واکاوی راهبردهای ایجاد دانشگاه کارآفرین در راستای سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی: با استفاده از یک رویکرد آمیخته

محورهای موضوعی : آموزش عالی

سمیه آقاشیری ¹ , مرضیه حیدری ²

1 - کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، گروه علوم تربیتی، واحد آباده، دانشگاه آزاد اسلامی، آباده، ایران.
2 - استادیارگروه علوم تربیتی، واحد آباده، دانشگاه آزاد اسلامی، آباده، ایران

تاریخ دریافت : 1402/03/12 تاریخ پذیرش : 1403/02/24 تاریخ انتشار : 1403/02/31

کلید واژه: دانشگاه کارآفرین, سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی, رویکرد آمیخته.,

چکیده مقاله :

هدف: این پژوهش با هدف واکاوی راهبردهای ایجاد دانشگاه کارآفرین در راستای سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی انجام‌ شده است. روش: روش تحقیق، روش آمیخته (کیفی و کمی) بود که در بخش کیفی از فراترکیب و در بخش کمی از روش توصیفی همبستگی استفاده شد. جامعه آماری بخش کیفی شامل مطالعات متعدد داخلی و خارجی بود که پس از غربال مطالعات فوق، 20 مطالعه در قالب روش نمونه‌گیری هدفمند را در بر می گرفت. روایی در شیوه کیفی از روش مثلث سازی و در شیوه کمی از طریق شیوه محتوایی از نوع صوری (با تائید چند نفر از اساتید دانشگاه) انجام شد که پس از اصلاحات مورد نظر، مورد تائید قرار گرفتند. افزون بر این، پایایی در رویکرد فراترکیب (کیفی)، بر مبنای شاخص‌های لينكلن و گوبا (1985) انجام شد. جهت تحلیل یافته‌های این مطالعه در بخش کیفی از اسنادکاوی به دلیل استفاده از رویکرد فراترکیب در قالب استخراج مفاهیم و کدهای مفهومی و تبدیل به ابعاد مدل مورد نظر؛ حاصل از مطالعات مختلف و اسناد احتمالی بالادستی با تأکید بر مطالعات داخلی و خارجی پیرامون سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی استفاده شد. همچنین جامعه آماری در بخش کمی، کلیه اساتید و خبرگان فعال حوزه کارآفرینی از دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز و واحدهای تابعه در سطح استان به تعداد 111 نفر یودند که از طریق تمام شماری انتخاب شدند. یافته ها: عوامل خلاقانه- فناورانه، عوامل سازمانی، عوامل زیرساختی- اجتماعی و عوامل مالی- اقتصادی به‌عنوان راهبردهای ایجاد دانشگاه کارآفرین در راستای سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی تشخیص داده شدند. نتیجه گیری: جهت توسعه مسیر کارآفرینی در دانشگاه کارآفرین و متناسب با سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد، توجه بیشتر به خلاقیت و بهره بردن از فناوری‌های نوین به ویژه در یادگیری و درک مطالب درسی؛ فراهم کردن بسترهای لازم درزمینه رشد کارآفرینی در بخش‌های مختلف و البته تأکید بر شاخص‌های مهم منابع مالی و اقتصادی در راستای عملیاتی کردن سند تحول لازم و ضروری می باشد.

چکیده انگلیسی:

Purpose: This research was conducted with the aim of analyzing the strategies of creating an entrepreneurial university in line with the transformation and excellence document of Islamic Azad University. Method: The research method was a mixed method (qualitative and quantitative) which was used in the qualitative part of Meta-analysis and in the quantitative part of the descriptive method of correlation. The statistical population of the qualitative section included numerous domestic and foreign studies, which included 20 studies in the form of targeted sampling after screening the above studies. Also, in the quantitative part, the statistical population includes all active professors and experts in the field of entrepreneurship from the Islamic Azad University of Shiraz branch and its subsidiary units in the province in the number of 111 people who were selected through the entire population. Validity was done in a qualitative way using the triangulation method and in a quantitative way through a formal content method (with the approval of several professors of the university), which were approved after the desired reforms. In order to analyze the findings of this study in the qualitative part of document mining, due to the use of a Meta-analysis approach in the form of extracting concepts and conceptual codes and converting them into the dimensions of the desired model. Findings: The results showed that creative-technological factors, organizational factors, infrastructural-social factors and financial-economic factors were recognized as strategies for creating an entrepreneurial university in line with the transformation and excellence document of Islamic Azad University. Conclusion: Therefore, in order to develop the path of entrepreneurship in entrepreneurial university and in accordance with the transformation and excellence document of Azad University.

منابع و مأخذ:

امین‌بیدختی، ‌علی‌اکبر. محمدی، ‌رضا. رحیمی، ‌محسن. (1397). طراحی الگوی تضمین کیفیت دانشگاه کارآفرین در نظام دانشگاهی ایران، مطالعات اندازه گیری و ارزشیابی آموزشی، 22(8): 227-263.
پیرایش، رضا. کمالی، تقی. مطلبی، محمد قادر. (1394). تبیین مدلی در راستای توسعه خلاقیت و کارآفرینی در مراکز دانشگاهی، مطالعات کمی در مدیریت،20(15): 143-129.
تقی زاده، هوشنگ. محمدپورشاطری، مهرداد. (1387). شناسایی وظایف و ماموریت های دانشگاه کارآفرین، آموزش و ارزیابی، 2(11): 68-41.
خسروی‌پور، ‌بهمن. زنگنه، ‌مریم. (1397). دانشگاه کارآفرین (مفهوم، ضرورت و چالش ها)، مطالعات کاربردی در علوم مدیریت و توسعه، 14(3): 61-74.
سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی. (1400). برنامه پنج ساله راهبردی عملیاتی (1400-1405).
شعاع‌اردبیلی، ‌فرزان. رحمانی، ‌جعفر. ویسی، ‌غلامرضا. (1398). طراحی و پیشنهاد چارچوب مفهومی ومدل دانشگاه کارآفرین براساس نظریه داده بنیاد سیستماتیک، پژوهش در نظام های آموزشی، 47(13): 115-132.
صفریان‌ناوخی، ‌معصومه. زاهدبابلان، ‌عادل. معینی‌کیا، ‌مهدی. رضایی‌شریف، ‌علی. (1398). مطالعه کیفی: شناسایی مولفه های دانشگاه کارآفرین، توسعه آموزش جندی شاپور اهواز، 29(10): 154-161.
حقیقی، مرتضی. تقوایی، مریم. صفاریان همدانی، سعید. (1400). کارآفرینی و اشتغال زایی در حوزه کسب و کارهای دانش بنیان مبتنی بر ظرفیت موقوفات؛ ارائه مدل با استفاده از تکنیک دیمتل و مدل یابی معادلات ساختاری، پژوهشنامه خراسان بزرگ، 11(42): 106-85.
فرید، داریوش. (1388). بررسی رابطة بین خلاقیت و کارآفرینی در بین مردان و زنان ورزشکار و غیرورزشکار (مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه یزد)، نشریه مدیریت ورزشی، 1 (2): 97-212.
محمدپور، سمانه. سالارزهی، حبیب ا.... وظیفه، زهرا. یعقوبی، نورمحمد. کمالیان، امین رضا. (1398). طراحی و تدوین الگوی جامع دانشگاه کارآفرین با رویکرد فرا ترکیب، مدیریت در دانشگاه اسلامی، 8 (18): 369-386.
میرجوانی زنگنه. کاترین، سلیمانی. نادر و شفیع زاده، حمید. (1401). الگوی دانشگاه کارآفرین با تاکید بر دانشگاه آزاد اسلامی با استفاده از نظریه داده بنیاد، دوماهنامه علمی- پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 12 (1): 88-69.
ناصری، احمد. هنری، رضا. (1391). بررسی رابطه‌ی خلاقیت و کارآفرینی، مطالعات کمی در مدیریت، 14(8): 89-71.
نعمتی، ‌محمد‌حسین. احمدی، ‌مسعود. غفاری، ‌رحمان. دولتی، ‌حسن. (1400). طراحی الگوی پذیرندگی برند دانشگاه‌ کارآفرین (نسل سوم) در ‌دانشگاه‌های نیروهای مسلح، مدیریت نوآوری در سازمان های دفاعی، 11(4): 1-24.
نوروزی، خلیل. باقری کنی، مصباح‌الهدی. محمدی، حمیدرضا. پاینده، رضا. نوروزی، محمد. (1393). استخراج ابعاد و شبکه‌بندی مؤلفه‌های ساختاری دانشگاه کارآفرین: رویکردی میان‌رشته‌ای، مدیریت در دانشگاه اسلامی، 3 (8): 155-172.
نعمتی، ‌محمد‌حسین. احمدی، ‌مسعود. غفاری، ‌رحمان. دولتی، ‌حسن. (1400). طراحی الگوی پذیرندگی برند دانشگاه‌ کارآفرین (نسل سوم) در ‌دانشگاه‌های نیروهای مسلح، مدیریت نوآوری در سازمان های دفاعی، 11(4): 1-24.
Chen, J. Zhu, Z. Yuan Xie, H. (2012). Measuring intellectual capital: a new model and empirical study, Journal of Intellectual capital, 5(1): 195-212.
Hair Jr, J. F. Hult, G. T. M. Ringle, C. Sarstedt, M. (2016). A primer on partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM): Sage publications.
Juliana, N. O. Hui, H. J. Clement, M. Solomon, E. N. Elvis, O. K. (2021). The impact of creativity and innovation on entrepreneurship development, evidence from Nigeria, 9(4): 1743-1770.
Lincoln, Y. S. Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry (vol. 75), In: Sage Thousand Oaks, CA.
Najeh, H. Morched, S. J. (2022). The Ambitious Entrepreneur and His Role in Stimulating Creativity, The Case of Tunisian Entrepreneurs, 10(1): 61-73.
Peris-Ortiz, M. Alonso Gomez, J. Merigo-Lindahl, J. Rueda Armengot, C. (2017). Entrepreneurial Universities, Innovation, Technology, and Knowledge Management, Springer, number 978-3-319-47949-1, April.
Tantawy, M. Herbert, K. McNally, J. J. Mengel, T. Piperopoulos, P. Foord, D. J. (2021). Bringing creativity back to entrepreneurship education: Creative self-efficacy, creative process engagement, and entrepreneurial intentions, Journal of Business Venturing Insights, 15: e00239.
Wang, C. Mundorf, N. Salzarulo-McGuigan, A. J. (2021). Psychological Well-Being Sustainable during Entrepreneurial Process—The Moderating Role of Entrepreneurial Creativity,The International Journal of Management Education, 13: 10732.
Weng, X. Chiu, T. K. F. Tsang, C. C. (2022). Promoting student creativity and entrepreneurship through real-world problem-based maker education, Thinking Skills and Creativity, 45, (1-2): 101046.

