بررسی تطبیقی رویکرد وجودگرایی در آثار و اندیشه سهراب سپهری
محورهای موضوعی : شعر
فهیمه محمدپور
1
(دانشجوی دکتری روان‌شناسی بالینی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شیراز)
کلید واژه:
چکیده مقاله :
سهراب یکی از شاعران عارف‌مسلک معاصر است که در سرایش هشت کتاب خود، به یک سفر درونی دست زده است. بررسی مضمونی اشعار سهراب سپهری، او را در زمره شاعران پدیدارنگری قرار می‌دهد که نخستین درها را به روی ادراک و آگاهی از هستی خویش می‌گشاید و در وحدت با جهان پیرامون، به سوی معرفت‌شناسی و نگاهی هستی‌شناسانه سوق می‌یابد. از میان مکاتب روان‌شناسی موجود، رویکرد وجودگرایی، تنها مکتبی است که به صورت مستقیم و با تأسی از فلاسفه و مؤلفین وجودی و پدیدارنگر، انواع مختلف هیجانات و اختلالات روانی را از نقطه‌نظر هستی‌شناسانه خود می‌نگرد. دیدگاه یالوم، با تمرکزش بر مسلمات هستی، یعنی مرگ، آزادی، انزوا و پوچی، و با تأکیدش بر رابطه به منظور گفت‌وگو درباره این مسلمات، نقشه‌ای در اختیار درمان هستی‌گرا- انسان‌مدار قرار داد. این‌ها نقش بسیار مهمی در هر یک از سطوح ساختار روانی فرد برعهده دارند و در ارتباط تنگاتنگ با کار بالینی‌اند. به علاوه، به وجود آورنده یک اصل سامان‌دهنده محوری نیز هستند.
Sohrab is one of the contemporary mystic poets who have acted an inner journey in writing his "Hasht Ketab". The thematic study of Sohrab Sepehri's poems places him among the poets of phenomenology who open the first doors to the perception and awareness of his existence and in unity with the world around him, lead to epistemology and ontological view. Among the existing schools of psychology, the existentialist approach is the only one that directly and with the help of existential and emerging philosophers and authors, looks at different types of emotions and mental disorders from its ontological point of view. Yalom's view provided a map for ontological-humanistic treatment by focusing on the "certainties of existence," i.e, death, freedom, isolation, and emptiness, and by emphasizing the relationship in order to discuss these certainties. These things play a very important role in each level of the individual's psychological structure and are closely related to clinical work. In addition, they create a central organizing principle.
سپهری، سهراب. 1395ش، هشت کتاب، تهران: ذهن آویز.
عابدی، کامیار. 1375ش، از مصاحبت آفتاب(زندگی و شعر سهراب سپهری)، تهران: نشر روایت.
کرک، اشنایدر و اُراه کراگ. 1394ش، درمان هستی‌گرا- انسان‌مدار، مترجم: حسین زیرک، چاپ اول، تهران: کتاب ارجمند.
کمالی، زکیه. 1387ش، سهراب سپهری؛ شاعر نوپرداز زبان و ادبیات فارسی، همایش ملی پژوهش‌های نوین در زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین.
یالوم، ا. 1396ش، روان‌درمانی اگزیستانسیال، مترجم: س حبیب، چاپ اول، تهران: نشر دانژه.
کتب انگلیسی
Deurzen-Smith. E. Van. (1990). Existential therapy, London: Society for existential Analysis, 1, 6-14.
مقالات
اویسی کیخا، عبدالعلی. 1392ش، «آزاداندیشی در ابوسعید و سهراب سپهری»، ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی، 9(33)، صص 11-31.
بیگ زاده، خلیل و معصومه میرناصری. 1392ش، «بررسی نگاه پدیدارشناختی سهراب سپهری در کتاب «ما هیچ، ما نگاه»»، زبان و ادبیات فارسی، 4(1)، صص 45-59.
پراک، مهدیه و زهرا غریب حسینی و جلیل شاکری. 1393ش، «بررسی مصادیق ابدیت در اشعار سهراب سپهری»، نشریه ادب و زبان، 17(35)، صص 41-68.
تقوی فردود، زهرا. 1393ش، «نقد مضمونی «هشت کتاب» در دایره خلأ درونی روح، نقطه عروج سهراب سپهری: از پدیدارشناسی تا عرفان»، مطالعات نقد ادبی، 36، صص 133-149.
رنجبر، ابراهیم. 1389ش، «بررسی راه‌های رهایی انسان معاصر از بستگی‌های دنیوی در شعر سهراب سپهری»، نشریه ادب و زبان، 27، صص 1-23.
سام خانیانی، علی اکبر. 1392ش، «رویکرد پدیدارشناختی در شعر سهراب سپهری»، پژوهشنامه ادب غنایی، 11(20)، صص 121-142.
صادقی، معصومه. 1397ش، «تحلیل تطبیقی اصالت بشر از دیدگاه مولانا با اندیشه‌های ژان پل سارتر»، مطالعات ادبیات تطبیقی، 12(46)، صص 253-271.
عطاشی، عبدالرضا و جعفر عموری و صادق هاشمی امجد. 1396ش، «بررسی تطبیقی مضامین همگون و ناهمگون بهاریه سرایی(در شعر سپهری و جبران خلیل جبران به صورت موردی)»، فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی، 11(44)، صص 175-193.
