بررسی موضوعی امثال و حکم دهخدا
محورهای موضوعی : تمثیل در زبان و ادب فارسیعاطفه ترابی 1 , محمد جواد شریعت 2
1 - مربی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد بهبهان،
2 - استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد نجف آباد و دانشگاه اصفهان
کلید واژه: تمثیل, مثل, proverbs, ضرب‌المثل, analogies, فرهنگ موضوعی, such as culture topic,
چکیده مقاله :
از زمان‌های پیشین، ایرانیان در میان مردمان مختلف دنیا به طرفه‌گویی معروف بوده‌اند. بنابراین شگفت نیست، که امثال سایر نزد ایرانیان مانند بسیاری از ملل جهان سابقه‌ای طولانی داشته باشد، اما به جهت آنکه اغلب دانشمندان ایرانی پس از اسلام برای نوشتن آثار خود زبان عربی را انتخاب می‌کردند، به تدوین و تنظیم کتاب‌های امثال و حکم به زبان فارسی توجه چندانی نشده است. اما از معاصران، مرحوم علی‌اکبر دهخدا یکی از کم‌نظیرین کتب امثال و حکم را به زبان فارسی تدوین کرده است که به امثال و موضوعات گوناگون اشاره دارند و نیازمند است به صورت موضوعی تقسیم‌بندی شوند. امثال و حکم دهخدا در چهار جلد که از طرف مؤسسۀ انتشارات امیرکبیر چاپ شده، شامل موضوعات گوناگونی است، که با توجه به حجیم بودن آن هر خواننده و مراجعه‌کننده‌ای برای استفاده باید ساعت‌های زیادی به ورق زدن‌های مکرر و خسته کننده بپردازد، امّا با تهیۀ فرهنگ موضوعی امثال می‌توان کمک کرد تا محققان و خوانندگان از طریق موضوع یا مفهومی که در ذهن دارند، با استفاده از آن با کم‌ترین فرصت به موضوع مورد نظرشان دست یابند.
Iranian former times among the various peoples have been known irony world. So, not surprisingly, with the likes of the Iranians, like many other nations have a long history, but for most of the Iranian scientists to write their works in Arabic would choose to develop and set books in Persian adage Not much attention is. But one of the contemporaries of the late Ali Akbar Dehkhoda the books in Persian language has developed, and the likes of which have mentioned the various issues and needs to be subject classification. Dehkhoda adage that in four volumes from Amirkabir Institute publications have been published, including various issues, which according to the bulk of any convincing evidence and refer the reader to use a lot of hours to be frequent and boring study to pay with the culture prepare subject can be helped to the likes of researchers and readers through a conceptual topic or have in mind, using the least opportunity to achieve their desired topic.
- آرین‌پور، یحیی،(1387)، از نیما تا روزگار ما (تاریخ ادب فارسی معاصر)، جسوم، تهران، زوّار، چپنجم.
- امینی، امیرقلی،(1369)، فرهنگ عوام یا تفسیر امثال و اصطلاحات زبان پارسی، جاول، اصفهان، دانشگاه اصفهان.
- انوری، حسن،(1384)، فرهنگ امثال سخن، جاول، تهران، سخن.
- 4. انوشه، حسن،(1381)، فرهنگنامة ادبی فارسی، گزیدة اصطلاحات، مضامین و موضوعات ادب فارسی، دانشنامة ادب فارسی(2)، جدوم، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چدوم.
- 5. برقعی، سیدیحیی،(1364)، کاوشی در امثال و حکم فارسی، شامل مآخذ و داستانهای امثال شیرین فارسی، قم، نمایشگاه و نشر کتاب، چ دوم.
- بهمنیاری، احمد،(1381)، داستاننامه بهمنیاری، تهران، دانشگاه تهران، چسوم.
- پرتوی آملی، مهدی،(1369)، ریشههای تاریخی امثال و حکم، جاول، تهران، سنائی، چدوم.
- جمال‌زاده، محمدعلی،(1382)، فرهنگ لغات عامیانه، تهران، سخن، چدوم.
- حقیقت سمنانی، محمدعلی،(1374)، ضربالمثلهای منظوم فارسی، با مقدمهای به قلم دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن، گزاره.
- خضرائی، امین،(1382)، فرهنگنامة امثال و حکم ایرانی، شیراز، نوید.
- داد، سیما،(1385)، فرهنگ اصطلاحات ادبی، تهران، مروارید، چسوم.
12. دهخدا، علی‌اکبر،(1386)، امثال و حکم دهخدا، دوره چهار جلدی، تهران، امیرکبیر، چچهاردهم.
- ـــــــــــ ،(1368)، قند و پند، شیراز، نوید.
14. ـــــــــــ ،(1377)، لغت نامۀ دهخدا، جسوم، تهران، دانشگاه تهران، چدوم.
15. ذوالفقاری، حسن،(1388)، فرهنگ بزرگ ضربالمثلهای فارسی، جاول، تهران، معین.
- سعادت، اسماعیل،(1386)، دانشنامۀ زبان و ادب فارسی، جاول و دوم، تهران، فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
- 17. شاملو، احمد،(1357)، کتاب کوچه، فرهنگ لغات، اصطلاحات، تعبیرات و ضربالمثلهای فارسی، دفتر اول حرف آ، تهران، مازیار.
- 18. شفیعی کدکنی، محمدرضا،(1387)، صور خیال در شعر فارسی: تحقیق انتقادی در تطور ایماژهای شعر پارسی و سیر نظریۀ بلاغت در اسلام و ایران، تهران، آگاه، چدوازدهم.
- عفیفی، رحیم،(1371)، مثل‌ها و حکمت‌ها در آثار شاعران قرن سوم تا یازدهم هجری، تهران، سروش.
20. موسوی بجنوردی، محمدکاظم،(1380)، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، جدهم، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.
- 21. میرزانیا، منصور،(1378)، فرهنگنامه کنایه: به انضمام گفتارهایی در باب کنایه و... ، تهران، امیرکبیر.
- هدایت، صادق،(1378)، فرهنگ عامیانۀ مردم ایران، تهران، چشمه.
- همایی، جلال الدین،(1380)، فنون بلاغت و صناعات ادبی، تهران، هما، چهجدهم.
24.یاحقی، محمدجعفر،(1383)، جویبار لحظهها: جریانهای ادبی معاصر ایران، تهران، جامی، چششم.
