بررسی پوشیدگی وَجه شبه در تشبیه تمثیل «روباهِ پیر» در شعر دورۀ بیداری با تأکید بر شعر ادیب پیشاوری

محورهای موضوعی : تمثیل در زبان و ادب فارسی

حسن علیزاداه ¹ (دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر، ایران)
رامین صادقی نژاد ² (استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر، ایران‌)
مریم محمد زاده ³ (استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر، ایران‌)

تاریخ دریافت : 1401/10/30 تاریخ پذیرش : 1402/08/01 تاریخ انتشار : 1402/05/01

کلید واژه: بریتانیای کبیر, روباه پیر, نماد, تشبیه تمثیل, دلالت معنایی,

چکیده مقاله :

روباه یکی از نام‌هایی است که از دیرباز با مفهوم حیله‌گری و مکّاری، پیوند یافته است. اطلاقِ صفت پیر نیز جنبه‌های دیگری از حیله‌گری این حیوان را روشن می‌کند. این موضوع زمانی اهمیّت می‌یابد که بدانیم در مقطعی از تاریخ ایران، مُقارن دورۀ بیداری، عبارت روباه پیر، مُشبهٌ به کشور بریتانیای کبیر، می‌گردد و به عنوان تشبیه تمثیل در اشعار، نوشته‌ها و مطبوعات کاربُرد می‌یابد و در حکم نمادی آشنا در فرهنگ سیاسی ایران، ماندگار می‌شود. شاعران دورۀ بیداری با آگاهی از این توان بالا برای ژرفا بخشیدن به سخنان خود، جبران فضای اختناق و خفقان و روشنگری مردم، استفاده کرده‌اند. سؤال اساسی این نوشته که به شیوۀ توصیفی و تحلیلی درصدد یافتن پاسخ آن برآمده‌ایم آن است که چرا از میان تمام تعابیری که برای نشان دادن حیله‌گری بریتانیا به کار گرفته شده است فقط عنوان روباه پیر ماندگار شده است؟ ضرورت چنین تحقیقی از این روی است که وجَه شبه در این تمثیل پنهان است و نیازمند بررسی است. تا کنون نوشته‌ای که به بررسی چرایی پوشیسده بودن وجه شبه در این تشبیه تمثیل بپردازد؛ نوشته نشده است و از این روی این موضوع تازگی دارد.

چکیده انگلیسی:

Fox is one of the names that has become associated with cunning since time immemorial. Adding the adjective “old” to this name casts light on other aspects of the deceptive power of this animal. This subject becomes important when we know that in a given point in the history of Iran, i.e. Enlightenment Age, the phrase “Old Fox”, is used as the point of resemblance to describe the Great Britain. This phrase has been frequently used by the media and writers in their similes and turned to an inseparable part of the political culture of Iran. The Enlightenment poets based on their knowledge of this high potentiality for giving depth to their words proceeded to overcome the strangulation space and enlighten the people. Since the point of resemblance in this simile is hidden, we have struggled to explain it in this essay. The fundamental question of this writing that we are trying to answer is: Why, of all the interpretations used to demonstrate British cunning, only the title of "old fox" has persisted? This study was conducted using descriptive-analytical method. The necessity of such research is because the pseudo-aspect is hidden in this allegory and needs to be investigated. A writing that examines why the pseudo-face is covered in this allegory likeness is not written and hence it is new.