بررسی شاخص‌های رشد و درصد اسانس گیاه همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.) تحت تنش شوری ناشی از Nacl با کاربرد اسیدهیومیک و سلنیوم

محورهای موضوعی : گیاهان دارویی

وحید عبدوسی ¹ (استادیار، گروه علوم باغی و زراعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی ، واحد علوم تحقیقات ، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران ، ایران)
هوشمند عسگریان ² (گروه علوم باغبانی، واحد علی‌آباد کتول، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران)

تاریخ دریافت : 1400/09/15 تاریخ پذیرش : 1400/12/03 تاریخ انتشار : 1400/12/01

کلید واژه: سلنیوم, اسیدهیومیک, کلرید سدیم, همیشه‌بهار,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر به منظور بررسی شاخص‌های رشد و درصد اسانس گیاه همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.) تحت تنش شوری ناشی از Nacl با کاربرد اسیدهیومیک و سلنیوم، بصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح آماری کاملاً تصادفی با دو عامل اعمال تنش شوری ناشی از Nacl(50 و 100 میلی‌گرم در لیتر) به عنـوان عامـل اصـلی و محلول‌پاشی با سلنیوم (5 و 10 میلی‌گرم در لیتر) و کاربرد خاکی اسیدهیومیک (50 و 100 میلی‌گرم در لیتر) به عنوان عوامل فرعـی و اثر متقابل آنها طراحی و اجرا ‎گردید. آزمایش شامل 19 تیمار و هر کدام با 3 تکرار، هر تکرار حاوی 3 گیاه و در مجموع 171 گلدان است. نمونه‌برداری و ارزیابی صفات نیز حدود20 روز پس از آن (مرحله گلدهی) انجام شد. نتایج نشان داد که تیمار شاهد بیشترین میزان وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه، ارتفاع گیاه و تعداد گل، کلروفیل کل برگ و ماندگاری گل روی بوته داشت. بیشترین میزان پرولین در تیمار کلرید سدیم 100 میلی‌گرم در لیتر و بیشترین درصد اسانس در تیمار کلرید سدیم 50 میلی‌گرم در لیتر+ اسیدهیومیک 200 میلی‌گرم در لیتر+ سلنیوم10 میلی‌گرم در لیتر بود. همچنین در سال اول و دوم به ترتیب تیمار شاهد با 9/10 روز، بیشترین و تیمار کلرید سدیم 100 میلی‌گرم در لیتر با 4/5، کمترین ماندگاری گل‌های همیشه‌بهار روی بوته را داشتند.

منابع و مأخذ:

) ابراهیمی، س.، بهرامی، ح ع.، همایی، م و. م ج، ملکوتی.1384. نقش مواد آلی در افزایش حاصلخیزی، خاک‌های زراعی. نشریه فنی. شماره 401. انتشارات سنا. موسسه تحقیقات خاک در آب وزارت جهاد کشاورزی.

2) اسلامی، م.، اکبری، د و. م، اکبرزاده. ۱۳۹۶. اثر محلول‌پاشی برگی اسیدهیومیک بر برخی خصوصیات مورفولوژیک گیاه دارویی به لیمو(Lippia Citriodora L.). اولین کنفرانس بین‌المللی فناوری‌های نوین در علوم. دانشگاه تخصصی فناوری‌های نوین آمل.

3) ایروانی، س و. و، عبدوسی.1397. ارزیابی رشد و عملکرد کمی و کیفی آویشن شیرازی(Zataria multiflora Boiss) با کاربرد اسیدهیومیک و اسیدفولویک. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علی‌آباد کتول.

4) حبیبی، ق.، قربانزاده، پ و. م، عابدینی.1395. تأثیر سلنیوم بر برخی ویژگی‌های فیزیولوژیک گیاه دارویی بادرنجبویه. دوماهنامه علمی- پژوهشی تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران. 32(4).

5) خادم‌الحسینی، ز.، جعفریان، ز.، روشن، و و. غ ح، رنجبر. 1397. اثر شوری آب بر کمیّت و کیفیت ترکیبات بیوشیمیایی گیاه دارویی بادرنجبویه (Melissa officinallis L.). نشریة علمی پژوهشی مرتع. 12(3): 379-370.

