بررسی تطبیقی توبه در قرآن و اوستا

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی

ابراهیم فلاح ¹ ()
سیده صفیه میرحسینی ² ()

تاریخ دریافت : 1391/05/13 تاریخ پذیرش : 1391/05/13 تاریخ انتشار : 1390/05/10

کلید واژه:

چکیده مقاله :

یکی از مباحث مهم در عرفان عملی و مقامات‌العارفین توبه است. توبه یکی از ابواب بهشت است و نبودن آن مساوی هلاک عامۀ اهل معصیت است. توبه، تنها راه نجات گنهکاران، وسیلۀ تقرب به خدا، تبدیل‌کننده سیئات به حسنات، امید ناامیدان، نخستین مقام عارفان و اوّلین منزل سالکان کوی دوست است. توبه، موضوع مشترک دین‌های زرتشتی و اسلام است. در این مقاله بیش از هر چیز توبه از حیث لغت و اصطلاح در قرآن مورد توجه قرار گرفت؛ پس از آن حقیقت توبه، اقسام توبه، اقسام تائبین، وجوب توبه و مراتب توبه و توبه‌پذیری در قرآن و اوستا بررسی شد. سپس وجه اشتراک و افتراق توبه در این دو ادیان مورد بررسی قرار گرفت و در پایان نتیجه گرفته شد که توبه یکی از مهم‌ترین مقام‌های سالک راه حقّ است که هم در قرآن کریم و هم در اوستا مطرح شده است.

چکیده انگلیسی:

one of the important issues in practical Gnosticism (mysticism) and Gnostics ranks is penitence. Penitence is one of the doors of paradise lack of it equals to perdition of all guilty people and it is the only saving (rescue) way for guilty people and it is a means for closeness and friendship with God, it is the conveyer of evil acts into good acts and it is hope source for disappointed people and it is the first rank for Gnostics and it is the first home for devotees in friend avenue (God's way). Penitence is the common and key issue in religions of Zoroaster and Islam. In this paper, most of all, the penitence is addressed in terms of lexicolgy and terminology in Quran. Then, the fact (reality) of penitence, kinds of penitence, kinds of penitents and the necessity of penitence and the ranks of penitence and accepting penitence by God are reviewed in Quran and then, the same topics (titles) are reviewed in Avesta. Then, the similarities and difference of penitence are reviewed in these two religions. And finally, it is concluded that penitence is one of the most important rank of devotee in God's (right) way which has been proposed both in the great Quran and Avesta.

منابع و مأخذ:

- قرآن

- نهج­البلاغه

1-      بهایی، محمّد. (1415). الاربعون حدیثا، موسسه النشر الاسلامی، وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

2-      پورداود، ابراهیم. (1383). خرده اوستا جزوی از نامه مینوی، تهران: دنیای کودک.

3-      حسنی، علیرضا. (1378). توبه در قرآن و سنت (تولدی بدون گناه)، تهران: رایزن.

4-      دوستخواه، جلیل. (1371). اوستا کهن­ترین سرودهای ایرانیان، تهران: مروارید.

5-      طباطبایی، سیدمحمّدحسین. (1363). تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمّدباقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.

6-      طبرسی، فضل بن حسن. (1372). مجمع­البیان فی تفسیر القرآن، تهران: ناصرخسرو.

7-      قرشی، سیدعلی اکبر. (1366). تفسیر احسن­الحدیث، تهران: بنیاد بعثت.

8-      ___________. (1375). قاموس اللغه، تهران: دارالکتب الاسلامیه.

9-     کاشانی، محسن. (1403). المحجه البیضاء، محسن کاشانی، با تصحیح و تعلیق علی اکبر غفاری، بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات.

10-مطهری، مرتضی. (1374). گفتارهای معنوی، تهران: صدرا.

11-میرآقاسی، فاطمه سادات. (1389)، «برخی از آثار مسکرات از دیدگاه قرآن و سنت»، فصلنامه فدک. جیرفت. س1، ش4، 191-210.

12-نراقی، احمد. (1371). معراج­السعاده، قم: هجرت.

13-نراقی، محمّدمهدی. (1383). جامع­السعادات، تعلیق و تصحیح سیدمحمّد کلانتر، نجف الاشرف.