علیزاده، علیرضا و آسیه قوامی. 1396ش، «تسلی‌بخشی اندیشه؛ تطبیق اندیشه‌های معری و شوپنهاور در باب زندگی»، فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی، 11(44)، صص 267-283.
قربانی، جواد و علیرضا ایرانبخش و امیرحسین ماحوزی. 1394ش، «نقد اجتماعی در شعر سهراب سپهری و تطبیق آن با علوم پایه»، مطالعات ادبیات تطبیقی، 9(36)، صص 51-60.
قوام، ابوالقاسم و عباس واعظ زاده. 1388ش، «تنهایی در برخی صوفیانه‌های شعر فارسی با رویکرد ویژه به شعر سهراب سپهری»، مطالعات عرفانی، ش9، صص 99-132.
مشایخی، منصوره. 1395ش، «بررسی تطبیقی ساختار داستان ضحاک بر پایه رویکرد روان‌شناسی»، مطالعات ادبیات تطبیقی، 10(40)، صص 137-156.
میروانی، فهیمه. 1396ش، «بررسی تطبیقی «آرمانشهر» در اشعار سهراب سپهری و ویلیام باتلر ییتز»، فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی، 11(44)، صص 251-265.
نوروزی داودخانی، نوراله. 1391ش، «معانی، تصاویر و تعابیر مرگ در اشعار سهراب سپهری و فریدون توللی»، پژوهشنامه ادب غنایی، 10(18)، صص 185-195.
_||_
Sepehri, Sohrab 2016, Hasht Ketab, Tehran: Zehn Aviz.
Abedi, Kamyar. 1996, From the Companionship of the Sun (Life and Poetry of Sohrab Sepehri), Tehran: Revayat Publishing.
Kerk, Schneider, and Ora Craig. 2015, ontological-humanistic treatment, translated by Hossein Zirak, first edition, Tehran: Arjmand book.
Kamali, Zakiye. 2008, Sohrab Sepehri; New poet of Persian language and literature, National Conference on New Studies in Persian Language and Literature, Islamic Azad University, Varamin.
Yalum. 2017, Existential Psychotherapy, Translator: S. Habib, First Edition, Tehran: Danjeh Publishing.
English books
Deurzen-Smith. E. Van. (1990). Existential therapy, London: Society for existential Analysis, 1, 6-14.
Articles
Oveyssi Kikha, Abdul Ali 2013, "Free Thought in Abu Saeed and Sohrab Sepehri", Mystical Literature and Mythological Cognition, 9 (33), pp. 11-31.
Beigzadeh, Khalil and Masoumeh Mirnaseri. 2013, "Study of Sohrab Sepehri's phenomenological view in the book"Ma Hich, Ma Negah"", Persian Language and Literature, 4 (1), pp. 45-59.
Prack, Mahdieh and Zahra Gharib Hosseini and Jalil Shakeri. 2014, "Study of examples of eternity in the poems of Sohrab Sepehri", Journal of Literature and Language, 17 (35), pp. 41-68.
Taqavi Ferdood, Zahra. 2014, "Thematic Critique of "Hasht Ketab"in the Circle of Inner Gap of the Soul, Sohrab Sepehri's Ascent Point: From Phenomenology to Mysticism", Literary Criticism Studies, 36, pp. 133-149.
Ranjbar, Ibrahim. 2010, "Study of ways to free contemporary man from worldly dependencies in the poetry of Sohrab Sepehri", Journal of Literature and Language, 27, pp. 1-23.
Sam Khaniani, Ali Akbar. 2013, "Phenomenological Approach in Sohrab Sepehri Poetry", Journal of Lyrical Literature, 11 (20), pp. 121-142.
Sadeghi, Masoumeh. 2018, "Comparative analysis of human originality from Movlana's point of view with the ideas of Jean-Paul Sartre", Comparative Literature Studies, 12 (46), pp. 253-271.
Atashi, Abdolreza and Jafar Amori and Sadegh Hashemi Amjad. 2017, "Comparative study of homogeneous and heterogeneous themes of Baharieh Soraiy (in Sepehri's poetry and Jobran Khalil Jobran as a case study)", Quarterly Journal of Comparative Literature Studies, 11 (44), pp. 175-193. Alizadeh, Alireza and Asieh Ghavami. 2017, "Consolation of Thought; Adaptation of Moeri and Shupenhavar's Thoughts on Life, Quarterly Journal of Comparative Literature Studies, 11 (44), pp. 267-283.
Ghorbani, Javad and Alireza Iranbakhsh and Amir Hossein Mahouzi. 2015, "Social Criticism in Sohrab Sepehri Poetry and its Adaptation with Basic Sciences", Comparative Literature Studies, 9 (36), pp. 51-60.
Ghavam, Abolghasem and Abbas Vaezzadeh. 2009, "Loneliness in some Sufis of Persian poetry with a special approach to the poetry of Sohrab Sepehri", Mystical Studies, Vol. 9, pp. 99-132. Mashayekhi, Mansoureh 2016, "Comparative study of the structure of Zahak story based on psychological approach", Comparative Literature Studies, 10 (40), pp. 137-156.
Mirvani, Fahimeh. 2017, "Comparative study of" Utopia "in the poems of Sohrab Sepehri and William Butler Yates", Quarterly Journal of Comparative Literature Studies, 11 (44), pp. 251-265. Nowruzi Davoodkhani, Noorullah. 2012, "Meanings, images and interpretations of death in the poems of Sohrab Sepehri and Fereydoon Toleli", Journal of Lyrical Literature, 10 (18), pp. 185-195.
