اثر بخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر بهزیستی فاعلی و سرمایه روانشناختی و انعطاف‎پذیری شناختی زنان دارای دلزدگی زناشویی

محورهای موضوعی : روان کاوی، روان پویشی، روان شناسی شناختی و بهداشت روان

آرزو شاه حسینی ¹ , کیمیا پورشیرازی ² , اکبر محمدی ³

1 - گروه روانشناسی.دانشکده روانشناسی.دانشگاه ازاد اسلامی گرمسار.گرمسار.ایران.
2 - کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - استادیار گروه روانشناسی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی،گرمسار،ایران

تاریخ دریافت : 1402/02/18 تاریخ پذیرش : 1402/02/18 تاریخ انتشار : 1402/03/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

هدف: هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثر بخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر بهزیستی فاعلی و سرمایه روانشناختی و انعطاف‎پذیری شناختی زنان دارای دلزدگی زناشویی انجام شد. روش: پژوهش حاضر از نوع مداخله ای با طرح پیش آزمون- پس آزمون بود. مشارکت کنندگان با روش نمونه‎گیری هدفمند 30 نفر (15 نفر گروه آزمایش) و(15 نفر گروه کنترل) انتخاب شدند. . جامعه آماری شامل کلیه زنان مراجعه کننده به مرکز مشاوره اندیشه سبز در شهر قم بابت دلزدگی زناشویی در سال 1401 بودند. ابزار: ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه‌های انعطاف پذیری شناختی دنیس و واندروال (2010)، سرمایه روان‌شناختی لوتانز (2007)، پرسشنامه عاطفه مثبت و عاطفه منفی (واتسون، 1988) و رضایت از زندگی (دینر و دیگران، 1985) بود. مداخله درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد طی 8 جلسه 1 تا 5/1 ساعت اجرا گردید . داده ها با روش آزمون تحلیل کوواریانس تحلیل شدند یافته ها: نتایج نشان داد که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر بهزیستی فاعلی، سرمایه روانشناختی و انعطاف پذیری شناختی زنان حجم نمونه اثربخش بوده است. نتیجه گیری: استفاده از این روش درمانی می تواند در افرادی که در ارتباطات زناشویی، دچار ضعف هستند، مفید باشد و بنابراین استفاده از این روش ها برای مراکز روان درمانی باید در اولویت باشد.

منابع و مأخذ:

ابوالقاسمی، عباس. (1386). ارتباط باورهای فراشناختی با نشانه های مثبت و منفی در بیماران اسکیزوفرنی، دانشور رفتار. 25 (14). 10-1

اسدپور، اسماعیل، ویسی، سعید. (1397). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر رضایت زناشویی، عزت نفس جنسی و دلزدگی زناشویی زنان مبتلا به دیابت نوع دو، مجله دانشگاه علوم پزشکی اراک.7(21). 17-8.

امامی سیگارودی، عبدالحسین؛  خیری، منصوره؛ فرمانبر، ربیع الله؛ عطر کار روشن، زهرا. (1393). احساس ذهنی بهزیستی و عوامل مرتبط با آن دردانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان. آموزش بهداشت و ارتقای سلامت. ۲(۱). ۳۶- ۲۷

افشارزاده، فریماه؛ آقایی، اصغر.(1395). اثربخشی روش درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر رضایت از زندگی و شدت بیماری مبتلایان به پارکینسون، کنفرانس بین المللی، روانشناس و علوم رفتاری، تهران.

امینی، سعیده، دهقانی، اکرم، صالحی، اعظم، سلطانی زاده، محمد. (1398). نقش اجتناب تجربه ای و سرمایه های روانشناختی در پیش بینی احساس تنهایی با میانجی گری معنای زندگی در سالمندان، مجله علوم روانشناختی. 18(74). 223-234.

باغبان، آسیه، اعراب، خدیجه، جاودانی، مژگان. (1396). درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد به ادراک بیماری و سرمایه روان‌شناختی در افراد مبتلا به دیابت نوع دو، فصلنامه طب داخلی روز.2(23). 135-140.

