بررسی و تبیین سعادت انسانی و نمودهای آن در قرآن کریم

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی

مسعود باوان پوری ¹ (کارشناس ارشد زبان و ادبیات عربی و عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی- واحد اسلام‌آباد غرب.)
نرگس لرستانی ² (دانشجوی دکترای زبان و ادبیات عربی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد گرمسار..)

تاریخ دریافت : 1394/08/06 تاریخ پذیرش : 1394/08/06 تاریخ انتشار : 1393/07/09

کلید واژه:

چکیده مقاله :

با بررسی واژگان مرتبط با سعادت در قرآن کریم می‌توان دریافت که استعمال آن‌ها در سوره‌های مکی بیش‌تر از سوره‌های مدنی است، و شاید دلیل این باشد که این مفهوم در قلب‌های اهل مکه جای گیرد که فقط با روی آوردن به دین الهی و شریعت واقعی می‌توان به سعادت حقیقی دست یافت. این مفهوم در قرآن کریم، نمودها و نظائر و در واقع زیرمجموعه‌هایی دارد که به نوعی با مفهوم سعادت در ارتباط‌اند مانند الرضا، الفرح، السرور، و قرة عین؛ که البته هریک از آن‌ها به نوعی زیرمجموعه‌ای از سعادت واقعی است و نمی‌توان سعادت را کاملاً معنا کرد. مقاله حاضر می‌کوشد با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به ریشه‌یابی الفاظ و معانی مرتبط با سعادت پرداخته و با استفاده از تفاسیر مختلف به شرح و تبیین آن‌ها بپردازد.

چکیده انگلیسی:

Ny studying the relative words with happiness in Quran it is found out that the application of relative vocabulary in Holy Quran in Meccan Suras are more than Medinan ones, perhaps that’s why the meanings of these suras could be understandable by their heart. The concept of happiness has manifestations and indications which have subdivisions that are somehow related to the word happiness. Each is a subdivision of real happiness but happiness cannot be meant completely. The present article attempts to find the stem of the happiness word in descriptive – analytical method.

منابع و مأخذ:

قرآن‌ کریم.

آلوسی، محمود بن عبدالله. 1978م، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم والسبع المعانی، بیروت: دار الفکر.

ابن‌ عطیه، عبد الحق بن غالب. 1993م، المحرر الوجیز فی التفسیر الکتاب العزیز، بیروت: دار الکتب العلمیه.

ابن منظور، محمد بن مکرم. 1408ق، لسان العرب، بیروت: دار ‌احیاء التراث العربی.

انیس، ابراهیم‌ احمد و دیگران. 1972م، المعجم الوسیط، قاهره: مجمع اللغة العربیة.

بستانی، عبدالله.1980م، الوافی: معجم وسیط للغة العربیة، بیروت: مکتبة لبنان.

جرجانی، علی بن محمد. 2003م، التعریفات، بیروت: دار احیاء التراث العربی.

الحسینی الکفوی، ابو البقاء ایوب بن موسی. 1993م، الکلیات: معجم فی المصطلحات والفروق اللغویة، بیروت: مؤسسه الرساله.

حمدان، جمیل. مفهوم السعادة فی الفکر الاسلامی، HTTP://WWW.DOROOB.COM?P=26070.

دامغانی، حسین بن محمد. 1416ق، الوجوه والنظائر لألفاظ کتاب الله العزیز، قاهره: مجلس الاعلی للشئون الاسلامیه.

راغب اصفهانی، حسین‌بن‌محمد. 1387ش، مفردات ألفاظ القرآن، قم: نوید اسلام.

زحیلی، وهبة. 1424ق، التفسیر المنیر فی العقیدة والشریعة والمنهج، دمشق: دار الفکر.

زمخشری، محمود بن عمر. 2000م، الکشاف عن حقائق التنزیل وعیون الأقاویل فی وجوه التأویل، قاهره: مکتبة مصر.

سمعانی، منصور بن محمد. 2010م، تفسیر السمعانی، بیروت: دار الکتب العلمیه.

طبری، محمد بن جریر. 1424ق، جامع البیان عن تأویل آی القرآن، ریاض: دار عالم الکتب.

عبد الباقی، محمدفؤاد. 1950م، معجم غریب القرآن مستخرجاً من صحیح البخاری، مصر: دار احیاء الکتب العربیه.

مارودی، علی بن محمد. 1982م، النکت والعیون: تفسیر الماوردی، الکویت: وزارت الاوقاف والشؤون الاسلامیه.

مرسی، کمال ابراهیم.2000م، السعادة وتنمیة الصحة النفسیة، قاهره: دار النشر للجامعات.