معرفی نسخه خطی حق الیقین استرآبادی و سیری سبک شناسانه در آن
محورهای موضوعی : شعر
رؤیا امیرپور
1
(دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد دهاقان، دانشگاه آزاد اسلامی، دهاقان، ایران)
مریم محمودی
2
(دانشیار زبان و ادبیات فارسی، واحد دهاقان، دانشگاه آزاد اسلامی، دهاقان، ایران)
کلید واژه:
چکیده مقاله :
حق الیقین یکی از معروف ترین آثار استرآبادی(متوفی 1316) است که علاوه بر مباحث اصول دین، مشتمل بر مطالب اخلاقی است و آن را در زمره ادبیات عرفانی دوره قاجار نیز آورده اند. اهمیت حق الیقین به عنوان نسخه خطی به جهت آن است که تنها یک نسخۀ منحصر به فرد از آن در دست است. امید است این پژوهش، راهگشای پژوهش‌های دیگر درباره این نویسنده باشد که علاوه بر علوّ مقام دینی از بزرگان اهل معنا و عرصه عرفان به شمار می‌رود. با عنایت به اینکه کتاب مذکور تا کنون تصحیح نشده معرفی آن می‌تواند باعث شناساندن یکی دیگر از مفاخر ادبی ما در قرن سیزدهم هجری گردد. نگارنده در این پژوهش، ابتدا به معرفی نسخه خطی حق الیقین و ویژگی‌های رسم الخطی آن، پرداخته است. در ادامه، ضمن معرفی نویسنده اثر، جایگاه علمی وی را بیان کرده است. نویسنده در پایان، ویژگی‌های سبک‌شناسی این اثر را در سه ساختار زبانی، فکری و بلاغی بررسی کرده است.
“Reality of Certainty” (Haq al-Yaqin) is one of the most famous works of Astarabadi (d. 1316), in which includes the principles of religion in addition to moral issues and has been categorized in the mystical literature of the Qajar era. The importance of “Reality of Certainty” as a manuscript is due to the fact that only one unique version is available. It is hoped that this research will pave the way for further research for the author, who, in addition to being a high-ranking religious official, is one of the great scholars in the field of meaning and mysticism. Considering that the mentioned book has not been corrected yet, its introduction may identify another literary figure in the thirteenth century. The author of the present research initially introduces the manuscript of "Haq al-Yaqin" and its calligraphic features and follows by introducing stylistic features of this work in three linguistic, intellectual and rhetorical structures.
قرآنکریم.
آرین پور، یحیی. 1387ش، از صبا تا نیما؛ تاریخ 150 سال ادب فارسی، تهران: زوار.
بهار، محمد تقی. 1370ش، سبک شناسی، تهران: امیر کبیر.
تهرانی، آقا بزرگ. 1369ش، الذریعة إلی تصانیف الشیعة، به کوشش علینقی منزوی، تهران: خیام.
تهرانی، آقا بزرگ. 1378ش، مصفی المقال، تهران: خیام.
تهرانی، آقابزرگ. 1369، دائرة المعارف تشیع، تهران: نشر مؤسسه دائرة المعارف تشیع.
حبیب‌آبادی، محمدعلی. 1364ش، مکارم الآثار، اصفهان: نفایس مخطوطات اصفهان.
حق شناس، علی محمد. 1376ش، آواشناسی(فونتیک)، تهران: نقش جهان.
داد، سیما. 1385ش، فرهنگ اصطلاحات ادبی، واژهنامه مفاهیم و اصطلاحات ادبی فارسی اروپایی، تهران: مروارید.
سجادی، سید جعفر. 1393ش، فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، تهران: طهوری.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. 1372ش، انواع ادبی و شعر فارسی، رشد آموزش ادب فارسی، سال هشتم، شماره 32.
شمیسا، سیروس. 1383ش، انواع ادبی، تهران: فردوس.
شمیسا، سیروس. 1387ش، بیان، چاپ سوم، تهران: نشر میترا.
کاکایی، قاسم. 1381ش، وحدت وجود به روایت ابن عربی و اکهارت، تهران: انتشارات هرمس.