متن کامل:



فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی‌واحدگرمسار سال هفدهم، شماره 4، زمستان 1402 صص 58-30

 

 

 

 

 

 

واکاوی راهبردهای ایجاد دانشگاه کارآفرین در راستای سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی: با استفاده از یک رویکرد آمیخته

سمیه آقاشیری¹، مرضیه حیدری²

چکیده:

هدف: این پژوهش با هدف واکاوی راهبردهای ایجاد دانشگاه کارآفرین در راستای سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی انجام‌ شده است.

روش: روش تحقیق، روش آمیخته (کیفی و کمی) بود که در بخش کیفی از فراترکیب و در بخش کمی از روش توصیفی همبستگی استفاده شد. جامعه آماری بخش کیفی شامل مطالعات متعدد داخلی و خارجی بود که پس از غربال مطالعات فوق، 20 مطالعه در قالب روش نمونه‌گیری هدفمند را در بر می گرفت. روایی در شیوه کیفی از روش مثلث سازی و در شیوه کمی از طریق شیوه محتوایی از نوع صوری (با تائید چند نفر از اساتید دانشگاه) انجام شد که پس از اصلاحات مورد نظر، مورد تائید قرار گرفتند. افزون بر این، پایایی در رویکرد فراترکیب (کیفی)، بر مبنای شاخص‌های لينكلن و گوبا (1985) انجام شد. جهت تحلیل یافته‌های این مطالعه در بخش کیفی از اسنادکاوی به دلیل استفاده از رویکرد فراترکیب در قالب استخراج مفاهیم و کدهای مفهومی و تبدیل به ابعاد مدل مورد نظر؛ حاصل از مطالعات مختلف و اسناد احتمالی بالادستی با تأکید بر مطالعات داخلی و خارجی پیرامون سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی استفاده شد. همچنین جامعه آماری در بخش کمی، کلیه اساتید و خبرگان فعال حوزه کارآفرینی از دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز و واحدهای تابعه در سطح استان به تعداد 111 نفر یودند که از طریق تمام شماری انتخاب شدند.

یافته ها: عوامل خلاقانه- فناورانه، عوامل سازمانی، عوامل زیرساختی- اجتماعی و عوامل مالی- اقتصادی به‌عنوان راهبردهای ایجاد دانشگاه کارآفرین در راستای سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی تشخیص داده شدند.  

نتیجه گیری:  جهت توسعه مسیر کارآفرینی در دانشگاه کارآفرین و متناسب با سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد، توجه بیشتر به خلاقیت و بهره بردن از فناوری‌های نوین به ویژه در یادگیری و درک مطالب درسی؛ فراهم کردن بسترهای لازم درزمینه رشد کارآفرینی در بخش‌های مختلف و البته تأکید بر شاخص‌های مهم منابع مالی و اقتصادی در راستای عملیاتی کردن سند تحول لازم و ضروری می باشد. 

کلیدواژه‌ها: دانشگاه کارآفرین، سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی، رویکرد آمیخته.

پذیرش مقاله: 24/2/ 1403                دریافت مقاله: 12/3/1402

مقدمه

موتور رشد و توسعه فراگیر جوامع و کشورهای مختلف، پیشرفت های صنعتی و تولیدی آنها و به عبارت دیگر توسعه صنعتی آن ها در راستای نوآوری است که مورد تأکید اکثر صاحب نظران توسعه قرار دارد. تجربه ی کشورهای توسعه یافته نشان داده است که صنعت محور توسعه بوده و به ندرت می توان کشوری یافت که به گونه ای دیگر توسعه یافته باشد. اما امروزه توسعه صنعتی خود مرهون وجود عوامل دیگری است که افراد را به سمتآن ها هدایت می کند. برای توسعه صنعت باید از علم و فناوری بومی استفاده کرد به طوری که در آن نوآوری، کارآفرینی و افزایش همکاری وجود داشته باشد (ونگ³ و همکاران، 2022). در همین راستا، رشد دانشگاه ها نیز بسیار مهم بوده و یکی از راه کارهای رشد اقتصادی و همچنین تقویت فرهنگی کشورها، تعالی دانشگاه ها است (صفریان‌ناوخی و همکاران، 1398). اگر نگاهی بر سیر تاریخی نظریات توسعه صنعتی بشود مشخص است که جدیدترین این نظریات تاکید دارند که توسعه صنعت مبتنی بر علم و نوآوری است و بدون قرار گرفتن در صف پیشروان علم و نوآوری، هیچ کشوری در پیمودن سریع مسیر توسعه صنعتی موفق نخواهد بود و این موضوعی است که می تواند از طریق تحقیق نیز بررسی و شواهد لازم ارائه شود. طبیعی است که بارزترین چیزی که می تواند افراد را به این مقصود برساند، دانشگاه ها و مراکز کارآفرینی و تحقیقاتی است و این مراکز که دانشگاه های کارآفرین هستند این را به عرصه ی ظهور رسانده اند و با مدیریت دانش در دانشگاه ها که افزایش همکاری و بهبود بهره وری و تشویق و قادر ساختن نوآوری و کارآفرینی را شامل می شود به این مهم دست یافت که در این پژوهش تأکید زیادی روی آن ها و نوع ارتباطشان با توسعه صنعتی شده است و همچنین سعی بر این است تا نقش دولت در ایجاد و اصلاح این ارتباط نیز تعیین گردد (ونگ و همکاران، 2022)

باید توجه داشت برآورده شدن نیازهای اقتصادی و اجتماعی انسان درگرو فعالیت سودمند و کسب درآمد است و افراد یک جامعه، بدون شغل مناسب و درآمد کافی، در معرض آسیب‌های متعدد مالی، اجتماعی، روحی و خانوادگی قرار دارند؛ ازاین‌رو مردم و دولت مردان با آگاهی به میزان ضرورت اشتغال‌زایی در بهبود وضعیت جامعه راه کارهای مختلف ارائه می‌دهند (میرجوانی زنگنه و همکاران، 1401).

در این بین رشد دانشگاه ها و تعالی مسیر پیشرفت دانشگاه ها به عنوان مراکز مهم فرهنگی در هر کشور، تابع عوامل مختلفی است که کارآفرینی یک از این موارد است (محمدپور و همکاران، 1401). کارآفرینی، درک و بهره برداری از فرصتها است. البته شومپیتر به تدریج در سیاست هم ورود پیدا کرد و بعد از آن، تعریف‌های بعدی‌اش کمی جنبه‌ی کلان‌تر به خود گرفت، بنابراین می تواند به نوعی فعالیت های فرهنگی را نیز تحت تاثیر قرار دهد (مرتضایی و همکاران، 1397). کارآفرینانی که اشتغال‌زایی بدون چشم‌داشت دولتی را از دانشگاه کارآفرین آموخته‌اند راه‌کارهای علمی‌تری ارائه داده و نماد عملیاتی کردن این پیشنهادها هستند زیرا که به‌عنوان عضو مؤثر جامعه در ایجاد مشاغل نقش بسزایی دارند و کارآفرینان برتر، اهتمام به ایجاد مشاغل متنوع در جامعه و کاهش معضلات اجتماعی دارند (نوروزی و همکاران، 1393). کارآفرینان می توانند شرایطی را فراهم نمایند که اشتغال افراد را چه در محیط دانشگاه و چه خارج از آن افزایش داده و با کاهش میزان بیکاری توسعه فرهنگ و اقتصاد را توام انجام خواهند داد(محمدپور و همکاران، 1401). با توجه به این که رشد تعالی دانشگاهی در ابتدا نیازمند توانمندسازی افراد است تا طی مسیر رشد، لذا تبدیل افراد به کارآفرینیانی که بتوانند بازتعریفی از اقتصاد و فرهنگ داشته باشند (امین‌بیدختی و همکاران، 1397)، بسیار حیاتی است.

از سوی دیگر برای تثبیت کارآفرینی و برای داشتن تسلط روی سرمایه های فکری که در جامعه به خصوص در دانشگاه ها وجود دارد باید از مدیریت دانش استفاده کرد. در 80% از بزرگ ترین شرکت های صنعتی دنیا از مدیریت دانش سود می برند که این امر دسترسی به اطلاعات وسیع شرکت را تسهیل می کند. در اصل مدیریت دانش پایه عملیاتی کردن دانشگاه های کارآفرین هستند تا بتوانند مسیر خلاقیت در توسعه را به تصویر کشانده و عملاً به تعیین راهبردهای کلان دانشگاه کارآفرین کمک نمایند(ونگ و همکاران، 2022).