پاتو، مژگان، حقیقت، فرشته، حسن آبادی، حمید. (1393). بررسی نقش کیفیت ارتباط زناشویی در پیش بینی بهزیستی ذهنی و شادکامی دانشجویان، مطالعات زن و خانواده.2(1).7-23.

پسندیده، محمدمهدی، سالک، فرانک. (1398). مقایسه ی استرس ادراک شده ، راهبردهای تنظیم هیجان وانعطاف پذیری شناختی در بیماران دستگاه گوارش وافراد بهنجار، فصلنامه علوم تربیتی و روانشناسی سلامت، 29(18).82-100.

جعفری، رضا. (1399). پیش‌بینی انعطاف‌پذیری شناختی بر اساس سازگاری اجتماعی و مسئولیت‌پذیری دانشجویان دختر، پژوهش های روان شناسی اجتماعی، 40(10).135-150.

جلوداری، سمیه، سوداگر، شیدا، بهرامی، مریم. (1398). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر انعطاف پذیری روان شناختی و تنظیم شناختی هیجان در زنان دچار سرطان پستان، نشریه روان شناسی کاربردی. 13(14).527-548.

چوب فروش،؛ آزاده، محمد پناه، عذرا. (1399). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر رضایت از زندگی و امید به زندگی بیماران دیابتی نوع یک با شفقت به خود پایین، دومین همایش ملی روانشناسی و سلامت با محوریت سبک زندگی.

حقایق، سیدعباس. (1399). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تاب‌آوری، رضایت زناشویی و نگرش نسبت به ناباروری زنان نابارور، دو ماهنامه علمی پژوهشی روان شناسی و روان پزشکی شناخت.7(2).25-13.

خرم نیا، صمد، طاهری، امیرعباس، محمدپور، محسن. (1400). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر حساسیت بین فردی و انعطاف پذیری روان شناختی در دانشجویان مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی: یک مطالعه کار آزمایی بالینی، دوماهنامه علمی پژوهی روان شناسی و روان پزشکی شناخت.8(1).15-27.

خسروانی، مریم، شفیع آبادی، عبداله، عارفی، مختار. (1400). مقایسۀ اثربخشی درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش و درمان شناختی-رفتاری بر سرمایه روان‌شناختی بیماران تالاسمی، فصلنامه خانواده و بهداشت.11(2).21-1.

روا، نازنین. (1399). بررسی تاثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد میزان سرمایه روانشناختی مادران دارای فرزند با اختلال طیف اتیسم، اولین همایش بین المللی مشاوره،1-7.

زارع، حسین، برادران، مجید. (1397). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در بهبود مهار شناختی و انعطاف‌پذیری شناختی دانشجویان مضطرب، فصلنامه روان شناسی کاربردی.12(4).511-491.

سلطانی، اسماعیل، شاره، حسین، بحرینی، سید عبدالمجید، فرمانی، اعظم (1394) نقش واسطه‌ای انعطاف‌پذیری شناختی در ارتباط بین سبکهای مقابله‌ای و تاب‌آوری با افسردگی، دو ماهنامه پژوهشی پژوهنده.18(2).491-511.

صادقی، رضا، سودانی، منصور، غلام زاده ، مریم. (1400). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش عواطف منفی و بهبود کیفیت زندگی در افراد وابسته به مواد، فصلنامه علمی اعتیاد پژوهی، 15(62).61-84.

صفاری نیا، مجید، ادب دوست ، فاطمه، شاهنده، مریم. (1401). پیش‌بینی دلزدگی زناشویی براساس مقایسه اجتماعی و سبک تبادل زوجین (زمان انتشار: مرداد 1401)، مجله رویش روانشناسی11(2)85-94.

عباسی رستمی، نجیبه. (1399). اهمیت و نقش اخلاق و معنویت در کارآمدی نظام خانواده، دوفصلنامه تخصصی مطالعات تربیتی و روانشناسی خانواده.2(3).85-106.

فاضلی، مژگان، احتشام زاده، پروین، هاشمی، سید اسماعیل. (1393). اثر بخشی درمان شناختی- رفتاری بر انعطاف پذیری شناختی افراد افسرده، فصلنامه علمی پژوهشی اندیشه و رفتار در روانشناسی بالینی. 9(34).27-36.

