تحلیل تطبیقی اصالت بشر از دیدگاه مولانا با اندیشه‌های ژان پل سارتر

محورهای موضوعی : شعر

معصومه صادقی ¹ (استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی،واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران)

تاریخ دریافت : 1397/05/31 تاریخ پذیرش : 1397/05/31 تاریخ انتشار : 1397/05/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

اصالت بشر یا وجود مسأله‌ای فلسفی است که در طول تاریخ زندگی انسان همواره دغدغه فلاسفه و متفکران غرب و شرق بوده است. اگزیستانسیالیست‌های غربی به‌خصوص سارتر بر ماهیت فرامادی و فرامعنوی انسان تأکید داشته وجود را بر ماهیت مقدم می‌دارند؛ حال آنکه ماهیت وجودی انسان در عرفان اسلامی به‌خصوص اندیشه و آثار مولوی به ویژه در غزلیات شمس دارای دو بعد مادی و معنوی است که ماهیت یا چیستی اش بر وجودش تقدم دارد. یافته های تحقیق که به روش اسنادی و بررسی توصیفی به دست آمده، بر آن است که تفاوت در تعریف ماهیت انسان نزد سارتر و مولانا موجب شده تا اصالت وجود نزد ایشان متمایز باشد. سارتر با رد الهیات، ماهیت وجودی انسان را نهایتاً اخلاقی می داند که با مرگ پایان می پذیرد. در مقابل مولوی برای وجود انسان دو ماهیت روحانی و مادی می شناسد که با خودآگاهی می تواند با گذر از جهان مادی و رسیدن به دنیای معنوی، به ازلیت و ابدیت دست یابد.

چکیده انگلیسی:

Human origin or existence is a philosophical issue which has always been philosophers and scholars' concern in east and west. Western existentialist specially Sartre emphasized psychic nature of human and priors existence to nature; while the human's existence in Islamic mysticism – specially from Molana's view point – is of two aspects: worldly and unworldly in a way that his nature priors his existence. The findings – which obtained in documental and descriptive method – try to explain the human's nature by from Molana and Jean-Paul Sartre. Sartre believes that human nature would end by death while Molana knows two natures for human: spiritual and mortal which he can reach the immortality by passing the world.

منابع و مأخذ:

ابن سینا. 1403ق، الاشارات والتنبیهات، شرح نصیرالدین طوسی، شرح الشرح قطب‌الدین‌ رازی، قم: انتشارات بلاغت.

ابن عربی، محی الدین. 1423ق، فصوص الحکم، تعلیقات لابوالعلاء عفیفی، بیروت: دار الکتاب العربی.

استراترن، پُل. 1379ش، آشنایی با سارتر، ترجمه زهرا آرین، تهران: نشر مرکز.

امن‌خانی، عیسی. 1392ش، اگزیستانسیالیسم ادبی، چاپ اوّل، تهران: علمی فرهنگی.

بلخی، مولانا جلال الدین. 1392ش، غزلیات شمس، تفسیر محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: سخن.

بلخی، مولانا جلال الدین. 1392ش، مثنوی معنوی، تصحیح بدیع الزمان فروزانفر، تهران: علمی فرهنگی.

بلخی، مولانا جلال الدین. 1393ش، فیه ما فیه، تهران: معین.

بلکهام، هرولدجان. 1382ش، شش متفکر اگزیستانسیالیست، ترجمه محسن حکیمی، تهران: مرکز.

بهاری، شهریار. 1367ش، انسان شناسی نظری، تهران: نشر دلیل ما.

جعفری، محمدتقی. 1376ش، مولوی و جهان بینی در مکتب‌های شرق و غرب، تهران: بعثت.

خدایار، امیرناصر. 1367ش، ژان پل سارتر، تهران: شرکت سهامی چاپ فرهنگ ایران.   

رجبی، محمود. 1379ش، انسان شناسی، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).

رحیم­نژاد، سلیم. 1364ش، حدود آزادی انسان از دیدگاه مولوی(جبر و اختیار)، تهران: انتشارات طهوری.

رحیمیان، سعید. 1383ش، مبانی عرفان نظری، تهران: سمت.

سارتر، ژان پل. 1361ش، اگزیستانسیالیسم و اصالت بشر، ترجمه مصطفی رحیمی، تهران: مروارید.

سارتر، ژان پل. 1382ش، هستی و نیستی، ترجمه عنایت­الله شکیباپور، تهران: دنیای کتاب.

لافراژ، رنه. 1383ش، اصول فلسفه اگزیستانسیالیسم، ترجمه احمد پزشک‌پور، تهران: شهریار.

