بررسی و تحلیل من‌های فردی و اجتماعی در شعر فروغ فرخزاد
محورهای موضوعی : متون زبان و ادبیات فارسی
زهرا دری
1
(استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد کرج، دانشگاه آزاداسلامی، کرج، ایران.)
کلید واژه:
چکیده مقاله :
انسان در هر جایگاه معرفتی که قرار گیرد هم خویشتن خویش را متمایز از دیگر عناصر هستی می داند و هم پیوسته در کنشی متقابل با پدیده های زیستی و جامعه شناختی به سر می برد. یکی از مباحث مهم در دانش جامعه شناسی بررسی ظرفیت وجودی انسان ها و شیوة برخورد آنان با مباحث پیرامون و شرایط اجتماعیِ خانواده، سرزمین و جهان است که از این دو پدیده اغلب تحت عنوان منِ اجتماعی و منِ فردی یاد می شود. بررسی اشعار فروغ فرخزاد که قسمت عمده ای از آن برخاسته از ضمیر ناخودآگاه انسانی و در پیوند با رمانتیسم و در نهایت سمبولیسم سیاسی- اجتماعی است، می تواند نمودهای گوناگون منِ فردی و اجتماعیِ فروغ را به عنوان زنی ایرانی در دوره ای از تاریخ اجتماعی ایران، که دورة گذار محسوب می شود تبیین کند. بررسی حاضر بیانگر آن است که علاوه بر وجود منِ تغزلی در همة دوره های شعری و زندگی فروغ البته با سیر نزولی، وجود تقابل و ناسازواری منِ فردی و اجتماعی و در نهایت غلبة من اجتماعی ِکمال گرا و تحوّل طلب و بیان نارضایتی ازآنچه که در جامعه انسانی می گذرد از نمودهای برجستة شعر فروغ خصوصا در نیمة دوم زندگی شعری فروغ محسوب می شود. فردگرایی و سپس اجتماعی شدن و از نو اجتماعی شدنی از سویی گویای تحول اجتماعی و تاثیری است که بر ایفای نقش اجتماعی فروغ گذارده است و از سویی دیگر شعر او را تصویرگر جامعة سرد و رو به اضمحلال قرار داده است.
Human beings, regardless of their epistemic perspectives, consider themselves distinct from other elements of existence while having mutual interactions with different biological and sociological phenomena. Two of the most important topics in sociological sciences is the study of the existential capacity of humans and the study of their social interactions with the family, the homeland, and the world. These two subjects are often referred to as, respectively, individual self and social self. The study of Forough Farrokhzad's poetry can reveal various personal and social manifestations of her as an Iranian woman. This is because her poetry is mainly arisen from the subconscious and is associated with social realism and symbolism. The present study shows that an individual self has always been present—albeit with a declining course—in all periods of Forough's life and poetry. Moreover, the study clarifies how individual self and social self confront with each other and how a perfectionist and reformist social self eventually dominates. In connection to this issue, it will be shown that the expression of dissatisfaction with what is happening in human society is one of the prominent features of Forough's poetry.
کتاب ها
آژند، یعقوب (1397) ادبیات مدرن ایران در فاصله دو انقلاب، تهران: انتشارات مولی.
براهنی، رضا (1380) طلا در مس، جلد دوم، تهران: زریاب.
جلالی، بهروز (1376) در غروبی ادبی(مجموعه آثار منثور فروغ فرخزاد)، تهران: ناشر مروارید.
رشیدیان، بهزاد (1370) بینش اساطیری در شهر معاصر فارسی، چاپ اول، تهران: گستره.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1387) ادوار شعر فارسی، از مشروطیت تا سقوط سلطنت، تهران: سخن.
شمیسا، سیروس (1374) نگاهی به فروغ، چاپ دوم، تهران: انتشارات مروارید.
فرخزاد، فروغ (1368) مجموعه اشعار فروغ، چاپ اول، آلمان غربی: انتشارات نوید.
فرخزاد، فروغ (1379) دیوان اشعار فروغ، به کوشش بهروز جلالی، چاپ هفتم، تهران، انتشارات مروارید.
فرخزاد،فروغ (1380) به آفتاب سلامی دوباره، منتخب پنج دفتر شعر، تهران: نشر علمی.
کراچی، روح‌انگیز(1383) فروغ فرخزاد، شیراز: انتشارات داستان سرا.
کوئن، بروس (1387) مبانی جامعه شناسی، ترجمۀ غلام عباس توسلی، تهران: سمت.
مانهایم، کارل (1392) ایدئولوژی و اتوپیا، مقدمه ای بر جامعه شناسی شناخت، ترجمۀ فریبرز مجیدی، تهران: سمت.
مشرف آزاد تهرانی، محمود (1378) پریشاد شعر، زندگی و شعر فروغ فرخزاد، تهران: نشر ثالث.