فتحی، کوروش، شهبازی، مسعود، ملک زاده، محمد (1399) کارایی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر پذیرش درد و کنترل عواطف بیماران مبتلا به سرطان، فصلنامه علمی پژوهشی بیهوشی.11(2).53-67.

قاسمی، مریم، تقی زاده، عباس، حاتمی، جواد.(1397). بررسی کیفی اصول حاکم بر طراحی آموزشی مبتنی بر نظریة انعطاف‌پذیری شناختی در ترکیب با راهبردهای داربست‌سازی، پژوهش در برنامه ریزی درسی.15(59).150-131.

قره داغی، مهناز، امانی، احمد. (1401). اثربخشی آموزش مهارت فرزندپروری مثبت بر کیفیت رابطه مادر-کودک، خودکارآمدی والدگری و کنترل عواطف مادران دارای کودکان طلاق، فصلنامه خانواده پژوهی.18(3).443-423.

قلی زاده، بهزاد، قمری، حسین، صدری، اسماعیل. (1400). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر انعطاف پذیری شناختی و ولع مصرف در افراد وابسته به مواد، فصلنامه علمی اعتیاد پژوهی15(19).205-226.

کاوسیان، جواد، حریفی، حسین، کریمی، کامبیز. (1396). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) بر رضایت زناشویی زوج ها، مجله سلامت و مراقبت. 19(1).75-87.

محزونی، منیره، مظاهری، مهرداد، نیکوفر، مرتضی. (1398). کاربرد درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد جهت کنترل عواطف در بیماران دیابتی نوع2، فصلنامه پرستاری دیابت.7(3).877-886.

مرادحاصلی، مهین، کیانی، قمر.(1397). نقش انعطاف‌پذیری‌شناختی در پیش بینی نگرش به مواد مخدر و مقایسه آن در بین دانشجویان دختر و پسر، پنجمین کنفرانس بین الملل روانشناسی، علوم تربیتی و سبک زندگی دوره5.

مشتاقی، مریم، اصغری، محمد حواد، آقامحمدیان، حمیدرضا. (1399). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر سرمایه های روانشناختی و روان رنجورخویی در مادران دارای فرزند سندرم داون، مجله دستاوردهای روان شناختی، دوره 27، شماره 2

نوری مقدم، ثنا، آشیانی، حسین.(1399). بررسی رابطه تحمل ابهام و انعطاف پذیری شناختی با اضطراب بیماری کرونا در دانشجویان دانشگاه های منطقه ۸ کشور،  هفتمین همایش ملی مطالعات و تحقیقات نوین در حوزه علوم تربیتی، روانشناسی و مشاوره ایران.

نیازمند، حسن، برزگر، مجید، بقولی، حسین. (1400). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر سرمایه روانشناختی و تفکر جنایی زندانیان شهر بوشهر، مجله رویش روان شناسی، 10(12).239-250.

ولی زاده، شاهرخ، مکنوی، بهنام، بختیار پور، سعید. (1399). اثربخشی "درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد" بر تاب آوری و انعطاف پذیری شناختی در زندانیان، فصلنامه مدیریت ارتقای سلامت.9(4).78-89.

Ghahnaviyeh, L. A., Bagherian, B., Feizi, A., Afshari, A., & Darani, F. M. (2020). The effectiveness of acceptance and commitment therapy on quality of life in a patient with myocardial Infarction: A randomized control trial. Iranian Journal of Psychiatry, 15(1), 1.‏

Bockorny, K., & Youssef-Morgan, C. M. (2019). Entrepreneurs’ courage, psychological capital, and life satisfaction. Frontiers in psychology, 10, 789.‏

Chawla, S., & Sharma, R. R. (2019). Enhancing women’s well-being: The role of psychological capital and perceived gender equity, with social support as a moderator and commitment as a mediator. Frontiers in psychology, 10, 1377.‏

Chisari, C., McCracken, L. M., Cruciani, F., Moss-Morris, R., & Scott, W. (2022). Acceptance and Commitment Therapy for women living with Vulvodynia: A single-case experimental design study of a treatment delivered online. Journal of Contextual Behavioral Science, 23, 15-30.‏

