تطابق عوالم تکوینی با عوالم انسانی

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی

عبدالمحمود منصوریانفر ¹ (عضو هیأت علمی گروه الهیات دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک(استادیار).)

تاریخ دریافت : 1393/04/06 تاریخ پذیرش : 1393/04/06 تاریخ انتشار : 1392/03/11

کلید واژه:

چکیده مقاله :

یکی از مباحث مهمی که از دیرباز و از دوران باستان در حکمت الهی و فلسفه و عرفان اسلامی مورد توجه متفکران، فلاسفه و عرفا بوده است، تطابق عوالم تکوینی با عوالم انسانی و یا به عبارتی انطباق عالم اکبر و عالم اصغر و به تعبیر دیگر عالم تکوین و عالم تشریع، و سرانجام تطبیق انسان کلی با هستی است. این مسأله در فرازهای مختلف دعای سحر آمده و مفسران معاصر در شرح این دعا به این موضوع اشاراتی کرده‌اند. نگارنده سعی کرده تا این مسأله را با نگاهی نو مورد بحث قرار دهد و نتایج حاصل از این مباحث را نقد و بررسی و تحلیل کند، و توجیه عقلی نظریه همبستگی علم ازلی الهی را با هستی و آفرینش بیان کرده و برداشت خود را از آن ارائه دهد.

چکیده انگلیسی:

One of the important philosophical and mystical problems which is considered by Islamic philosophers and Gnostics is the correspondence between ontological worlds and human domains, in other words, the question whether there is a kind of correspondence between the universal man and the universe and between macrocosm and microcosm. This subject has been discussed in detail in Mohammad Qasim Khalkhali’s book named "Exposition of Du’ae Sahar", which is the most complete interpretation of this Du’a. The author of this article attempts to consider this doctrine from a new point of view.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم.

ابن‌عربی. 1375. فصوص‌الحکم. تصحیح و تعلیق استاد جلال‌الدین آشتیانی. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.

آشتیانی، سید جلال‌الدین. 1372. شرح مقدمه قیصری بر فصوص‌الحکم. چاپ سوم. انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی قم.

جامی. 1337. دیوان اشعار. تهران: کتابفروشی سنایی.

حلی، علامه. 1370. کشف‌المراد فی شرح تجرید الاعتقاد. ترجمه آیت‌ الله شیخ ابوالحسن شعرانی. چاپ ششم. تهران: کتابفروشی اسلامیه.

خمینی. روح‌الله. 1368. مصباح ‌الهدایـة الی الخلافـﺔ و الولایة. ترجمه سید احمد فهری. تهران: انتشارات پیام آزادی.

سجادی، سید سجاد. 1378. فرهنگ اصطلاحات عرفانی. چاپ چهارم. تهران: کتابخانه طهوری.

صدرالمتألهین. بی تا. الحکمـﺔ المتعالیة فی الاسفار العقلیـﺔ الاربعة. بیروت. بی نا.

طباطبایی، علامه. 1368. اصول فلسفه و روش رئالیسم. به اهتمام استاد شهید مرتضی مطهری. جلد پنجم. دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

طبرسی. بی تا. مجمع‌البیان. چاپ صیدا. ج 2. بی نا.

قونوی ، صدرالدین. 1371ش. الفکوک. تصحیح محمد خواجوی. چاپ اول. تهران: انتشارات مولا.

قیصری، داوود. 1363 هـ .ش. شرح بر فصوص‌ الحکم ابن‌عربی. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.

کاشانی، عبدالرزاق. 1354 هـ .ش. اصطلاحات صوفیه. ضمیمه شرح منازل السائرین. تهران: انتشارات کتابخانه حامدی.

کلینی، علامه. 1358 هـ .ش. اصول کافی. ترجمه حاج سید جواد مصطفوی. جلد اول. تهران: انتشارات دفتر نشر فرهنگ اهل بیت.

مجلسی، علامه شیخ محمدباقر. 1403 هـ .ق. بحارالانوار. دار احیاء التراث ‌العربی. جلد54. بیروت: لبنان.

 

مقالات

افتخاری، سید عطاء الله. 1389. «دعا و شب قدر از نظر امام موسی صدر». فصلنامه مطالعات قرآنی. دانشگاه آزاد اسلامی جیرفت. شماره3. ص22.

سید مظهری،منیره. بهار 1390. «جایگاه وجودی قرآن در عالم هستی از دیدگاه ملاصدرا». فصلنامه مطالعات قرآنی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت. دوره2. شماره5. صص75-92.

ممتحن، مهدی. «امامت و دیدگاه قرآن و اندیشمندان». فصلنامه مطالعات قرآنی. دانشگاه آزاد اسلامی جیرفت. شماره 1. ص58. سال 1389.