مشخصه اصلی یک کارآفرین، خلاقیت بوده و نقش کارآفرین، خلاقیت است. اما محلی که یک کارآفرین می تواند رشد کند در ابتدا مدرسه و در ادامه دانشگاهی است که بتواند با شکوفا کردن استعدادهای ذاتی افراد مشخص نماید (شعاع‌اردبیلی و همکاران، 1398)،  زیرا مدرسه ابتدایی ترین محیط رسمی آموزش و دانشگاه نیز آخرین مرکز یادگیری رسمی است داد (پریس اورتیز⁴، 2017). این که آبا این فرد دارای قوه خلاقه و نوآور بوده و می تواند مسیر کارآفرینی را طی نماید؟ از ابهاماتی است که در مسیر شناسایی راهبردهای ایجاد دانشگاه کارآفرین قرار دارد. اگرچه اسناد بالادستی در این زمینه تا حدودی تدوین شده است و البته مشخص نیست از چه طریق و با چه ضوابطی دانشگاه کارآفرین می تواند عملیاتی شود.

در همین زمینه دانشگاه کارآفرین با تمرکز بر فرهنگ کارآفرینی و پیروی از این ساختار پیشاپیش خیلی از مشکلات را برطرف می‌کند و زمان کمتری برای توسعه برنامه‌ها، مؤسسات و ادارات جدید صرف می‌شود. زمان بیشتری صرف توسعه محیطی می‌شود که در حل مسئله رشد کند، ریسک‌پذیری را جشن بگیرد و شکست خاصی را به‌عنوان یک جزء ضروری از فرایند یادگیری و تجربه می‌پذیرد. فرهنگی که روی مشکلات بزرگ متمرکز است بی‌تاب است و کارهای زیادی را انجام دهد ازاین‌رو دانشگاه کارآفرین با توسعه یک فرهنگ کارآفرینی می‌تواند سرعت رسیدن به مسیر کارآفرینی را افزایش دهد (محمدپور و همکاران، 1398). تجربه و مطالعات نشان داده در صورت همدلی بین مؤسسات کارآفرینی و دانشگاه‌ها؛ برنامه‌های درسی تهیه‌شده و تدریس شده توسط چنین تیم‌هایی بسیار اثرگذارتر از قبل بوده و برتر از برنامه‌های ایجادشده توسط دیگر تیم‌ها در مسیر خلاقیت و رشد عمل می‌نماید (خسروی‌پور و  زنگنه، 1397). ویژگی این دانشگاه، مهارت افزایی دانشجویان رشته‌های فنی و مهندسی در مقطع کارشناسی و برگزاری کارگاه‌های آموزش و مهارتی در دانشگاه‌ها است و لازمه تحقق این امر، ارتباط مستمر دانشجویان با شرکت‌های دانش‌بنیانی است که با استفاده از امکانات دانشگاه‌ها، رشد کرده‌اند (نیاز‌آذری و همکاران، 1396).  

از بین دانشگاه هایی که می توانند نقش کارآفرین را ایفا نمایند و از بدو تاسیس تاکنون با انحاء مختلف سعی در کارآفرین کردن مسیر تدریس نظری تا دروس عملی داشته است، دانشگاه آزاد اسلامی است که در واحدهای مختلف دانشگاهی در شهرهای مختلف فعالیت دارد (نعمتی و همکاران، 1400) و سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد نیز در چند سال اخیر این موضوع را اثبات می کند که مسئولین این دانشگاه با تاسی از فرمایشات مقام معظم رهبری سعی در تبدیل این دانشگاه به فراخور زمان به دانشگاهی کارآفرین داشته و دارند به طوری که هدف شان این بوده که دانشجوی دانش آموخته پس از خروج از دانشگاه؛ وابسته به فرد و یا دولت نبوده و خود بتواند با یک ذهنیت مثبت و برنده به دنبال راه اندازی یک کسب و کار دانش بنیان بوده و به دنبال خلق یک کار باشد. تا بتواند علاوه بر بی نیازی مستقیم به امکانات دولتی و انتظار برای استخدام در حیطه دولتی، برخی از افراد جویای کار و تشنه فعالیت را نیز به استخدام درآورد (سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی، 1400).

 سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی، در قالب ۱۱ راهبرد کلان، ۳ محور راهبردی و ۱۰ بسته کاری تدوین و شاخص‌های متناظر با اهداف راهبردی به همراه راه‌کنش‌های لازم در برنامه عملیاتی آن ارائه شده و به منظور تحقق اهداف دانشگاه اسلامی و سایر اسناد بالادستی در حوزه علم و فناوری تهیه و به واحدهای دانشگاهی‌ در سال 1400 ابلاغ شده است. از جمله الزامات و اسناد فرادستی سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی می‌توان به رهنمودهای امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری، سند دانشگاه اسلامی، سیاست های کلی نظام در بخش علم و فناوری، نقشه جامع علمی کشور، سند جامع روابط علمی بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران و برنامه پنج ساله توسعه کشور اشاره کرد. سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی دارای پنج رویکرد تحول آفرین است. چرخش تحول آفرین از آموزش حافظه محور به یادگیری تعالی بخش، علمی کاربردی، رویکرد اول تحول آفرین این سند به شمار می‌رود که درکنار آن باید به ارتقای شاخص کارآمدی و مهارت های مورد نیاز به ویژه تعاملات حل مسئله کار گروهی و کارآفرینی نیز توجه شود. همچنین، چرخش تحول آفرین از عرضه محور بودن مقاله‌ها، غیر هدفمندی پژوهش و تولید دانش و فناوری به تقاضا محوری و پاسخ گویی اثربخش به نیازهای علمی، تربیتی، محلی و ملی متاثر از چالش های آمایش محور و تحولات سریع اجتماعی- فناورانه رویکرد تحولی دوم سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی است‌. چرخش تحول آفرین از ناکارآمدی فرهنگی و تربیتی به اجماع تربیتی فرهنگی و هویتی ارزش مدار، درون زا، پویا، انسجام بخش فرهنگی و اجتماعی و امید آفرین رویکرد سوم تحول آفرین این سند است که با تکیه بر نقش قطب‌های اثر گذار مانند معلم استاد مدیریت خانواده و محیط‌های رفاقتی و جامعه شکل می‌گیرد. در ادامه باید عنوان شود، چرخش تحول آفرین از اقتصاد شهریه محور و مبتنی بر افزایش املاک به پایداری اقتصادی مبتنی بر درآمدزایی از جریان یادگیری تحول آفرین و پژوهش و نوآوری کارآمد رویکرد چهارم تحولی این سند به‌شمار می رود که با تعالی سازمانی و نگاه از مدیریت جزیره‌ای به مدیریت شبکه های داده مبنا یکپارچه همراه است که با استفاده حداکثری از سامانه سپاری محقق می‌شود زیرا چرخش تحول آفرین از رشد کمی فیزیکی و غیر هدفمند واحدهای دانشگاهی به توسعه کیفی همراه با باز معماری واحدها مبتنی بر توجه به بعد مجازی در چارچوب یکپارچه سازی سایبری فیزیکی دانشگاه تحول دیجیتال و مأموریت گرایی زمینه به محور در قالب به واحدهای حل مسئله مرجعیت ساز پیشران تعالی و پیشرفت و کادر ساز در سطوح محلی و ملی است (سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی، 1400).

مطالعاتی که به بررسی کارآفرینی دانشگاهی پرداخته اند اکثرا موضوعاتی مثل ویژگی های دانشگاه کارآفرین، نقش دانشگاه در جامعه، فرایند انتقال فناوری، عوامل موثر بر کارآفرینی دانشگاه ها و ایجاد مدل های کارآفرینی دانشگاهی را در بر می گیرند. از جمله پژوهش های مرتبط با موضوع این پژوهش می توان به پژوهش میرجوانی زنگنه و همکاران (1400)اشاره کرد که به طراحی الگوی دانشگاه کارآفرین با تاکید بر دانشگاه آزاد اسلامی با استفاده از نظریه داده بنیاد» پرداختند و نشان دادند ابعاد و عوامل موثر بر دانشگاه آزاد اسلامی کارآفرین در6 طبقه شامل پدیده محوری، دانشگاه کارآفرین با زیرمولفه‌های نظام آموزشی، نظام پژوهشی، خلاقیت و نوآوری و منابع درآمدی، بعد شرایط علّی با زیر مولفه‌های رهبری و مدیریت دانشگاهی، بین المللی شدن و فرهنگ سازمانی، بعد شرایط زمینه ای با زیرمولفه‌های چارچوب‌های قانونی، ارتباط با صنعت، تعامل با محیط پیرامونی و مسائل اقتصادی، بعد عوامل مداخله گر با زیرمولفه‌های سیستم پاداش و موقعیت و جایگاه دانشگاه، بعد راهبردها با زیرمولفه‌های مدیریت منابع انسانی، زیرساخت‌های نوآوری و تامین مالی و بعد پیامدها و نتایج با زیرمولفه‌های پویایی و سازگاری با محیط، بهبود عملکرد، سرمایه انسانی و توسعه اجتماعی و اقتصادی شناسایی گردید. حقیقی و همکاران(1400) در پژوهشی با عنوان «کارآفرینی و اشتغالزایی در حوزه کسب و کارهای دانش‌بنیان مبتنی بر ظرفیت موقوفات» نشان دادند عوامل اجتماعی و فرهنگی بر کارآفرینی زنان تأثیرگذاربودند. محمدپور و همکاران (1398) در پژوهشی با عنوان «طراحی و تدوین الگوی جامع دانشگاه کارآفرین با رویکرد فرا ترکیب» نشان دادند مفاهیمِ نوع ساختار، فرهنگ حامی کارآفرینی، حمایت مدیریت از فعالیت های کارآفرینانه، اهداف و راهبردهای کارآفرینانه، تجاری‌سازی دانش، برنامه درسی کارآفرینانه، معرفی کارآفرینان دانشگاهی به عنوان الگوی نقش، تشکیل مراکز بازاریابی، توسعه ارتباطات و شبکه‌سازی، بیشترین اهمیت و بالاترین رتبه‌ها را در بین مفاهیم داشتند. پیرایش و همکاران (1394) در پژوهشی با عنوان «تبیین مدلی در راستای توسعه خلاقیت و کارآفرینی در مراکز دانشگاهی» زنجان نشان دادند کارآفرینان اعم از فردی، سازمانی و دانشگاهی در استفاده از تلفیق ایده ها در جهت نوآوری، گردآوری دانش ارزیابی، ایده هاء،  بهره گیری از استراتژی انتقال تکنولوژی و استفاده از سرمایه فکری نهایت استفاده را کردند. نوروزی و همکاران (1393) در پژوهشی با عنوان «استخراج ابعاد و شبکه‌بندی مؤلفه‌های ساختاری دانشگاه کارآفرین: رویکردی میان‌رشته‌ای نشان دادند استقلال، ترکیب، حرفه‌ای‌گرایی، پیچیدگی، تمرکز و رسمیت از مهم ترین اولویت های موثر در شکل گیری ابعاد مولفه های ساختاری در ایجاد دانشگاه کارآفرین بود. ناصری و هنری (1391) در پژوهشی با عنوان « بررسی رابطه‌ی خلاقیت و کارآفرینی» نشان دادند تفاوت معناداری در کارآفرینی زنان ورزشکار و غیرورزشکار و همچنین تفاوت معناداری در خلاقیت زنان ورزشکار و غیر ورزشکار (05/ مشاهده نشد. بنابراین ورزشی و غیرورزشی بودن زنان تفاوت معناداری با خلاقیت و کار آفرینی نداشت.