مقدادی، بهرام(1378) فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی، چاپ اوّل، تهران: انتشارات فکر روز.
مقالات
اخوان ثالث، مهدی (1345) فاتح شعر امروز، مجلۀ سپید و سیاه، پنجم اسفند.
تنهایی، حسین ابوالحسن (1378) جایگاه نظریه هربرت بلومر در جامعه شناسی معرفت، نشریه پژوهشی دانشگاه اصفهان، شمارۀ 1و 2، صص58-39.
سلطان القرایی، خلیل (1386) فلسفه و نقش «من» در تعلیم و تربیت، پژوهش های فلسفی، نشریۀ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، سال50، شمارۀ202، صص163-187.
طاهباز، سیروس (1343) گفتگو با فروغ فرخزاد، مجلۀ آرش، شمارۀ 8.
نوالی، محمود (1395) من به عنوان اصلی‌ترین انگیزه انسانی، پژوهش های فلسفی، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، شمارۀ 19، صص،381-407.
نوذری، حسین علی(1385) نگاهی تحلیلی به روند تحوّل مفهوم هویّت در قالب های سه گانه سنت، مدرن و پست مدرن، مجلۀ مطالعات ملّی ، شمارۀ 26.
منابع لاتین
Blumer,H (1969)Symbolic Interactionism N.J: Prentice-Hall Inc.
(RFDSS) (1978)Red Feather Dictionary of Sociology, Red Feather Institute.
Theodorson GA and A.c Theodorson (1979) Amodern Dictionary of Sociologhy. New York: Baarnes and nobel.
_||_Books
Azhand, Yaghoub (2018) Modern Iranian Literature between Two Revolutions, Tehran: Molly Publications.
Braheni, Reza (2001) Gold in Copper, Volume 2, Tehran: Zaryab.
Jalali, Behrooz (1997) in Literary Sunset (collection of works by Forough Farrokhzad), Tehran: Morvarid Publisher.
Rashidian, Behzad (1991) Mythological Insights in the Contemporary Persian City, First Edition, Tehran: Gostareh.
Shafiee Kadkani, Mohammad Reza (2008) Persian Poetry Periods, from Constitutionalism to the Fall of the Monarchy, Tehran: Sokhan.
Shamisa, Sirus (1995) A Look at Forough, Second Edition, Tehran: Morvarid Publications.
Farrokhzad, Forough (1989) Forough Poetry Collection, First Edition, West Germany: Navid Publications.
Farrokhzad, Forough (2000) Forough Poetry Divan, by Behrouz Jalali, seventh edition, Tehran, Morvarid Publications.
Farrokhzad, Forough (2001) To Aftab Salami again, selected five poetry books, Tehran: Scientific Publishing.
Karachi, Rouhangiz (2004) Forough Farrokhzad, Shiraz: Dastansara Publications.
Coen, Bruce (2008) Fundamentals of Sociology, translated by Gholamabbas Tavassoli, Tehran: Samat.
Mannheim, Carl (2013) Ideology and Utopia, An Introduction to the Sociology of Cognition, translated by Fariborz Majidi, Tehran: Samat.
Musharraf Azad Tehrani, Mahmoud (1999) The Poetry, Life and Poetry of Forough Farrokhzad, Tehran: Third Edition.
Meghdadi, Bahram (1999) Dictionary of Literary Criticism Terms, First Edition, Tehran: Fekr Rooz Publications.
Articles
Akhavan Sales, Mehdi (1966) The Conqueror of Today's Poetry, White and Black Magazine, March 26th.
Alone, Hossein Abolhassan (1999) The place of Herbert Blumer's theory in the sociology of knowledge, Research Journal of the University of Isfahan, No. 1 and 2, pp. 58-39.
Soltan al-Qarai, Khalil (2007) Philosophy and the role of "I" in education, philosophical research, Journal of the Faculty of Literature and Humanities, University of Tabriz, Vol. 50, No. 202, pp. 163-187.
Tahabaz, Sirus (1964) Interview with Forough Farrokhzad, Arash Magazine, No. 8.
Navali, Mahmoud (2016) Me as the main human motivation, philosophical research, Journal of the Faculty of Literature and Humanities, University of Tabriz, No. 19, pp. 381-407.
Nozari, Hossein Ali (2006) An Analytical Look at the Evolution of the Concept of Identity in the Three Forms of Tradition, Modern and Post-Modern, Journal of National Studies, No. 26.
Latin References
Blumer, H (1969) Symbolic Interactionism N.J: Prentice-Hall Inc.
(RFDSS) (1978) Red Feather Dictionary of Sociology, Red Feather Institute.
Theodorson GA and A.c Theodorson (1979) Amodern Dictionary of Sociologhy. New York: Baarnes and Nobel.
