بررسی وضعیت حقوقی شرط تعیین مسکن برای زن در عقد نکاح دائم

محورهای موضوعی : فقه و مبانی حقوق

امیرحسین عیوض خانی ¹ (دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران)
سید مهدی میرداداشی ² (استادیار، گروه حقوق، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران)

تاریخ دریافت : 1399/09/03 تاریخ پذیرش : 1399/10/10 تاریخ انتشار : 1400/06/01

کلید واژه: عقد, حقوق زن, نکاح دائم, شرط, نفقه, تعیین مسکن,

چکیده مقاله :

هدف پژوهش حاضر بررسی وضعیت حقوقی شرط تعیین مسکن برای زن در عقد نکاح دائم است. این پژوهش با روش توصیفی – تحلیلی به دنبال پاسخ به این سوال است که چه ضمانت اجرایی برای شرط تعیین مسکن وجود دارد؟ معایب و مزایای این شرط برای حفظ بنیان خانواده چیست؟ نتایج حاکی از آن است که تعیین مسکن برای زن از آثار ریاست مرد بر خانواده است و بر این اثر مرد مکلف شده که برای تشکیل زندگی و سنگ بنای خانواده برای همسر خود مسکن تعیین و آنجا تشکیل زندگی دهد. دادن حق تعیین مسکن به زوجه به نوعی با ریاست خانواده که با مرد است، تعارض پیدا می‌کند و در حالت عادی اگر مردی چنین اقدامی انجام دهد، در اوایل زندگی شاید خوب باشد، ولی بعد از چند سال ممکن است منجر به کشمک و اختلافی بی‌جا شود، چرا که به نوعی با دادن این حق، مرد ریاست خانواده را به زن اعطاء و ممکن است سر بهانه‌های کوچکی در زندگی زناشویی، از این موقعیت سوء استفاده کرده و زندگی دو نفر که بر پای عشق به یکدیگر بنا شده، منجر به طلاق شود. در مواردی بسیار خاص به زوجه پیشنهاد می‌شود که فقط با توجه به ماده 1115 قانون مدنی اقدام به شرط تعیین مسکن ضمن عقد نکاح دائم یا قرارداد مستقل نماید.

چکیده انگلیسی:

The right of a wife to be provided a dwelling by the husband is agreed upon by all Islamic jurists and there is no dispute about this matter. All Islamic jurists are unanimous that it is a husband’ s duty to provide a dwelling, either owned, borrowed or leased, for a wife as is appropriate for her. Articles 1106 and 1107 of the Civil Code assert that providing a dwelling is part of the cost of maintenance, to be borne by the husband; however, at times this can be contradicted by stipulating otherwise and the wife can take the power of determining the joint dwelling from the husband as per a condition as an integral part of the marriage contract. Some questions arise in this situation: 1) What legal sanctions are available for the condition to determine the dwelling? 2)What are the advantages and disadvantages of this conditions for safeguarding family foundations? The results of this study show that the dwelling determination condition is sometimes deemed as a void condition and sometimes a valid condition, but the marriage contract and the dowry are valid.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم.

بیات، شیرین؛ بیات، فرهاد (1396). حقوق مدنی: شرح جامع قانون مدنی. تهران: نشر ارشد، چاپ دوازدهم. 

حائری شاه باغ، سید علی (1399). شرح قانون مدنی. تهران: انتشارات گنج دانش، چاپ پنجم، ج1-2.

دیانی، عبدالرسول (1395). حقوق خانواده. تهران: نشر میزان، چاپ سوم. 

شهیدی، مهدی (1391). حقوق مدنی تعهدات(3). تهران: انتشارات مجد، چاپ هفدهم.

صفایی، سید حسین (1392). دوره مقدماتی حقوق مدنی قواعد عمومی قراردادها. تهران: نشر میزان، چاپ پانزدهم.

صفایی، سید حسین؛ امامی، اسدالله (1393). مختصر حقوق خانواده. تهران: نشر میزان، چاپ سی و هفتم.

فخر المحققین (1389). ایضاع الفوائد فی شرح القواعد. تحقیق و تعلیق حسین موسوی کرمانی، شیخ علی پناه اشتهاردی و شیخ عبدالکریم بروجردی. قم: موسسه اسماعیلیان، ج3.

قزوینی، محمدابراهیم (1390). حقوق مدنی بررسی فقهی و حقوقی حقوق خانواده: کتاب اول نکاح. تهران: راه نوین.

کاتوزیان، ناصر (1390/الف). قانون مدنی در نظم کنونی. تهران: نشر میزان.

کاتوزیان، ناصر(1390/ب). دوره مقدماتی حقوق خانواده. تهران: نشر میزان، چاپ هشتم.

محقق حلی (1419ق). قواعد الاحکام. قم: موسسه نشر اسلامی، ج3.

محقق داماد، سید مصطفی (1397). بررسی فقهی حقوق خانواده نکاح و انحلال آن. تهران: مرکز نشر علوم اسلامی، چاپ نوزدهم.

نجفی، محمدحسن (1398). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام. تحقیق و تعلیق محمود قوچانی؛ تصحیح ابراهیم میانجی. تهران: نشر دارالکتب اسلامیه، چاپ سوم، ج31.