ناژه و مورچد⁵ (2022) در پژوهشی با عنوان « بررسی نقش کارآفرین جاه طلب در تحریک خلاقیت و نوآوری کارآفرینی» نشان دادند تأثیر یک نمایه کارآفرینی بلندپروازانه بر تحریک خلاقیت تجسم یافته در نوآوری‌های فناوری تأیید شد. وانگ و همکاران (2021) در پژوهشی با عنوان «آموزش کارآفرینی در دانشگاه کارآفرین، خلاقیت کارآفرینی را افزایش می دهد: نقش واسطه ای الهام کارآفرینی» نشان دادند اثربخشی آموزش کارآفرینی یک همبستگی مثبت قوی با خلاقیت کارآفرینی داشت که از دانشگاه کارآفرینی الهام گرفته شده بود. تانتاوی و همکاران⁶ (2021) در پژوهشی با عنوان «بازگرداندن خلاقیت به آموزش کارآفرینی: خودکارآمدی خلاق، مشارکت فرآیند خلاق، و نیات کارآفرینی» نشان دادند خلاقیت به‌عنوان مقدمه کارآفرینی حمایت کرد؛ اما همچنین به برخی از مرزها/ محدودیت‌های نگرش‌ها به عنوان تمرکز اصلی آموزش کارآفرینی اشاره کردند. جولیانا و همکاران (2021) در پژوهشی با عنوان «تأثیر خلاقیت و نوآوری بر توسعه کارآفرینی» نشان دادند بین تفکر خلاق و توانایی نوآورانه و همچنین پیشرفت فناورانه رابطه وجود دارد. پریس اورتیز و همکاران (2017) در پژوهشی با عنوان «خلاقیت و کارآفرینی از طریق دانشگاه کارآفرین» نشان دادند مقاصد کارآفرینی دانشجویان بازرگانی اسپانیایی مشروط به دوره‌های کارآفرینی، خوداشتغالی والدین یا سطح خلاقیت آن ها نبود. با این حال، تفاوت هایی در سطح خلاقیت بر اساس جنسیت برای توانایی آینده آن ها برای راه اندازی یک در دانشگاه کارآفرین وجود داشت.

 این که چه عوامل مهمی در ایجاد راهبری دانشگاه کارآفرین در واحدهای دانشگاهی دانشگاه های آزاد اسلامی سراسر ایران نقش اصلی را داشته و چه عواملی می تواند دانشگاه آزاد اسلامی را به یک دانشگاه کارآفرین مبدل سازد بیشتر از در دست داشتن اسناد بالادستی و قوانین تثبیت شده مبتنی بر سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد، گوش دادن به سخنان کارشناسان و خبرگان صنایع مختلف و البته کارآفرینان حوزه های مختلف است تا با ارزیابی شرایط فعلی و نیازهای آینده کشور بتوانند مسیر راهبردی شدن این دانشگاه را به واقعیت نزدیک کنند. 

سوالات تحقیق

1)       چه راهبردهای کلیدی برای ایجاد دانشگاه کارآفرین در راستای سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی وجود دارد؟ 

2)       راهبردهای شناسایی شده برای ایجاد دانشگاه کارآفرین در راستای سندتحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی تا چه اندازه اعتبار دارند؟

روش تحقیق

در این مطالعه از روش آمیخته (کیفی-کمی) جهت گردآوری داده‌های موردنظر استفاده شد. برای این منظور ابتدا در روش کیفی از فراترکیب استفاده شد. در این رویکرد، کدهای مفهومی و ابعاد کلیدی و موثر در ایجاد دانشگاه کارآفرین در راستای سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی از بین اسناد بالادستی و همین طور حدود 35 مطالعه داخلی (در زمینه سند تحول دانشگاه آزاد اسلامی و تحولات مرتبط با دانشگاه کارآفرین) و خارجی (در زمینه دانشگاه های کارآفرین) گردآوری شد که پس از حذف مقاله های احتمالی غیرمرتبط، تعداد 20 مقاله به عنوان مقالات مورد استفاده در جامعه نمونه نهایی شد. پس از تعیین کدهای مفهومی به مانند اکثریت رویکردهای روش کیفی، کدها در در 3 مرحله (باز، محوری و انتخابی) غربال شده و در نهایت 4 مقوله اصلی به عنوان راهبردهای کلیدی موثر بر ایجاد دانشگاه کارآفرین در راستای سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی استخراج و تثبیت شد. همچنین جامعه آماری در بخش کمی، کلیه اساتید و خبرگان فعال حوزه کارآفرینی از دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز و واحدهای تابعه در سطح استان به تعداد 111 نفر یودند که از طریق تمام شماری انتخاب شدند. در بخش کمی نیز از مدل معادلات ساختاری به شیوه نوین (حداقل مربعات جزیی )استفاده شد.

روایی در شیوه کیفی از روش مثلث سازی (استفاده حداقل سه دیدگاه در مورد کدهای مستخرج) ابزار گردآوری داده در بخش کیفی، اسنادکاوی با رویکرد فراترکیب بود. بدین منظور مدلی بر اساس اطلاعات کدگذاری شده با رویکرد فراترکیب حاصل شد جهت پایایی یا همان صحت داده‌ها در بخش کیفی، از چهار معیار شامل مقبولیت⁷، قابلیت اطمینان⁸، قابلیت انتقال⁹ و قابلیت تائید¹⁰ استفاده شد. در این بخش، برای تائید اعتبار و مقبولیت داده‌ها، از روش درگیرشان با داده ها در طول مدت حداقل سه ماه مداوم استفاده شد. همچنین بررسی مستندات موجود اعم از اسنادبالادستی، مطالعات داخلی و خارجی برای قابلیت اطمینان استفاده شد (لینکلن و گوبا، 1985). معیار سوم قابلیت انتقال یعنی کاربردی بودن داده‌ها در محیط‌ها و گروه‌های مشابه بود که پژوهشگر با استفاده از نظر استاد محترم راهنما و سایر افراد شامل خبرگان و کارشناسان بخش کارآفرینی و همچنین کارشناسان مسلط به سند تحول دانشگاه آزاد اسلامی کمک گرفت و به قابلیت انتقال داده، کمک کرد. در نهایت نیز، جهت تعیین وضعیت معیار چهارم یعنی قابلیت تائید، تمامی مراحل از زمان شروع کدگذاری تا تبدیل به مقوله، ثبت شد تا پژوهشگران آتی، بتوانند از مستندات مکتوب این مطالعه بهره ببرند و این خود مصداق قابلیت تائید بود.

یافته‌ها

پاسخ به سوال اول پژوهش: چه راهبردهای کلیدی برای ایجاد دانشگاه کارآفرین در راستای سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی وجود دارد ؟

در بخش کیفی این پژوهش، مفاهیم نظری حاصل از پیشینه‌های موجود داخلی و خارجی و همچنین اسناد موجود بالادستی، متن مصاحبه های پیشین با نخبگان، متن مصاحبه های پیشین با مسئولین و آثار وجودی و ظاهرشده توسط عموم بازتاب داده شده در حدود 35 مقاله داخلی و بین المللی استخراج شد که پس از حذف مقاله های احتمالی غیرمرتبط، تعداد 20 مقاله به عنوان مقالات مورد استفاده نهایی شد. سپس مدل اکتشافی مورد نظر پس از سه مرحله غربال کدهای مفهومی (باز، محوری و انتخابی) تدوین شد. کُدهای استخراجی در هر مرحله از فراترکیب مقایسه و کدهای مشابه حذف شد. سپس کل کدهای باز (21 کد) در مرحله دوم به کدهای محوری (8 کد) تبدیل ‌شد و در نهایت مضامین موردنظر در قالب کد مفهومی انتخابی (4 کد)  استخراج گشت. پس از شکل‌گیری کدها، مدل مفهومی و یا پژوهشی تدوین شد در ادامه یافته های حاصل از کدگذاری آورده شده است.

