مکر و چگونگی انتساب آن به خداوند

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی

محمد شریفی ¹ (استادیار دانشگاه مازندران.)
نسرین اشتیاقی ² (کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان.)

تاریخ دریافت : 1394/12/24 تاریخ پذیرش : 1394/12/24 تاریخ انتشار : 1394/05/10

کلید واژه:

چکیده مقاله :

در آیاتی از قرآن کریم به‌ویژه پس از نسبت دادن مکر به غیر خدا این صفت به خدا نیز نسبت داده شده است و این شبهه را در ذهن ایجاد می‌کند که آیا خداوند هم مانند انسان‌ها مکر می‌کند و چرا خداوند خود را با صفت خیر الماکرین وصف نموده است؟ نگارندگان در این پژوهش بر آن‌اند تا با روش توصیفی – تحلیلی و با استناد به آیات قرآن و دیدگاه مفسران، تفاوت مکر انسان و مکر الهی و ویژگی‌های مکر الهی را واکاوی نمایند.

چکیده انگلیسی:

In some of the verses of Holy Quran the trick adjective is attributed to Allah and creates the doubt of God’s tricking; and raises this question in human’s mind that God tricks as human does and why Allah describes himself as the Best Planner. The authors of the present study attempt to survey the interpreters’ point of view and the differences between human tricks and Allah’s in descriptive – analytical method.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم.

ابن درید، محمد بن حسن ابوبکر. 1345ق، جمهرة اللغة، حیدرآباد: مجلس دائره المعارف العثمانیة الکائنة.

ابن منظور، محمد بن مکرم. 1414ق، لسان العرب، بیروت: دار صادر.

ابوالفتوح رازی، حسین بن علی. 1408ق، روض الجنان وروح الجنان فی تفسیر القرآن، مشهد: بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی.

امین اصفهانی، سیده نصرت. 1361ش، مخزن العرفان فی تفسیر القرآن، تهران: نهضت زنان مسلمان.

حسنی شاه عبدالعظیمی، حسین بن احمد. 1363ش، تفسیر اثناعشری، تهران: انتشارات میقات.

حسینی همدانی، سید محمدحسین. 1404ق، انوار درخشان، تهران: انتشارات مرتضوی.

رشید الدین میبدی، احمد بن ابی سعید. 1371ش، کشف الأسرار وعدة الأبرار، چاپ پنجم، تهران: انتشارات امیرکبیر.

سورآبادی، ابوبکر عتیق بن محمد. 1380ش، تفسیر سورآبادی، تهران: فرهنگ نشر نو.

طباطبایی، سید محمد حسین. 1417ق، المیزان فی تفسیر القرآن، چاپ پنجم، قم: دفتر انتشارات جامعه مدرسین.

طبرسی، فضل بن حسن. 1372ش، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، چاپ سوم، تهران: انتشارات ناصرخسرو.

عکری، حسن بن عبدالله. 1401ق، الفروق فی اللغة، بیروت: دار الکتاب العلمیه.

فیض کاشانی، ملامحسن. 1415ق، تفسیر الصافی، چاپ دوم، تهران: انتشارات الصدر.

قرائتی، محسن. بی تا، تفسیر نور، تهران: ناشر مرکز فرهنگی.

مجلسی، محمدباقر. 1404ق، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، بیروت: مؤسسه الوفاء.

مطهری، مرتضی. 1378ش، ده گفتار، تهران: انتشارات صدرا.

مکارم شیرازی، ناصر. 1374ش، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیه.

نجفی خمینی، محمد جواد. 1298ق، تفسیر آسان، تهران: انتشارات اسلامیه.