باستان گرایی (آرکائیسم) در اشعار نصرت رحمانی و علی موسوی گرمارودی

محورهای موضوعی : متون زبان و ادبیات فارسی

رضا کشتگر ¹ , سید احمد حسینی کازرونی ² , سید جعفر حمیدی ³

1 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر
2 - استاد و عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر
3 - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی،واحد بوشهر،دانشگاه آزاد اسلامی،بوشهر،ایران.

تاریخ دریافت : 1397/04/21 تاریخ پذیرش : 1397/04/21 تاریخ انتشار : 1397/01/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

یکی از شیوه های آشنایی زدایی و برجسته سازی کلام در نظر منتقدان فرمالیسم، استفاده از واژه ها و عبارات کهن است که در نقد ادبی به باستان گرایی (آرکائیسم) معروف است. کاربرد بجا و مناسب باستان گرایی، علاوه بر تعالی شعر، باعث اعجاب و التذاذ مخاطب نیز می شود. نصرت رحمانی و علی موسوی گرمارودی از این شگرد زبانی به نحو چشمگیری استفاده نموده و علاوه بر زیبایی، زبان شعر خود را نیز تشخص بخشیده اند. گفتنی است بسامد این نوع آشنایی زدایی در شعر گرمارودی- به دلیل آشنایی و مطالعه عمیق در اشعار کلاسیک فارسی- بسیار بالاتر از رحمانی است و می توان آن را یکی از ویژگی های سبکی وی به شمار آورد. هدف این پژوهش بررسی و کاربرد باستان گرایی در اشعار این دو شاعر است که به تشخص زبان و بیان شاعرانۀ آنها منجر شده است.

چکیده انگلیسی:

The formalist critics believe in archaism, i.e. the use of old and obsolete terms, as a method of defamiliarization and focalization in literary works. The right and proper use and application of archaism, however, can lead to the elevation of the poetry as well as the increase of fascination and pleasure for the addressees. Nosrat Rahmani and Ali Mousavi Garmaroudi, Iranian contemporary poets, have embellished their poetry applying this trope and so have they given a certain character to the type of their poetry. It is noteworthy to mention that Garmaroudi enjoys more often this defamiliarization in his poems, thanks to his erudition and affinity to Persian classic poetry. The present research aims at studying the usage of archaism in the works of Rahmani and Garmaroudi as the main tool to recognize the characteristics of their language and style

منابع و مأخذ:

1. انوری، حسن و احمدی گیوی، حسن (1367)، دستور زبان فارسی، چاپ سوم، تهران: فاطمی


2. بهار، ملک الشعرا (1373)، سبک شناسی نثر، چاپ دوم، تهران: امیر کبیر


3. پهلوان نژاد، محمدرضا (1388)، بررسی هنجارگریزی در شعر شفیعی کدکنی بر مبنای الگوی لیچ، مجلۀ پژوهش های علوم انسانی، سال دهم، شماره 25، ص 118


4. پورنامداریان، تقی(1381)، سفر در مه(تأملی در شعر شاملو)، تهران: نگاه


5. حسینی ، سارا و دانشگر، آذر (1395)، کارکرد شاعرانۀ آرکائیسم در اشعار شفیعی کدکنی، نشریه زیبایی شناسی ادبی، دوره 6، شماره 28، ص 102


6. داد، سیما (1372)، فرهنگ اصطلاحات ادبی، چاپ هشتم، تهران: مروارید


7. رحمانی، نصرت (1389)، مجموعه اشعار، چاپ سوم، تهران: نگاه


8. شفیعی کدکنی، محمدرضا (1380)، صور خیال در شعر فارسی، چاپ هشتم، تهران: آگاه


9. صفوی، کورش (1390)، از زبان شناسی به ادبیات ، جلد یک، چاپ سوم، تهران: سورۀ مهر


10. علی پور، مصطفی (1378)، ساختار زبان شعر امروز، تهران: فردوس


11. فتوحی، محمود (1390)، بلاغت تصویر، ، چاپ سوم، تهران: سخن


12. قاسم زاده، محمد و دریایی، سحر(1370) ناگه غروب کدامین ستاره، تهران: بزرگمهر


13. مدرسی، فاطمه و احمدوند، غلامحسین، (1384) بازتاب باستان گرایی در اشعار نیمایی اخوان ثالث، مجله علمی پژوهشی، دانشگاه اصفهان دوره دوم، شماره41، ص46


14. مستعلی پارسا، غلامرضا و میدعلی، حجت الله (1390)، نگاهی سبک شناسانه به اشعار نصرت رحمانی، فصل نامه تخصصی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، سال چهارم، شماره دوم، ص 221


15. موسوی گرمارودی، سیدعلی (1389)، صدای سبز(برگزیدۀ اشعار شاعر)، چاپ سوم، تهران: قدیانی


16. ناتل خانلری، پرویز (1373)، دستور تاریخی زبان فارسی، به کوشش عفت مستشارنیا، چاپ سوم، مشهد: توس


17. نورپیشه، محسن (1388)، فراهنجارهای دستوری در شعر معاصر، فصلنامه ادبیات فارسی، خوی، سال پنجم، شماره 130، ص 170.


18. یوشیج، نیما (1363)، حرف های همسایه، چاپ پنجم، تهران: دنیا