جدول 1. کُدگذاری باز/ اولیه

واکاوی راهبردهای ایجاد دانشگاه کارآفرین در راستای سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی
ردیف	کدهای مفهومی باز	منابع
1	توجه به خلاقیت و نوآوری	میرجوانی زنگنه و همکاران (1401) پیرایش و همکاران (1394) ناصری و هنری (1391) فرید (1388)، گارسیا و همکاران (2022) وانگ و همکاران (2022) تانتاوی و همکاران (2021)، جولیانا و همکاران (2021) چن و همکاران (2012)
2	زیرساخت منابع درآمدی	پیرایش و همکاران (1394)
3	حمایت‌های مالی دولتی	پیرایش و همکاران (1394)
4	توجه بیشتر به فرهنگ‌سازمانی	ناژه و مورچد (2023)
5	سعی در بین‌المللی کردن دانشگاه	میرجوانی زنگنه و همکاران (1401) پیرایش و همکاران (1394)
6	تعامل بیشتر با صنعت	تقی زاده و محمدپور شاطری (1387)
7	مدیریت کارآمد منابع انسانی	میرجوانی زنگنه و همکاران (1401)
8	توجه به حفظ محیط‌زیست	محمدپور و همکاران (1398) تانتاوی و همکاران (2021)
9	توسعه اجتماعی دانشگاه	میرجوانی زنگنه و همکاران (1401)
10	برنامه‌های درسی متفاوت	پیرایش و همکاران (1394)
11	استراتژی انتقال فناوری	پیرایش و همکاران (1394)
12	تعیین رسالت‌های دانشگاه کارآفرین	میرجوانی زنگنه و همکاران (1401)
13	استفاده اصولی از سرمایه فکری	محمدپور و همکاران (1398) تقی زاده و محمدپور شاطری (1387)
14	ترویج و اشاعه تفکر و روحیه کارآفرینی	حقیقی و همکاران (1400) گارسیا و همکاران (2022) وانگ و همکاران (2022)
15	پژوهش‌های علمی، کاربردی، توسعه‌ای	چن و همکاران (2012)
16	انجام تعاملات محیطی با سایر مراکز، مؤسسات تحقیقاتی	چن و همکاران (2012)
17	انجام مشاوره‌های راهبردی مدیریتی در زمینه ایجاد کسب‌وکار جدید	چن و همکاران (2012)
18	توسعه کسب‌وکارهای کوچک در سطح ملی برای بنگاه‌ها	میرجوانی زنگنه و همکاران (1401)
19	ایجاد، تجهیز و توسعه مرکز کارآفرینی	محمدپور و همکاران (1398) تقی زاده و محمدپور شاطری (1387)
20	عرضه خدمات کارآفرینی به اساتید، دانشجویان، مدیران، کارکنان و نهادهای مرتبط کارآفرینی	میرجوانی زنگنه و همکاران (1401)
21	مدیریت قوی در سطح کلان دانشگاه	تقی زاده و محمدپور شاطری (1387)
22	تعیین زمینه‌های فناوری دانشگاه کارآفرین	پیرایش و همکاران (1394)
23	ابتکار در فرهنگ‌سازمانی دانشگاه	تقی زاده و محمدپور شاطری (1387) میرجوانی زنگنه و همکاران (1401)

 

جدول 2.کُدگذاری محوری

واکاوی راهبردهای ایجاد دانشگاه کارآفرین در راستای سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی
ردیف	کدهای مفهومی باز	کد مرتبط محوری
1	توجه به خلاقیت و نوآوری	توجه به خلاقیت
2	تعامل بیشتر با صنعت
3	استراتژی انتقال فناوری	توجه به انتقال فناوری
4	تعیین زمینه‌های فناوری دانشگاه کارآفرین
5	ابتکار در فرهنگ‌سازمانی دانشگاه	بها دادن به فرهنگ‌سازمانی متناسب
6	توجه بیشتر به فرهنگ‌سازمانی
7	زیرساخت منابع درآمدی	توجه به منابع مالی
8	حمایت‌های مالی دولتی
9	مدیریت کارآمد منابع انسانی	توجه بیشتر به سرمایه انسانی
10	استفاده اصولی از سرمایه فکری
11	توسعه اجتماعی دانشگاه	توسعه اجتماعی
12	مدیریت قوی در سطح کلان دانشگاه
13	ترویج و اشاعه تفکر و روحیه کارآفرینی
14	تعیین رسالت‌های دانشگاه کارآفرین
15	عرضه خدمات کارآفرینی به اساتید، دانشجویان و...
16	سعی در بین‌المللی کردن دانشگاه
17	برنامه‌های درسی متفاوت	توسعه زیرساختی
18	توسعه کسب‌وکارهای کوچک در سطح ملی برای بنگاه‌ها
19	ایجاد، تجهیز و توسعه مرکز کارآفرینی
20	توجه بیشتر به پژوهش‌های علمی، کاربردی
21	توجه به حفظ محیط‌زیست
22	انجام تعاملات محیطی با سایر مراکز، مؤسسات تحقیقاتی	مشاوره و تعامل با موسسات
23	انجام مشاوره‌های راهبردی در زمینه ایجاد کسب‌وکار جدید

 

جدول 3. کدگذاری انتخابی

واکاوی راهبردهای ایجاد دانشگاه کارآفرین در راستای سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی
ردیف	کدهای مفهومی محوری	کد مرتبط انتخابی
1	توجه به خلاقیت	عوامل خلاقانه و فناورانه
2	توجه به انتقال فناوری
3	بها دادن به فرهنگ‌سازمانی متناسب	عوامل سازمانی
4	توجه بیشتر به سرمایه انسانی
5	توسعه اجتماعی	عوامل زیرساختی و اجتماعی
6	توسعه زیرساختی
7	مشاور و تعامل با موسسات
8	توجه به منابع مالی	عوامل مالی و اقتصادی

 

پس از مشخص شدن کدهای انتخابی، مقوله‌های اصلی مدل به‌صورت زیر در قالب شکل 1 نمایش داده‌شده است:

 

شکل 1. مدل استخراجی پژوهش  از بخش کیفی

پاسخ به سوال‌ دوم پژوهش: راهبردهای شناسایی شده در بخش کیفی برای ایجاد دانشگاه کارآفرین در راستای سندتحول و تعالی دانشگاه آزاداسلامی تا چه اندازه اعتبار دارند؟

پس از استخراج مدل پژوهش حاصل از اسنادکاوی و فراترکیب، در بخش کمی برای بررسی  برازش مدل استخراجی پژوهش کیفی از مدل‌سازی معادلات ساختاری استفاده شده است که در ادامه یافته های بخش کمی آورده شده است. 

 

شکل 2. ضرایب معناداری در مدل

 

سازگاری درونی (پایایی به روش کرونباخ و پایایی به‌صورت مرکب/ ترکیبی)

جدول 4. مقادیر سازگاری درونی در مطالعه نهایی

متغیرها	گویه های مرتبط	تعداد گویه	پایایی کرونباخ	پایایی مرکب
راهبردهای ایجاد دانشگاه کارآفرین	گویه های 4-1	4	831/0	819/0
عوامل خلاقانه و فناورانه	گویه های 8-5	4	832/0	752/0
عوامل سازمانی	گویه های 12-9	4	725/0	71/0
عوامل زیرساختی و اجتماعی	گویه های 16-13	4	879/0	774/0
عوامل مالی و اقتصادی	گویه های 20-17	4	826/0	742/0

روایی سازه: همگرا و یا میانگین واریانس استخراج‌شده

جدول 5. مقادیر روایی همگرا

متغیرها	گویه های مرتبط	تعداد گویه	مقادیر روایی همگرا
راهبردهای ایجاد دانشگاه کارآفرین	گویه های 4-1	4	5/0
عوامل خلاقانه و فناورانه	گویه های 8-5	4	591/0
عوامل سازمانی	گویه های 12-9	4	539/0
عوامل زیرساختی و اجتماعی	گویه های 16-13	4	501/0
عوامل مالی و اقتصادی	گویه های 20-17	4	589/0

 

پس از مشخص شدن خروجی نرم‌افزار در شاخص روایی همگرایی جدول 5، به‌شرط بالاتر بودن روایی همگرا برای اکثریت متغیرهای مرتبه اول از 5/0؛ ضرایب نیز قابل‌قبول است.

روایی افتراقی (واگرا): درصورتی‌که جذر روایی واگرا در ستون دوم جدول (6) بزرگ‌تر از روایی همگرا باشد، لذا همبستگی بین روایی همگرای ابعاد جدول بالاتر از روایی واگرای آن‌ها است و روایی افتراقی و یا همان واگرا؛ مورد تائید است.

جدول 6. مقادیر روایی افتراقی از طریق ماتریس فورنل و لارکر

متغیرها		1	2	3	4	5
1	راهبردهای ایجاد دانشگاه کارآفرین	899/0
2	عوامل خلاقانه و فناورانه	887/0	807/0
3	عوامل سازمانی	776/0	796/0	734/0
4	عوامل زیرساختی و اجتماعی	140/0	148/0	159/0	582/0
5	عوامل مالی و اقتصادی	535/0	751/0	545/0	326/0	649/0

 

پایایی معرف یا بار عاملی: شکل 3، ارقام پایایی معرف و یا پایایی شاخص‌ها موسوم به بار عاملی به‌عنوان مهم‌ترین ویژگی پایایی پس از سازگاری درونی نشان می‌دهد. ضریب بسیار خوب برای بار عاملی؛ مطابق با نظرات مؤلفین روش حداقل مربعات جزئی برابر با حداقل 6/0 است (هیر و همکاران، 2016). به گفته هیر و همکاران (2016) زمانی که ضرایب کمتر از 6/0 بود حذف گویه می‌بایست بااحتیاط بسیار زیاد صورت گیرد و یا با تغییرگویه در یک بعد، نیاز به حذف گویه نباشد. متناسب با شکل خروجی بارهای عاملی گویه های 7، 9 و 18 ضعیف هستند که با لحاظ احتیاط باید از درون مدل حذف شوند.

 

شکل 3. مقادیر بار عاملی/ پایایی معرف 

 

 

 

بررسی ضریب R2 : بررسی ضریب R2 یکی از معیارها برای بررسی برازش مدل ساختاری می باشد. طبق نتایج شکل (4) با توجه به این که عدد درون دایره متغیرهای درون‌زای مدل، بالاتر از رقم 33/0 می باشد (95/0)، این معیار قابل‌قبول بوده است.  