Gilpin, H. R., Ratanachatchuchai, S., Novelli, D., McCracken, L. M., & Scott, W. (2021). Examining the association between group context effects and individual outcomes in an interdisciplinary group-based treatment for chronic pain based on Acceptance and Commitment Therapy. British Journal of Pain, 20494637211073012.‏

Davies, K., Dures, E., & Ng, W. F. (2021). Fatigue in inflammatory rheumatic diseases: current knowledge and areas for future research. Nature Reviews Rheumatology, 17(11), 651-664.‏

Dennis, J. P., & Vander Wal, J. S. (2010). The cognitive flexibility inventory: Instrument development and estimates of reliability and validity. Cognitive therapy and research, 34(3), 241-253.‏

Gilani, U., Karim, J., & Din, S. (2019). Psychological Capital and Career Success: Mediating Role of Subjective Well-Being. Journal of Managerial Sciences, 13(4).‏

Gloster, A. T., Walder, N., Levin, M. E., Twohig, M. P., & Karekla, M. (2020). The empirical status of acceptance and commitment therapy: A review of meta-analyses. Journal of Contextual Behavioral Science, 18, 181-192.‏

Hughes, L. S., Clark, J., Colclough, J. A., Dale, E., & McMillan, D. (2017). Acceptance and commitment therapy (ACT) for chronic pain. The Clinical journal of pain, 33(6), 552-568.‏

 Khani M, Ebrahimi M, Sahebi A (2019) The Effectiveness of Acceptance and Commitment Therapy (ACT) on Happiness and Hope of Hamedanian Multiple Sclerosis Patients , Pajouhan Scientific Journal 17(2):15-23

Luthans, F., Youssef, C. M., & Avolio, B. J. (2007). Psychological capital: Developing the human competitive edge (Vol. 198). Oxford: Oxford university press.‏

Manzano-García, G., & Ayala, J. C. (2017). Relationship between psychological capital and psychological well-being of direct support staff of specialist autism services. The mediator role of burnout. Frontiers in psychology, 8, 2277.‏

Miró, J., Jensen, M. P., Ramírez-Maestre, C., Esteve, R., López-Martínez, A. E., & de la Vega, R. (2021). The Silhouettes Fatigue Scale: A validity study with individuals with physical disabilities and chronic pain. Disability and Rehabilitation, 1-6.‏

Omidi, A., & Talighi, E. (2017). The Effectiveness of Marital Therapy based on Acceptance and Commitment on Couples' Marital Satisfaction and Quality of Life. International Journal of Body, Mind and Culture, 46-51.‏

Petersen, J., Ona, P. Z., Blythe, M., Möller, C. M., & Twohig, M. (2022). Intensive outpatient acceptance and commitment therapy with exposure and response prevention for adolescents. Journal of Contextual Behavioral Science, 23, 75-84.‏

Phillips, E. L. (2011). Resilience, mental flexibility, and cortisol response to the Montreal imaging stress task in unemployed men (Doctoral dissertation, University of Michigan).‏

Polo-Vargas, J. D., Fernández Ríos, M., Bargsted, M., Ferguson Fama, L., & Rojas-Santiago, M. (2017). The relationship between organizational commitment and life satisfaction: The mediation of employee engagement. Universia Business Review, 54, 110-145

Ribeiro, N., Gupta, M., Gomes, D., & Alexandre, N. (2020). Impact of psychological capital (PsyCap) on affective commitment: mediating role of affective well-being. International Journal of Organizational Analysis, 29(4), 1015-1029

Shahsavari Z, Hafezi F, Asghari P (2022) The effectiveness of mindfulness-based cognitive therapy and acceptance and commitment therapy on medical science students’ subjective well-being, psychological distress, and emotion regulation , J Shahrekord Univ Med Sci.

Stenhoff, A., Steadman, L., Nevitt, S., Benson, L., & White, R. G. (2020). Acceptance and commitment therapy and subjective wellbeing: A systematic review and meta-analyses of randomised controlled trials in adults. Journal of Contextual Behavioral Science, 18, 256-272.‏