌اش، افسانه های لافونتن، شاعر سده هفده فرانسوی، است. لیکن به تعبیر رولان بارت ساختار هر روایت، متشکل از تعدادی رمزگان فرهنگی مانند پروآیروتیک، هرمنوتیک، سمیک، نمادین و ارجاعی است. این رمزگان منعکس کننده موقعیت فردی و اجتماعی هنرمند و مبتنی بر سنت های ادبی و فرهنگی یک جامعه است. از این روی، در مقاله حاضر، با این پیش فرض که در آثار بازآفرینی شده از یک زبان به زبان دیگر، بیش از هر چیز رمزگان فرهنگی آن دستخوش تغییر و تحول می‌شود، آن‌ها را در ساختار روایت بلبل و مور پروین اعتصامی که بازآفرینی حکایت زنجره و مور ژان دو لافونتن است، مورد واکاوی قرار داده است. نتیجه این بررسی، بر این نکته دلالت دارد که پروین اعتصامی برای آفرینش مجدد حکایت تمثیلی لافونتن، کنش های روایی، تعلیق های داستان، تقابل های دوجزئی، محیط و فضا و خصوصیات روانی شخصیت های داستان و نیز ارجاعات درون متنی و برون متنی آن را متناسب با بافت فرهنگی و اجتماعی خویش تغییر داده است.

چکیده انگلیسی:

Parvin E'tesami is one of the most successful Iranian poets in applying fable – in her works – in order to express ethical and social learnings. One of E'tesami's radical pre – texts in creating fables and allegories is La Fontaine's fables – French poet of 17th century. But according to Roland any narration's structure is combined from some cultural semiotics such as hermeneutics, semis, symbolic and referentials. Thses semiotics reflect an artist's individual and social status based on the society's cultural and literal traditions. Thus the present article surveys cultural semiotics in "nightingale and Ant" by Parvin E'tesami and "Cricket and Ant" by Jean de La Fontaine with the assumption that all cultural semiotics would change from one language to another in recreation process. The result is that by Parvin E'tesami has changed psychological features of the characters as well as inter and intra textual references according to her social cultural status.

منابع و مأخذ:

کتابنامه

اعتصامی، پروین. 1390ش، مجموعه اشعار(دیوان پروین اعتصامی)، با مقدمه ملک الشعرای بهار، تهران: نشر نگاه. 

آلن،گراهام. 1384ش، بینامتنیت، ترجمه پیام یزدانجو، تهران: نشر مرکز.

سعدی، مصلح بن عبدالله. 1376ش، کلیات سعدی، به اهتمام محمدعلی فروغی، چاپ دهم، تهران: موسسه انتشارات امیرکبیر.

شمیسا، سیروس. 1394ش، انواع ادبی، تهران: میترا.

صافی پیر لوچه، حسین. 1395ش، درآمدی بر تحلیل گفتمان انتقادی(گفتمان روایی)، تهران: نی.

کالر، جاناتان. 1388ش، در جست‌وجوی نشانه­ها، ترجمه لیلا صادقی و تینا امر اللهی، ویرایش فرزان سجودی، چاپ دوم، تهران: علم.

لافونتن، ژان دو. 1380ش، افسانه­های لافونتن، ترجمه عبدالله توکل، تهران: مرکز.

مقدادی، بهرام. 1393ش، دانشنامه نقد ادبی از افلاطون تا به امروز، تهران: نشر چشمه.

مکاریک، ایرنا ریما. 1384ش، دانشنامه نظریه­های ادبی معاصر، ترجمه مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران: آگه.

یوسفی، غلامحسین. 1383ش، چشمه روشن(دیداری با شاعران)، تهران: علمی.

 

مقالات

ایران دوست تبریزی، رضا. 1371ش، «شخصیت­ها و اخلاق در فابل­های پروین اعتصامی و دون ژان لافونتن»، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی تبریز، شماره 142- 143، صص 1- 53.

شامیان، اکبر. 1383ش، «اشاره­ای به برخی داستان­های سندبادنامه»، کتاب ماه ادبیات و فلسفه، سال هفتم، ش 10، صص 116- 121. 

 

Etesami, Parvin (1390), Collection of Poems, with Introduction of Bahar, Tehran: Negah Pub

Allen, Graham (1384), Intertextuality, Translated by Payam Yazdanjou, Markaz pub, ,Tehran:

Sa'di, Mosleh Ibn Abdullah (1376), Complete works of Sa'adi, by efforts of Mohammad Ali Foroughi, Amir Kabir Pub. Tehran

Shamisa, Sirous (1394), Literary Types, Mitra Pub, Tehran

Saafi Pirloojeh, Hossein (1395), An Introduction to Critical Discourse Analysis (narrative discourse), Ney pub. Tehran

Culler, Jonathan (1388), the pursuit of signs, translated by Leila Sadeghi and Tina Amrollahi, edited by Farzan Sajudi, Second Edition: Elmi Pub. Tehran

La Fontaine, Jean de (1380), The Legends of La Fontaine, Translated by Abdullah Tavakol, Markaz pub, Tehran

Meqdadi, Bahram (1393), Literary criticism Since Plato, Chashme Tehran

Mecharic, Irna Rima (1384), Encyclopedia of contemporary literary theories, translated by Mehran Mohajer and Mohammad Nabavi, Agah pub, Tehran

Yousefi, Gholam Hossein (1383), fountain of light (Visiting Poets), Elmi pub, Tehran

 

Articles:

Irandoost Tabrizi, Reza (1371), "Personalities and Ethics Parvin Etesami and de La Fontaine's Works", Journal of the Faculty of Literature and Humanities of Tabriz, No. 142-143, pp. 1- 53.

Shamian, Akbar (1383), "A reference to some stories of Sindhbadnameh", Month of Literature and Philosophy, 7^th year, NO. 10, Pp. 116-112.