 

شکل 4. ضرایب R2 ویژه متغیرهای درون‌زای مدل

ضرایب استاندارد مسیر (تبیین مسیر): مطابق با شکل 5 مشخص می‌شود که تأثیرپذیری و یا همان تغییرات واریانسی و قدرت پیش‌بینی متغیرهای برون‌زا بر درون‌زا به چه میزانی بوده است.

 

 

 

شکل 5. ضرایب استاندارد مسیر

برازش مدل: با توجه به خروجی شکل برازش مدل (شکل 6) و همچنین جدول خروجی برازش مدل (جدول 7)، اعداد برازش در حالت اشباع‌شده و تخمین زده‌شده یکسان است که نشان از تائید برازش مدل پژوهشی است.

 

شکل 6. مدل برازش شده

جدول 7.  شاخص برازش مدل

شاخص‌های برازش مدل	مدل اشباع‌شده	مدل تخمین زده‌شده
SRMR	146/0	146/0
d_ULS	501/10	501/10

 

با توجه به خروجی شکل برازش مدل (شکل 6) و همچنین جدول خروجی برازش مدل (جدول 7)، اعداد برازش در حالت اشباع‌شده و تخمین زده‌شده یکسان است که نشان از تائید برازش مدل پژوهشی است.

بحث و نتیجه­گیری

این پژوهش با هدف واکاوی راهبردهای ایجاد دانشگاه کارآفرین بر اساس سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی انجام شد. در بخش اول (کیفی) ابعاد مدل اکتشافی نشان می دهند، 4 عامل خلاقانه و فناورانه، عامل سازمانی، عامل زیرساختی و اجتماعی و همچنین عوامل مالی و اقتصادی به عنوان 4 راهبرد در مسیر اجرا و ایجاد دانشگاه کارآفرین با تاکید بر توصیه های سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد در نهایت غربال سازی کدهای مفهوم در بخش اول با رویکرد مرور نظام مند موسوم به فراترکیب از بین 20 مقاله نهایی مشخص و تدوین شد.

به عنوان راهبرد اول ایجاد دانشگاه کارآفرین، عامل خلاقیت و نوآوری دیده می شود که می تواند به عنوان یکی از راه کارهای کاهش زمان، کاهش هزینه و حتی کاهش فضای توسعه کارآفرینی نقش مهمی داشته باشد. استفاده از خلاقیت و نوآوری تنها در تدریس دروس خلاصه نمی شود بلکه در استفاده از امکانات توسط دانشگاه ها و همچنین روش های تدریس جدید می تواند کارایی داشته باشد. زیرا نوآوری در خدمات یکی از بهترین مسیرهای رشد و توسعه کیفی دانشگاه ها به ویژه دانشگاه کارآفرین در بخش عملیاتی کارآفرینی و یادگیری است.

به عنوان راهبرد دوم اجرایی در راستای ایجاد دانشگاه کارآفرین، عوامل مرتبط سازمانی است. بها دادن به فرهنگ متناسب سازمانی چه توسط مدیران بالادستی در دانشگاه و چه مدیران دانشگاه و چه دانشجویان می تواند باعث ایجاد یک نظم درون سازمانی شود و حاصل آن نیز موفقیت در توسعه مسیر کارآفرینی در درون و خارج از دانشگاه کارآفرین است چرا که با تثبیت فرهنگ و پس از آن یک ساختار منضبط و منظم سازمانی، ضمن افزایش میزان یادگیری کارآفرینی و تمایل به کارآفرین شدن در درون دانشگاه؛ توسعه کارآفرینی از طریق توسعه فرهنگ سازمانی در خارج از دانشگاه نیز امکان پذیر بوده و شتاب بیشتری خواهد گرفت. از طرفی سرمایه انسانی درون دانشگاه ها به عنوان سرمایه های آینده کارآفرینی کشور می توانند آن چه را در بهترین و بالاترین سطح آموزشی آموخته اند به سایرین در خارج از دانشگاه انتقال دهند و همین موضوع باعث میل به یادگیری کارآفرینی و توسعه دانشگاه کارآفرین می شود که در اسناد بالادستی موجود به ویژه سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی نیز بدان اشاره شده است.

راهبرد سوم در در راستای ایجاد دانشگاه کارآفرین، عوامل مهم و حیاتی زیرساختی و اجتماعی هستند که در کشور این مورد می تواند به عنوان مشکل بسیاری از کسب و کارها باشد. نبود زیرساخت های به ویژه فناوری در آموزش؛ دیجیتالیزه شدن آموزش و توسعه سهم آموزش در مسیر یادگیری و گسترش کارآفرینی نوین مبتنی بر فناوری های جدید از موارد مهمی است که باید در کنار نبود زیرساخت های اجتماعی بدان اشاره شود. بسیاری از خانواده ها هنوز تعامل مناسبی با کارآفرینی نداشته و مدام تشویق به ورود فرزندان در موسسات دولتی با درآمدهای ثابت دولتی دارند؛ موردی که در بسیاری از کشورها حل شده است و همواره تشویق به کارآفرینی به عنوان یکی از مظاهر شتاب در علم اندوزی و همچنین پیشرفت صنعتی نمود داشته است. عدم تعامل محیطی خانواده ها و به طور کلی مردمی با محیط اطراف و محیط زیست و همچنین میل به توسعه و تقویت توانایی فردی و گروهی هنوز آن طور که باید در داخل کشور شکل نگرفته و فاصله ها هنوز تا زمان حمایت خانواده ها از توسعه کارآفرینی درون دانشگاهی و کسب و کارها در خارج از محیط های آموزشی زیاد است از این رو توجه به این راهبرد و برداشتن موانع آن می تواند به رشد کارآفرینی کمک نماید.

در نهایت راهبرد چهارم یا همان عوامل مالی و اقتصادی، از جمله عوامل مهمی است که برای راه اندازی هر نوع کسب و کار، تاسیس موسسات و مراکز و یا توسعه هر مرکزی که مد نظر باشد حیاتی و واجب هستند. تقویت زیرساخت های فناوری، افزایش تعامل دانشگاه با صنعت، بروز خلاقیت و تبدیل به نوآوری، توسعه فرهنگ و ارتباطات سازمانی، بها دادن به سرمایه انسانی و همین طور تغییرات سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد متناسب با مسائل روز در دنیا از مواردی است که نیاز به ردیف بودجه و یا تقویت ورودی های مالی و اقتصادی دارد و بدون توجه به درآمد و بی نیاز کردن مالی کارکنان و اعضای هیئت علمی دانشگاه و همچنین تجهیز دانشگاه به فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی پیشرفته تا زمان خوداتکایی دانشگاه کارآفرین، موفقیت یا حاصل نخواهد شد و یا مسیر رشد، لاک پشتی خواهد بود.

پس از تعیین 4 راهبرد فوق، نتایج نمونه آماری مورد نظر برای صحه گذاشتن بر اثرات این راهبردها در مسیر ایجاد دانشگاه کارآفرین در راستای سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی، از طریق برازش مدل در قالب استراتژی مدل سازی معادلات ساختاری مبتنی بر حداقل مربعات جزیی، به شرح زیر تعیین شد:

عوامل خلاقانه: مطابق با نتایج به دلیل معناداری ضرایب مرتبط و معیارهای مربوطه در بخش مدل‌سازی معادلات ساختاری؛ عوامل خلاقانه و فناورانه بر ایجاد دانشگاه کارآفرین در راستای سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی معتبراست. نتایج حاصل از این مرحله، همسو با نتایج مطالعات پیرایش و همکاران (1394)، فرید (1388)، ناژه و مورچد (2023)، وانگ و همکاران (2021) ، جولیانا و همکاران (2021) و چن و همکاران (2012). است که به‌صورت مستقیم و یا غیرمستقیم بر نقش مؤثر عوامل خلاقانه و فناورانه بر ایجاد دانشگاه کارآفرین تأکید داشته‌اند. در همین باره به‌طور مثال، پیرایش و همکاران (1394) نشان دادند کارآفرینان اعم از فردی سازمانی و دانشگاهی در استفاده از تلفیق ایده‌ها در جهت نوآوری، گردآوری دانش ارزیابی، ایده هاء، بهره‌گیری از استراتژی انتقال فنّاوری و استفاده از سرمایه فکری نهایت استفاده را کردند. فرید (1388) نشان داد بین خلاقیت و کارآفرینی هم در ورزشکاران و هم در غیر ورزشکاران رابطه مثبت و معنا‌داری وجود نداشت و بررسی رابطه بین دو متغیر در چهار گروه دال بر وجود رابطه بین خلاقیت و کارآفرینی در مردان ورزشکار و غیر ورزشکار بود. به‌طوری‌که خلاقیت در مردان ورزشکار 65 درصد و در مردان غیر ورزشکار 63 درصد کارآفرینی را تبیین می‌کرد. همچنین امین بیدختی و همکاران (1397) نیز در پژوهشی شیوه های خلاقانه و مبتکرانه را از مواردی دانستند که می تواند در روند شکل گیری دانشگاه کارآفرین و رسیدن به تعالی دانشگاهی موثر باشد. بااین‌حال، تفاوت‌هایی در سطح خلاقیت بر اساس جنسیت برای توانایی آینده آن‌ها برای راه‌اندازی یک در دانشگاه کارآفرین وجود داشت. در تبیین این فرضیه می توان عنوان داشت یکی از مهم ترین عوامل موثر بر مسیر کارآفرینان، عواملی است که باعث توسعه ابتکار و خلاقیت فردی می شود. البته در کنار این شاخص، فناوری و دست یابی به بخشی از فناوری در حالت پایه نیز بسیار مهم بوده و برای توسعه دانشگاه کارآفرین به ویژه در هنگام بحران های مختلف بسیار ضروری است از این رو شرکت کنندگان این موضوع را به عنوان یکی از اصول مهم پیشبرد کارآفرینی تائید کردند.

