بررسی رابطه معنایی با ویژگی‌های آوایی و میزان بسامد همخوان‌ها در القای مفاهیم آیات قرآنی

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی

جلال رحیمیان ¹ (استاد گروه زبانشناسی، دانشکده ادبیات و زبان های خارجه دانشگاه شیراز، شیراز، ایران)
فرشته محمدپور ² (دانشجوی دکتری زبان‌شناسی همگانی، بخش ادبیات و زبانهای خارجه، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شیراز، ایران)

تاریخ دریافت : 1397/09/18 تاریخ پذیرش : 1397/09/18 تاریخ انتشار : 1397/09/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

یکی از مهم‌ترین جنبه‌های اعجاز زبانی قرآن، موسیقی دلنشین آن است که یکی از مؤلفه‌های آن، القای معانی دینی می‌باشد. پژوهش حاضر بر آن است تا به بررسی رابطه معنا و آوا در مفاهیم مربوط به موضوعات اخلاقی و معاد بپردازد و تأثیر آن را در پذیرش و اندازه انگیختگی توسط خواننده یا شنونده بررسی کند. روش بکاررفته در این پژوهش، کتابخانه‌ای، توصیفی- تحلیلی و آماری می‌باشد. نتایج حاصل از بررسی داده‌های مورد نظر نشان داد که همخوان‌های انسدادی در بیان مفهوم معاد بیش‌ترین میزان بسامد و همخوان‌های سایشی بیش‌ترین میزان بسامد در بیان مفاهیم اخلاقی را دارا می‌باشند. این موضوع نشان می‌دهد که ارتباط مستقیمی بین مشخصه‌های آوایی و مفاهیم مورد نظر وجود دارد. بدین معنی که هر واکه و همخوان بیانگر یک احساس است. این مسأله، امری فطری است و تقریباً در تمام زبان‌های دنیا وجود دارد و نشان‌دهنده این است که قرآن کریم از همه ظرفیت‌ها و امکانات برای تبلیغ پیام سعادت بهره‌مند است.

چکیده انگلیسی:

One of the most important lingual miracle aspect of Holy Quran is its pleasant rhythm; one of its elements is inducing religious concepts and meanings. The present article aims to study and survey the relationship between tone and meaning in the concepts relating to ethics and Hereafter as well as its effect in readers’ acceptance and motivation. The applied method in this research is descriptive – analytical and statistical. The conclusion of studying the data shows that plosive consonants are applied in stating Hereafter concepts more frequently and the frequency of using fricative consonants is more in expressing concepts of ethics. This proves that there is a direct relationship between vocal features and related concepts; this means each vowel expresses an emotion. This is natural and is seen in all languages; it also verifies that Holy Quran contains all capabilities to send the message of happiness to human beings.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم.

برهانی، مصطفی. 1395ش، اعجاز علمی قرآن از منظر تجمع و تکثر احتمالات و قرائن لفظی و بیانی، مجموعه خلاصه مقالات سومین همایش ملی اعجاز قرآن کریم، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.

ثمره، یدالله. 1388ش، آواشناسی زبان فارسی: آواها و ساخت آوایی هجا، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

خسروی، کبری؛ نظری، علی؛موسوی، لیلا. 1395ش، اعجاز آوایی در معنارسانی سوره مزمل، مجموعه خلاصه مقالات سومین همایش ملی اعجاز قرآن کریم، تهران: دانشگاه شهیدبهشتی.

ساجدی، ابوالفضل. 1385ش، زبان دین و قرآن، قم: مرکز انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(قدس سره).

سامرایی، فاضل صالح. 1392ش، درآمدی بر تفسیر بیانی قرآن کریم، ترجمه حمیدرضا میرحاجی، تهران: انتشارات سخن.

سلطان‌پناه، حسن. 1382ش، مبانی موسیقایی الحان و نغمات قرآن کریم، قم: شرکت چاپ و انتشارات اسوه.

عباسی‌مقدم، مصطفی؛ مسعودی‌نیا، سمیه. 1395ش، نظم آهنگ، پلی میان الفاظ و معانی قرآن کریم، مجموعه خلاصه مقالات سومین همایش ملی اعجاز قرآن کریم، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.

عبدالرحمن بنت الشاطی، عایشه. 1382ش، اعجاز بیانی قرآن کریم، ترجمه حسین صابری، چاپ دوم، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.

عبدالرؤوف، حسین. 1390ش، سبک‌شناسی قرآن کریم(تحلیل زبانی)، ترجمه پرویز آزادی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).