کرمانی، محمّد بن علی ناظم الاسلام. 1362ش، تاریخ بیداری ایرانیان، به اهتمام: علی اکبر سعیدی سیرجانی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
مدرسی تبریزی، آقا میرزا محمدعلی. 1374ش، ریحانة الأدبفیتراجم المعروفینبالکنیةاواللقبیاکنیوالقاب، تهران: خیام.
مشکوة الدینی، مهدی. 1384ش، دستور زبان فارسی، تهران: انتشارات سمت.
منزوی، احمد. 1349ش، فهرست نسخه‌های خطی، تهران: انجمن آثار و مفاخر ملی ایران.
میرصادقی، میمنت. 1385ش، واژه نامه هنر شاعری، تهران: کتاب مهناز.
همایی، جلال الدین. 1373ش، معانی و بیان، تهران: نشر هما.
مقالات
فریدی، مریم و مهدی تدین. 1392، «از فنا تا وحدت در اندیشه مولانا و ابن فارض»، فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی، دوره 7، شماره 27، صص 7- 29.
یلمه‌ها، احمد رضا. 1395ش، «بررسی خاستگاه ادبیات تعلیمی منظوم و سیر تطور آن در ایران»، پژوهشنامه ادبیات تعلیمی، سال هشتم، شماره بیست و نهم.
_||_
The Holy Quran.
Arianpour, Yahya, (2008), From Saba to Nima: 150 Years History of Persian Literature, Tehran: Zavvar.
Bahar, Mohammad Taghi, (1991), Sabk Shenasi (Methodology), Tehran: Amir Kabir.
Dad, Sima, (2006), Dictionary of Literary Terms, Glossary of Persian – European Languages Concepts and Expressions, Tehran: Morvarid.
Faridi, Maryam and Mahdi Tadayon, (2013), From Annihilation in God to Unity in the Thoughts of Maulana and Ibn Farid, Journal of Comparative Literature Studies, Vol. 7, No. 27, Pages 7-29.
Habib Abadi, Muhammad Ali (1985), Makarim Al-Athar, Isfahan: Nafayes Makhtootat Isfahan (Isfahan's Treasury of Manuscripts).
Haqshenas, Ali Mohammad, (1997), Phonetics, Tehran: Naqshe Jahan.
Homaee, Jalal al-Din, (1994), Rhetoric, Tehran: Homa Publishing.
Kakaei, Qasem, (2002), Unity of Being by Ibn Arabi and Eckhart, Tehran: Hermes Publications.
Kermani, Muhammad ibn Ali Nazem al-Islam (1983), Iranian Awakening History, By: Ali Akbar Saeedi Sirjani, Tehran: Iranian Culture Foundation.
Meshkatoddini, Mahdi, (2005), Persian Grammar, Tehran: SAMT Publication.
Mirasadeghi, Meymanat, (2006), Dictionary of Poetry Art, Tehran: Mahnaz Book.
Modarresi Tabrizi, Aqa Mirza Mohammad Ali, (1995), Rayḥānat al-adab fi tarājim al-ma'rufin bi l-kunya aw al-laqab or kuna wa alqāb, and Tehran: Khayyam.
Monzavi, Ahmad, (1970), List of Manuscripts, Tehran: Society for Cultural Works and Dignitaries.
Sajjadi, Seyyed Ja'far, (2014), Dictionary of Mystical Terms and Expressions, Tehran: Tahuri.
Shafiei Kadkani, Mohammad Reza, (1993), Persian Literature and Poetry, Development of Persian Literature Education, Eighth Year, No. 32.
Shamisa, Sirus, (2004), Literary Genre, Tehran: Ferdows.
Shamisa, Sirus, (2008), Rhetoric, Third Edition, Tehran: Mitra Publishing.
Tehrani, Agha Bozorg, (1990), Al-Zari'a ila Tasanif al-Shi'a, Edited by Alinaghi Monzavi, Tehran: Khayyam Publication.
Tehrani, Agha Bozorg, (1990), Shia Encyclopedia, Tehran: Shia Encyclopedia Institute Publication.
Tehrani, Aqaba, (1999), Masfa al-Maqal, Tehran: Khayyam.
Yalmeha Ahmad Reza, (2016), A Study of the Origins of the Educational Poetic Literature and its Evolution in Iran, Research Papers on Educational Literature, Eighth, No. 29.