عوامل سازمانی: مطابق با نتایج به دلیل معناداری ضرایب مرتبط و معیارهای مربوطه در بخش مدل‌سازی معادلات ساختاری؛ عوامل سازمانی بر ایجاد دانشگاه کارآفرین در راستای سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی معتبراست . نتایج حاصل، همسو با نتایج مطالعات نوروزی و همکاران (1393) است که به‌صورت مستقیم و یا غیرمستقیم بر نقش مؤثر عوامل سازمانی مختلف بر ایجاد دانشگاه کارآفرین تأکید داشته‌اند. در نهایت نیز خسروی پور و زنگنه (1397) از سازمان و فرهنگ و ساختار سازمانی به عنوان مهم ترین بخش پیشرو در تدوین الگوی دانشگاه کارآ،رین نام بردند و در کنار آن ها نیز شعاع اردبیلی و همکاران (1398) براساس نظریه داده بنیاد سیستماتیک نظام سازمانی و ساختار اصولی در سازمان دانشگاهای را در روند شکل گیری دانشگاه کارآفرین در راستای تعالی دانشگاهی مفید و موثر قلمداد کردند. در همین باره به‌طور مثال، نوروزی و همکاران (1393) نشان دادند استقلال، ترکیب، حرفه‌ای، پیچیدگی، تمرکز و رسمیت.از مهم‌ترین اولویت‌های مؤثر در شکل گیر ابعاد مؤلفه‌های ساختاری در ایجاد دانشگاه کارآفرین بود. در تبیین این فرضیه می توان عنوان داشت، اگرچه اثرات شخصی و فردی کارآفرینان مانند پشتکار، خلاقیت و... می تواند آن ها را به اهدافشان نزدیک نماید؛ اما در مسیر دانشگاه کارآفرین توجه ویژه به اصول سازمانی همچون تعهدات، تعلقات، فرهنگ و ... بسیار مهم هستند همین طور ساختار سازمانی نیز می تواند باعث هم تاسیس و هم توسعه دانشگاه کارآفرین باشد که البته بخشی از این موارد در سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد گنجانده شده است.

عوامل زیرساختی و اجتماعی: مطابق با نتایج به دلیل معناداری ضرایب مرتبط و معیارهای مربوطه در بخش مدل‌سازی معادلات ساختاری؛ فرضیه سوم پژوهش با عنوان "عوامل زیرساختی و اجتماعی بر ایجاد دانشگاه کارآفرین در راستای سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی معتبراست. نتایج حاصل، همسو با نتایج مطالعات حقیقی و همکاران(1400)، محمدپور و همکاران (1398) و تقی زاده و محمدپور شاطری (1387) است که به‌صورت مستقیم و یا غیرمستقیم بر نقش مؤثر عوامل زیرساختی و اجتماعی بر ایجاد دانشگاه کارآفرین تأکید داشته‌اند. در همین باره به‌طور مثال، حقیقی و همکاران(1400) نشان دادند سه متغیر عوامل اجتماعی و فرهنگی بر کارآفرینی زنان تأثیرگذار بودند که در طول 3 گام وارد معادله رگرسیونی شدند. در نخستین گام ویژگی‌های شخصیتی وارد معادله رگرسیونی شد و ضریب آن برابر 248/0بود. در گام دوم ارتباط با انجمن‌های زنان وارد معادله رگرسیونی شد که ضریب آن برابر 937/0 بود و در گام سوم الگوی نقش وارد معادله شد که ضریب آن برابر 339/0 بود. محمدپور و همکاران (1398) نشان دادند مفاهیمِ نوع ساختار، فرهنگ حامی کارآفرینی، حمایت مدیریت از فعالیت‌های کارآفرینانه، اهداف و راهبردهای کارآفرینانه، تجاری‌سازی دانش، برنامه درسی کارآفرینانه، معرفی کارآفرینان دانشگاهی به‌عنوان الگوی نقش، تشکیل مراکز بازاریابی، توسعه ارتباطات و شبکه‌سازی، بیشترین اهمیت و بالاترین رتبه‌ها را در بین مفاهیم داشتند. و در نهایت تقی زاده و محمدپور شاطری (1387) نشان دادند مأموریت‌های دانشگاه کارآفرینی می‌تواند موارد زیر بود: 1- آموزش‌وپرورش دانش‌آموختگانی خلاق، نوآور، پایبند به اصول اخلاقی و پذیرای مسئولیت اجتماعی جهت ایجاد و راه‌اندازی کسب‌وکار، تحصیل درآمد و سرمایه‌گذاری توسعۀ کسب‌وکار؛ 2- ترویج و اشاعه تفکر و روحیه کارآفرینی در بین جامعه دانشگاهیان (اساتید، دانشجویان، مدیران، مشاوران، کارشناسان، و کارکنان واحدهای دانشگاهی)؛ 3- انجام پژوهش‌های علمی، کاربردی، توسعه‌ای، در زمینه شناخت موانع، مشکلات و توسعه کارآفرینی؛ 4- انجام تعاملات محیطی با سایر مراکز، مؤسسات تحقیقاتی، دانشگاه‌ها، دستگاه‌ها، نهادها، بنگاه‌ها و سازمان‌های کارآفرین در سطح ملی و فراملی در جهت ترویج کارآفرینی؛ 5- انجام مشاوره‌های راهبردی مدیریتی در زمینه ایجاد کسب‌وکار جدید، توسعه کسب‌وکارهای کوچک در سطح ملی برای بنگاه‌ها، مؤسسات، دستگاه‌ها، نهادها و سازمان‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، ورزشی، هنری و حقوقی؛ 6- ایجاد، تجهیز و توسعه مرکز کارآفرینی به‌عنوان قطب اصلی آموزش کارآفرینی در سطح کشور؛ 7- عرضۀ خدمات کارآفرینی به اساتید، دانشجویان، مدیران، کارکنان و نهادهای مرتبط با مراکز کارآفرینی؛ 8- مستندسازی تجربیات کارآفرینان. در نهایت نیز، محمدپور و همکاران (1401) و صفریان‌ناوخی (1397)؛ شکلی از زیرساخت و عوامل زیربنایی در دانشگاه را در فرهنگ کارآفرینی دانشگاهی مفید قلمداد کردند و به نوعی به این نکته اشاره داشتند که تا زیرساخت فراهم نشود، تدوین الگو نیز عملیاتی نخواهد شد. در تبیین این فرضیه می توان عنوان داشت، در هر کاری قبل از شروع، زیرساخت های مختلف بسیار دارای اهمیت است به ویژه آن که این زیرساختها در صورت نبود باعث رکود در کار و همچنین بی انگیزگی کارآفرینان خواهد شد. دانشگاه کارآفرینی و توسعه دانشگاه آزاد بر این اساس نیز نیازمند زیرساخت های مختلف به ویژه در بخش فناوری و زیرساخت های اجتماعی است.

عوامل مالی و اقتصادی: همچنین مطابق با نتایج تحقیق به دلیل معناداری ضرایب مرتبط و معیارهای مربوطه در بخش مدل‌سازی معادلات ساختاری؛ عوامل مالی و اقتصادی بر ایجاد دانشگاه کارآفرین در راستای سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی مورد تائید قرار می‌گیرد. نتایج حاصل، همسو با نتایج مطالعات میرجوانی زنگنه و همکاران (1401) است که به‌صورت مستقیم و یا غیرمستقیم بر نقش مؤثر عوامل مالی و اقتصادی مختلف بر ایجاد دانشگاه کارآفرین تأکید داشته‌اند. در همین باره به‌طور مثال، نوروزی و همکاران (1393) نشان دادند استقلال، ترکیب، حرفه‌ای، پیچیدگی، تمرکز و رسمیت. از مهم‌ترین اولویت‌های مؤثر در شکل گیر ابعاد مؤلفه‌های ساختاری در ایجاد دانشگاه کارآفرین بود. میرجوانی زنگنه و همکاران (1401) نشان دادند ابعاد و عوامل مؤثر بر دانشگاه آزاد اسلامی کارآفرین در 6 طبقه شامل پدیده محوری، دانشگاه کارآفرین با زیرمولفه‌های نظام آموزشی، نظام پژوهشی، خلاقیت و نوآوری و منابع درآمدی، بعد شرایط علی با زیر مؤلفه‌های رهبری و مدیریت دانشگاهی، بین‌المللی شدن و فرهنگ‌سازمانی، بعد شرایط زمینه‌ای با زیرمولفه‌های چارچوب‌های قانونی، ارتباط با صنعت، تعامل با محیط پیرامونی و مسائل اقتصادی، بعد عوامل مداخله‌گر با زیرمولفه‌های سیستم پاداش و موقعیت و جایگاه دانشگاه، بعد راهبردها با زیرمولفه‌های مدیریت منابع انسانی، زیرساخت‌های نوآوری و تأمین مالی و بعد پیامدها و نتایج با زیرمولفه‌های پویایی و سازگاری با محیط، بهبود عملکرد، سرمایه انسانی و توسعه اجتماعی و اقتصادی شناسایی گردید. در نتیجه کلیه عوامل تاثیرگذار، برخی از اندیشمندان و پژوهشگران مانند نعمتی (1400)، مرتضایی (1397) و نیاز آذری (1396) نیز بر نقش مهم و اثرگذار پیشران های مالی و اقتصادی به عنوان موانع تبدیل دانشگاه ها به مراکز توسعه کارآفرینی در قالب دانشگاه کارآ،رینی پرده برداری کردند. در تبیین این فرضیه می توان عنوان داشت، داشتن ردیف بودجه و همچنین حل مشکلات احتمالی مالی در فرایند تاسیس و توسعه دانشگاه کارآفرین در دانشگاه آزاد اسلامی از اهم وظایف است و شرکت کنندگان با شناخت به این مسئله بر این باور بودند که این عامل مهم ترین عامل از میان سایر عوامل است به طوری که نبود این عامل سایر عوامل را نیز خنثی و بی اثر خواهد کرد.