گرجامی، جواد؛ آزاددل، عادل، پرشور، سولماز. 1395ش، کارکرد موسیقایی واژگان ناهمگن در ایجاد معانی متفاوت(نگاه موردی: جزء 29 قرآن کریم)، مجموعه خلاصه مقالات سومین همایش ملی اعجاز قرآن کریم، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.

مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت نورالثقلین. 1392ش، حفظ موضوعی قرآن کریم: 300 موضوع از آیات اعتقادی، فروع دین و اخلاقی، تهران: معاونت فرهنگی و اجتماعی سازمان اوقاف و امور خیریه.

نظیری سنجانی، فاطمه؛ شیخ حسنی، زهرا؛ شیخ حسنی، ابوالفضل. 1395ش، بیان نمونه‌هایی از فراهنجاری در قرآن کریم، مجموعه خلاصه مقالات سومین همایش ملی اعجاز قرآن کریم، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.

مقالات

جهانگیری، ولی؛ آزادی، محمدجواد؛ احمدی، محمدنبی. 1395ش، «رابطه میان فراوانی واژگان تک کلمه‌ای قرآن و طول آن‌ها بر حسب حرف(بررسی قانون اول زیف در قرآن کریم)»، پژوهش‌های زبان‌شناسی تطبیقی، سال 12، ش 6، صص 143-154.

خوش‌منش، ابوالفضل. 1394ش، «بررسی نظم آهنگ هجده سوره از قرآن کریم»، مطالعات فرهنگ- ارتباطات، ش16، صص 185-215.

رمضان‌زاده، محمود؛ توحیدی شکیب، علی. 1392ش، «بررسی ارتباط میان لفظ و معنا بر پایه شاخص‌های آواشناختی، با نگاهی موردی به برخی شواهد قرآنی»، نشریه علوم انسانی دانشگاه پیام نور مشهد، ش4، صص 105-114.

ساجدی، حامد؛ ساجدی، ابوالفضل. 1395ش، «تحلیلی تازه از تعامل معناشناسی و تفسیر قرآن به قرآن با الهام از دیدگاه ایزوتسو»، قرآن‌شناخت، سال 2،‌ش 9: صص 5- 26.

سلیمی، سیده فاطمه؛ شفیع‌پور بروجنی، سجاد. 1395ش، «حذف و فزونی واج‌ها در قرآن کریم با رویکرد معناشناسی آوایی»، مجموعه خلاصه مقالات سومین همایش ملی اعجاز قرآن کریم، تهران: دانشگاه شهیدبهشتی.

شریعتی، غلام‌محمد؛ سعیدی روشن، محمدباقر. 1393ش، «رابطه معناشناسی زبانی و تفسیر قرآن به قرآن با تأکید بر دیدگاه علامه طباطبایی»، قرآن‌شناخت، ش7، صص 5-24.

صبورزاده‌فرد، محمد. 1388ش، «آهنگ درونی و بیرونی قرآن»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز، دانشکده مطالعات تطبیقی قرآن.

قامتی، مهرناز. 1392ش، «بررسی ساختار واجی و تحلیل معنایی بیست سوره پایانی قرآن کریم در قالب نظریه سیستمی- نقشی هلیدی»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.

قراگوزلو، مهدیا. 1384ش، «بررسی الگوهای آوایی قرآن مجید(تجوید) در ارتباط با معناشناسی»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.

 

 

The Holy Quran.

Abasi Moqadam, M. & Masudiniya, S. (2016). "The order of the song, the bridge between the words and meanings of the Holy Qur'an", Collection of abstracts of the 3rd national miracle conference of the Holy Qur'an, Shahid Beheshti University: Tehran, 139.

Abd Alrauf, H. (2011). Stylistics of the Holy Qur'an (Linguistic Analysis), translator: Azadi, Parviz, Imam Sadiq University Press, Tehran.

Abd Alrahman Bent Alshati, A. (2003). Expression miracle of the Holy Quran, Translator: Saberi, Hussein, Scientific and Cultural Company: Tehran, Second Edition.

Borhani, M. (2016). "The scientific miracle of the Qur'an From the perspective of accumulation and plurality of probabilities and verbal and written indications", Collection of abstracts of the 3rd national miracle conference of the Holy Qur'an, Shahid Beheshti University: Tehran, 112.

Crystal, D. (1991). A dictionary of linguistics and phonetics, Cambridge, Blackwell.

Ergin, M. (2002). Universiteler Iin Turk Dili, Istanbul.