6) خیرآبادی، ع و. ع، خاشعی‌سیوکی.۱۳۹۳. ارزیابی اثرات تنش شوری روی گیاهان دارویی. دومین همایش ملی مهندسی و مدیریت کشاورزی، محیط زیست و منابع طبیعی پایدار.

7) دانائی، ا و. و، عبدوسی. 1400. اثر سیلیکون و نانوسیلیکون بر برخی ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیک و فیتوشیمیایی گیاه نعناع فلفلی(Mentha piperita L.) تحت تنش شوری. نشریه علمی تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران. 37(1): 112-98.

8) غلامی، ر.، کاشفی، ب و. س، سعیدی‌سار. 1394. تأثیر اثرات تنش شوری بر صفات رشدی گیاه مریم‌گلی (.Salvia limbata L). اکوفیزیولوژی گیاهی.  5 (15):  6373-63.

9) قاسمی‌قهساره، م و. م، کافی.1386. گلکاری علمی  عملی. جلد 2. انتشارات گلین.

10) کافی، م.، برزوئی، ا.، صالحی، م.، کمندی، ع.، معصومی، ع و. ج، نباتی.1388. فیزیولوژی تنش‌های محیطی در گیاهان. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، چاپ اول.

11) مستوفی، ی و. ف، نجفی.1384. روش‌های آزمایشگاهی تجزیه‌ای در علوم باغبانی، انتشارات دانشگاه تهران، 136 صفحه.

12) وزیری، آ.، نادعلی، ا و. م، فلاحتی. 1395. اثر کاربرد غلظت‌های مختلف نانوذرات سلنیوم و آهن بر صفات مورفولوژیک گیاه دارویی آویشن باغی تحت تنش خشکی، دانشگاه پیام نور استان تهران(وزارت علوم، تحقیقات و فناوری).

13) Arnon, D .I. 1949. Copper enzymes in isolated chloroplasts. Polyphenoloxidase in vulgaris, Plant Physiol. 24(1): 1–15.

14) Bates, L. S., Waldren, R. P. and I. D, Teare. 1973. Rapid determination of free proline for water-stress studies. Plant and Soil. 39: 205–207.

15) Butnaiu, M. and Z. C, Coradini. 2019. Evaluation of biologically active compounds flowers using spectrophotometry officinalis Calendula from. Butnariu and Coradini Chemistry Central Journal (6): 1-7.

16) Celikel, F. G. and Reid, M. S. 2002. Postharvest handling of stock(Matthiola incana), Hort  Sci. 37(1): 144-147.

17) Ezhilmathi, K., Singh, V., Arora, P. and R. K, Sairam. 2007. Effect of 5-sulfocalicylic acid on antioxidant in relation to vase life of gladiolus cut flower, Plant Growth Regul. 51: 99-108.

18) Guevara Moreno, O. D., Acevedo Aguilar, F. and B, Eunice Yanez. 2018. Selenium Uptake and Biotransformation and Effect of Selenium Exposure on the Essential and Trace Elements Status: Comparative Evaluation of Four Edible Plants. J. Mex. Chem. Soc. 62(2): 247-258.

19) Jindoo, K. 2012. Organic materials and their humic substances as sources of free and immobilized enzymes for soils and plants. Doctoral thesis, Universidad Politecnica de Cartagena. 138 pp.

20) Liubov Skrypnik, L., Novikova, A. and E, Tokupova. 2019. Improvement of Phenolic Compounds, Essential Oil Content and Antioxidant Properties of Sweet Basil (Ocimum basilicum L.) Depending on Type and Concentration of Selenium Application. www. mdpi. Com/jourval/plants. 8: 458.

21) Longchamp, M., Angeli, N. and M, Castrec-Rouelle. 2013. Selenium uptake in Zea mays supplied with selenate or selenite under hydroponic conditions. Plant and soil. 362(1-2): 107-117.

22) Muuns, R. (2002). Comparative physiology of salt and water stress. Plant, cell and environment, 25: 239-250.

23) Sofi, A., Ebrahimi, M. and E, Shirmohammadi. 2018. Effect of Humic Acid on Germination, Growth, and Photosynthetic Pigments of Medicago sativa L. under Salt Stress. ECOPERSIA. 6(1):21-30.

24) Xu, J., Yang, F., Chen, L., Hu, Y. and Q, Hu. 2003. Effect of selenium on increasing the antioxidant activity of tea leaves harvested during the early spring tea producing season. Journal of agricultural and food chemistry. 51(4): 1081-1084.