مبانی قرآنی و قواعد مشروعیت نظارت دستگاه های دولتی بر حریم خصوصی
محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنیمینو خاکی 1 , سید مصطفی محقق داماد 2 , مهدی درگاهی 3
1 - دانشجوی دکتری رشته مذاهب فقهی دانشگاه ادیان و مذاهب
2 - استاد تمام گروه حقوق اسلامی دانشگاه شهید بهشتی
3 - الاستاد المساعد فی الفقه و الاصول، جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران
کلید واژه: قاعده اصل عدم ولایت, تزاحم نظارت, قاعده سلطه, حریم خصوصی, مصالح عمومی,
چکیده مقاله :
این مقاله با مطالعه‌ی قرآنی و با رویکرد توصیفی- تحلیلی به بررسی میزان، ضرورت و حدود مشروعیت حفظ نظام، منافع ملی و مصلحت عمومی و نیز تزاحم و تقابل آنها با حفظ حریم خصوصی افراد پرداخته است. اهمیتِ مسأله تحقیق این‌که افراد در جامعه و در مقام حیات جمعی، دارای حقوق مختلف- اعم از فردی و اجتماعی- هستند که عملاً بخشی از این حقوق با یکدیگر یا با حق فرد دیگر و مصلحت جمع، در تزاحم هستند. از این رو برای برقراری نظم اجتماعی باید به قواعد جامعی استناد کرد که از یک سو حقوق و آزادی‌های فردی را به عنوان حریم خصوصی محترم شمارد و از سوی دیگر از حقوق اجتماعی یا مصالح عمومی پاسداری کند. در نتیجه با مطالعه قرآنی و بررسی منابع فقهی و البته ضمن رجوع به مبانی حقوقی و قوانین موضوعه مبتنی بر خرد عمومی، می‌توان گفت قوانینی که برای حفظ نظام و مصلحت عمومی وضع شده‌اند، گر چه بعضاً و از حیث ظاهر با حفظ حریم خصوصی افراد تداخل و تزاحم دارند. امّا عموماً و در حقیقت امر برای محافظت از همان حریم خصوصی و آرامش هر یک از افراد وضع شده‌اند.
This resaerch peformed with a descriptive- analytical approach aimed at studying the level, necessity and limits of legitimacy for protecting system, national and public interests as well as their contention and interaction with the individuals’ privacy. The importance of the research problem is that the individuals in the society and as a collective life are of different rights including personal and social ones where, in practice, those rights partly are in contention with other’s right and public interests. Hence, to establish the social order, it is required to refer to inclusive rules, which respects, from one hand, the personal rights and freedoms as privacy and protects, from the other hand, the social rights or public interest. Consequently, considering the jurisprudential resources as well as referring to the legal fundamentals and statutes based on the public wisdom, it can be stated that the rules legislated for the purpose of protecting the system and public interests have been established generally and in fact for protecting the privacy and peace of individuals though at times interfering and in contention with protecting the individuals’ privacy.
_||_