Garjami, J.; Azaddel, A. & Porshour, S. (2016). "Musical function of heterogeneous vocabulary in creating different meanings (Case Study: Part 29 of the Holy Qur'an)", Collection of abstracts of the 3rd national miracle conference of the Holy Qur'an, Shahid Beheshti University: Tehran, 84-86.

Horami, M. & Asqari Baiqout, Y. (2016). "Methods of constructing a suitable bed and space for payment of meanings in the Qur'an", Quranic studies Quarterly, Eighth Year, No. 29, Islamic Azad University, Jiroft Branch, 33- 48.

Jahangiri, V.; Azadi, M. J. & Ahmadi, M. N. (2016). "Relationship between the abundance of Quran's single words and their length by letter (Review of Ziff's first law in the Holy Qur'an)", Comparative linguistics research, 6(12), 143-154.

Khosh Manesh, A. (2015). Check the song order eighteen Suras from the Holy Quran, Tehran: Culture-Communication Studies, 16(30), 185-215.

Khosravi, K.; Nazari, A. & Musavi, L. (2016). "Phonetic miracle in the meaning of Mozammal Sura", Collection of abstracts of the 3rd national miracle conference of the Holy Qur'an, Shahid Beheshti University: Tehran, 106.

Ladefoged, P. (2006). A course in phonetics, Los Angeles, Thomson Press.

Memorizing the subject of the Holy Qur'an: 300 topics from Beliefs verses, ethical and religious, (2013). Cultural Institute Qur'an and Etrat of Noor Alsaqalain, Tehran: Cultural and Social Department of Organization of Endowment and Charity.

Naziri Sanjani, F.; Sheikh Hasani, Z. & Sheikh Hasani, A. (2016). "Expression of samples from subnormative in the Holy Quran", Collection of abstracts of the 3rd national miracle conference of the Holy Qur'an, Shahid Beheshti University: Tehran, 122.

Onkas, N. A. (2012). "The phonetics and semantics relationship in poems", Social and behavioral science. 4718-4730.

Palmer, F. (1978). Semantics: a new outline, Cambridge University Press.

Qamati, M. (2013). Study of phonological structure and semantic analysis of the last two sura of Quran In the framework of the theory of system-functional Halliday, MA thesis, Shiraz University, Faculty of Literature & Humanities.

Qaragouzlu, M. (2005). Investigating the phonetic patterns of the Quran (Tajwid) in relation to semantics, Tehran University, Faculty of Literature & Humanities.

Qazanfari, A. & pourkhalili, R. (2017). "Criticism and investigation inside religion claiming the dreaming of the Language of the Holy Quran", Quranic studies Quarterly, Eighth Year, No. 29, Islamic Azad University, Jiroft Branch, 93-116.

Ramezanzadeh, M. & Tohidi Shakib, A. (2013). "Investigating the relation between pronunciations and meaning based on phonetic indexes, with a look at some of the Qur'anic evidence", Humanities Journal, Mashhad: Payam e Noor University, 4, 105-114.

Saburzadeh Fard, M. (2009). Inside and the exterior song of the Qur'an, MA thesis, Shiraz University, Faculty of Comparative Studies of the Qur'an.

Sajedi, A. (2006). The language of religion and the Qur'an, Qom: Publishing Center of Imam Khomeini Institute of Education and Research.

Sajedi, H. & Sajedi, A. (2016). "A new analysis of semantic interaction and the interpretation of the Qur'an to the Quran inspired by the Isuzu view", The Quran recognize, Qom, 9(2), 5-26.

Salimi, F. & Shafipour Borujeni, S. (2016). "Delete phonemes and extensions in the Holy Quran with the phonetic semantics approach", Collection of abstracts of the 3rd national miracle conference of the Holy Qur'an, Shahid Beheshti University: Tehran, 81-83.

Samare, Y. (2009). Phonetics of Persian language: Voices and phonetic syllable, SAMT Publications: Tehran.

Samerayi, F. S. (2013). Introduction to interpretation the Holy Qur'an, Translator: Mirhaji, Hamid Reza, Sokhan Publications: Tehran.

Shari'ati, Q. H. & Sa'idi Roshan, M. B. (2014). "The relation of language semantics and the interpretation of the Qur'an to the Quran with emphasis on Allameh Tabataba'i's view", The Quran recognize, Qom, 7(14), 5-24.

Soltan Panah, H. (2003). Musical Foundations the tune and sings of the Holy Quran, Osveh Printing and Publishing Company, Qom: Charity Organization.