بر اساس نتایج پژوهش که مشخص شد عوامل خلاقانه و فناورانه، عوامل سازمانی، عوامل زیرساختی و اجتماعی و عوامل مالی و اقتصادی در ایجاد دانشگاه آفرین بر اساس سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی موثر می باشد، پیشنهاد می شود استراتژی انتقال فناوری از کشورهای صاحب صنعت و فناوری انجام گیرد و از سرمایه های فکری استفاده و به زیرساخت های منابع درآمدی و نوسانات نرخ ارز، تورم و... توجه گردد و بررسی اثرات و پیامدهای وجود دانشگاه کارآفرین بر کسب و کارها و استقاده از سایر روش های کیفی در پژوهش های آتی مورد توجه قرار گیرد.

 

 

 

 

منابع

امین‌بیدختی، ‌علی‌اکبر. محمدی، ‌رضا. رحیمی، ‌محسن. (1397). طراحی الگوی تضمین کیفیت دانشگاه کارآفرین در نظام دانشگاهی ایران، مطالعات اندازه گیری و ارزشیابی آموزشی، 22(8): 227-263.

پیرایش، رضا. کمالی، تقی. مطلبی، محمد قادر. (1394). تبیین مدلی در راستای توسعه خلاقیت و کارآفرینی در مراکز دانشگاهی، مطالعات کمی در مدیریت،20(15): 143-129.

تقی زاده، هوشنگ. محمدپورشاطری، مهرداد. (1387). شناسایی وظایف و ماموریت های دانشگاه کارآفرین، آموزش و ارزیابی، 2(11): 68-41.

خسروی‌پور، ‌بهمن. زنگنه، ‌مریم. (1397). دانشگاه کارآفرین (مفهوم، ضرورت و چالش ها)، مطالعات کاربردی در علوم مدیریت و توسعه، 14(3): 61-74.

سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی. (1400). برنامه پنج ساله راهبردی عملیاتی (1400-1405).

شعاع‌اردبیلی، ‌فرزان. رحمانی، ‌جعفر. ویسی، ‌غلامرضا. (1398). طراحی و پیشنهاد چارچوب مفهومی ومدل دانشگاه کارآفرین براساس نظریه داده بنیاد سیستماتیک، پژوهش در نظام های آموزشی، 47(13): 115-132. 

صفریان‌ناوخی، ‌معصومه. زاهدبابلان، ‌عادل. معینی‌کیا، ‌مهدی. رضایی‌شریف، ‌علی. (1398). مطالعه کیفی: شناسایی مولفه های دانشگاه کارآفرین، توسعه آموزش جندی شاپور اهواز، 29(10): 154-161. 

حقیقی، مرتضی. تقوایی، مریم. صفاریان همدانی، سعید. (1400). کارآفرینی و اشتغال زایی در حوزه کسب و کارهای دانش بنیان مبتنی بر ظرفیت موقوفات؛ ارائه مدل با استفاده از تکنیک دیمتل و مدل یابی معادلات ساختاری، پژوهشنامه خراسان بزرگ، 11(42): 106-85.

فرید، داریوش. (1388). بررسی رابطة بین خلاقیت و کارآفرینی در بین مردان و زنان ورزشکار و غیرورزشکار (مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه یزد)، نشریه مدیریت ورزشی، 1 (2): 97-212.

محمدپور، سمانه. سالارزهی، حبیب ا.... وظیفه، زهرا. یعقوبی، نورمحمد. کمالیان، امین رضا. (1398). طراحی و تدوین الگوی جامع دانشگاه کارآفرین با رویکرد فرا ترکیب، مدیریت در دانشگاه اسلامی، 8 (18): 369-386.

میرجوانی زنگنه. کاترین، سلیمانی. نادر و شفیع زاده، حمید. (1401). الگوی دانشگاه کارآفرین با تاکید بر دانشگاه آزاد اسلامی با استفاده از نظریه داده بنیاد، دوماهنامه علمی- پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 12 (1): 88-69.

ناصری، احمد. هنری، رضا. (1391). بررسی رابطه‌ی خلاقیت و کارآفرینی، مطالعات کمی در مدیریت، 14(8): 89-71.

نعمتی، ‌محمد‌حسین. احمدی، ‌مسعود. غفاری، ‌رحمان. دولتی، ‌حسن. (1400). طراحی الگوی پذیرندگی برند دانشگاه‌ کارآفرین (نسل سوم) در ‌دانشگاه‌های نیروهای مسلح، مدیریت نوآوری در سازمان های دفاعی، 11(4): 1-24.

نوروزی، خلیل. باقری کنی، مصباح‌الهدی. محمدی، حمیدرضا. پاینده، رضا. نوروزی، محمد. (1393). استخراج ابعاد و شبکه‌بندی مؤلفه‌های ساختاری دانشگاه کارآفرین: رویکردی میان‌رشته‌ای، مدیریت در دانشگاه اسلامی، 3 (8): 155-172.

نعمتی، ‌محمد‌حسین. احمدی، ‌مسعود. غفاری، ‌رحمان. دولتی، ‌حسن. (1400). طراحی الگوی پذیرندگی برند دانشگاه‌ کارآفرین (نسل سوم) در ‌دانشگاه‌های نیروهای مسلح، مدیریت نوآوری در سازمان های دفاعی، 11(4): 1-24.

Chen, J. Zhu, Z. Yuan Xie, H. (2012). Measuring intellectual capital: a new model and empirical study, Journal of Intellectual capital, 5(1): 195-212.

Hair Jr, J. F. Hult, G. T. M. Ringle, C. Sarstedt, M. (2016). A primer on partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM): Sage publications.

Juliana, N. O. Hui, H. J. Clement, M. Solomon, E. N. Elvis, O. K. (2021). The impact of creativity and innovation on entrepreneurship development, evidence from Nigeria, 9(4): 1743-1770.

Lincoln, Y. S. Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry (vol. 75), In: Sage Thousand Oaks, CA.

Najeh, H. Morched, S. J. (2022). The Ambitious Entrepreneur and His Role in Stimulating Creativity, The Case of Tunisian Entrepreneurs, 10(1): 61-73.

Peris-Ortiz, M. Alonso Gomez, J. Merigo-Lindahl, J. Rueda Armengot, C. (2017). Entrepreneurial Universities, Innovation, Technology, and Knowledge Management, Springer, number 978-3-319-47949-1, April.

Tantawy, M. Herbert, K. McNally, J. J. Mengel, T. Piperopoulos, P. Foord, D. J. (2021). Bringing creativity back to entrepreneurship education: Creative self-efficacy, creative process engagement, and entrepreneurial intentions, Journal of Business Venturing Insights, 15: e00239.

Wang, C. Mundorf, N. Salzarulo-McGuigan, A. J. (2021). Psychological Well-Being Sustainable during Entrepreneurial Process—The Moderating Role of Entrepreneurial Creativity,The International Journal of Management Education, 13: 10732.

Weng, X. Chiu, T. K. F. Tsang, C. C. (2022). Promoting student creativity and entrepreneurship through real-world problem-based maker education, Thinking Skills and Creativity, 45, (1-2): 101046.

 

---

[1] - کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، گروه علوم تربیتی، واحد آباده، دانشگاه آزاد اسلامی، آباده، ایران.

[e-mail]

[2] - استادیارگروه علوم تربیتی، واحد آباده، دانشگاه آزاد اسلامی، آباده، ایران (نویسنده مسئول).

[e-mail] 

[3] - Weng

[4]  -Peris-Ortiz

[5]  -Najeh & Morched

[6]  -Tantawy et al

[7]  - credibility

[8]  - dependability

[9]  - transferability

[10]  - conformability

Analysis of the strategies of creating an entrepreneurial university in Abadeh city: using a mixed approach

Somaye Aghashiri¹, Marzieh Heydari²

Abstract:

Purpose: This research was conducted with the aim of analyzing the strategies of creating an entrepreneurial university in line with the transformation and excellence document of Islamic Azad University.

Method: The research method was a mixed method (qualitative and quantitative) which was used in the qualitative part of Meta-analysis and in the quantitative part of the descriptive method of correlation. The statistical population of the qualitative section included numerous domestic and foreign studies, which included 20 studies in the form of targeted sampling after screening the above studies. Also, in the quantitative part, the statistical population includes all active professors and experts in the field of entrepreneurship from the Islamic Azad University of Shiraz branch and its subsidiary units in the province in the number of 111 people who were selected through the entire population. Validity was done in a qualitative way using the triangulation method and in a quantitative way through a formal content method (with the approval of several professors of the university), which were approved after the desired reforms. In order to analyze the findings of this study in the qualitative part of document mining, due to the use of a Meta-analysis approach in the form of extracting concepts and conceptual codes and converting them into the dimensions of the desired model.

Findings: The results showed that creative-technological factors, organizational factors, infrastructural-social factors and financial-economic factors were recognized as strategies for creating an entrepreneurial university in line with the transformation and excellence document of Islamic Azad University.

Conclusion: Therefore, in order to develop the path of entrepreneurship in entrepreneurial university and in accordance with the transformation and excellence document of Azad University.

 

Keywords: Entrepreneur University, document of transformation and excellence of Islamic Azad University, mixed approach.

---

[1] - Master of Educational Administration, Department of Educational Sciences, Abadeh Branch, Islamic Azad University, Abadeh, Iran. [e-mail]

[2] - Assistant Professor, Department of Educational Sciences, Abadeh Branch, Islamic Azad University, Abadeh, Iran (Corresponding author) [e-mail]