نصری، عبدالله. 1376ش، سیمای انسان کامل از دیدگاه مکاتب، تهران: دانشگاه علامه طباطبائی.

نوالی، محمود. 1373ش، فلسفه‌های اگزیستانس و اگزیستانسیالیسم تطبیقی، تبریز: دانشگاه تبریز.

هالینگ، دیل. 1381ش، تاریخ فلسفه غرب، ترجمه عبدالحسین آذرنگ، تهران: ققنوس.

 

مقالات

حسن­زاده، صالح. 1389ش، «بحث تطبیقی اگزیستانسیالیسم غربی و اصالت وجود در فلسفه اسلامی»، خردنامه صدرا، ش 44، صص 60-74.

حیدری چناری، یوسف. 1390ش، «انسان‌شناسی واحد در فلسفه و عرفان ابن سینا»، پژوهش‌های اعتقادی و کلامی، ش1، دوره3، صص 53- 79.

محمدی فشارکی، محسن. 1393ش، «تحلیل داستان گدای ساعدی بر اساس اصول مکتب اگزیستانسیالیسم»، فصلنامه متن­پژوهی، دوره18، شماره60، صص 105- 124.

Ibn Sina. (1403BC). Et Isharat Altnbyhat. Magis Nasir. Quod al-Din Alshrh Qutb Rasis. Qom: Blaghh publications.

Ibn-Arabica, Mohiuddin. (1423). Hekam. Afifi Abul suspensionis. Editio octava. Beryti, Daralktab al.

Strathairn, Pauli. (1392) Introductio in Sartre. Suspendisse Zahra translatione. Tehran: Press Centre.

Amnkhany, Iesu. (1383). Literary exsistentialismi. Primum Ed. Tehran, scientifica et culturae.

Blk Cham Hrvldjan. (1382). Shesh existentialist amicitie. Mohsen Hakimi translatione. Tehran: Centrum est.

Balkhi, Rumi Jlaldyn. (1392). Masnavi. Forouzanfar Bdy‌Alzman disciplinam. Tehran, scientifica et culturae.

Balkhi, Rumi Jlaldyn. VII. (1392). Uana 'Accomodatae. Imperatorem Machometum Reza Shafiee interpretatio. Tehran: Disputatio.

Balkhi, Rumi Jlaldyn. VIII. (1393). Ma-fih Fierro. Tehran: tradidit.8.

vere, Shahryar. (1367). Theoretical anthropologia. Tehran: De publicatione nobis.

Apium prout stylus. (1376). Romans Rumi scholarum in Oriente et Occidente. Tehran: missionem.

Hsn‌Zadh Saleh. (1389). Disputatio discussion of Western Roman exsistentialismi et receptum in philosophia. Kheradnameh Sadra. No. 44, p. 60-74.

Árborem sycómorum Heydari 12 Rev. (1390). «Science of Ibn in philosophia et mystica." Totius Doctrinalis Controversiae-theologicorum annum. I SB. Volumen III. , Pp. 53. LXXIX.

Khudayar, Amyrnasr. (1367). Jean-Paul Sartre. Tehran: Iran culturae editis Corporation.

Rajabi Mahmoud. (1379). Anthropologia. Qom, Imam Khomeini Institutio et Research Institute (RA).

Rhym‌Nzhad: Salim. (1364). De fiduciam Rumi (Jbrvakhtyar). Tehran: Tahoori.

RAHIMIAN, dixi. (1383). Mystica fundamenta montium. Tehran latus.

Aquinas, Saint-Paul. (1382). Ens et nihil. Nayt‌Allh Shkybapvr translatione. Tehran: libri mundi.

Aquinas, Saint-Paul. Exsistentialismi et humanistica. Mostafa Rahimi translatione. Tehran: dissectum.

Lafrazh, Marcus Tullius. (1383). De philosophia ex exsistentialismi. Translata ab Ahmad Pezeshkpour. Shahriar Tehran.

Fesharaki imperatorem Machometum, Mohsen. (1393). «Exsistentialismi Saeedi mendicus fabula fundatur in principiis." Journal Mtn‌Pzhvhy18.( 60). Paginae105-124

Macquarie, Johannem (1376), Martin Heidegger, translatione Mhmdsydhnayy Kashani, Tehran: Gross

Nasri, Abdullah. (1376). Plena humanus perspective a facie scholarum. Tehran Allameh Tabatabaei scriptor University.

Nawal Mahmoud. (1373). Disputatio philosophiae exsistentialismi existentiae. Tabriz University, Tabriz.

Halyng, Date. (1381). West historia et philosophia. A. Azarang translatione. Tehran: Phoenix.