«حکایتی تمثیلی» از مثنوی، با مفهوم «انسان در مسیر بودن تا شدن» درفلسفه اگزیستانسیالیسم)

محورهای موضوعی : تمثیل در زبان و ادب فارسی

مریم مرتضایی آبرودی ¹ (زبان و ادبیات فارسی،مجتمع علوم انسانی،دانشگاه آزاد،مشهد،ایران)
رضا اشرف زاده ² (استاد و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد)
بتول فخر اسلام ³ (استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد واحد نیشابور)

تاریخ دریافت : 1398/04/01 تاریخ پذیرش : 1398/04/01 تاریخ انتشار : 1398/02/01

کلید واژه: اگزیستانسیالیسم, Existentialism, حکایت تمثیلی, ابتلا و آزمایش, اوضاع مرزی, دگرگونی و تعالی, Figurative story, Affliction and experiment, Boundary situation, Metamorphosis and transcendence,

چکیده مقاله :

این پژوهش با روش مقایسه، تحلیل مضامین و تطبیق، رد پای آموزه‌های فلسفه وجود را در حکایتی تمثیلی از مثنوی واکاوی می‌کند. در حکایت، با انبوهی از واژه‌ها در معنای بودن و آمدن و شدن و رفتن با درون مایه معنایی ویژه مواجهه‌ایم؛ که موجب خطور اندیشه مشابهت آن، با مؤلفه‌ی گذر و تعالی انسان "از بودن تا شدن" در فلسفه وجود، به ذهن می‌شود. تحقیق پیش رو نشان می‌دهد که آزمایش الهی می‌تواند همان موقعیت مرزی در اگزیستانسیالیسم باشد. رنج مؤلفه مشترک میان فلسفه الهی وجود و حکایت، برای رسیدن به خدا و تحقق وجود اصیل است. دگرگونی و تعالی وجود تا بروز تصویر حقیقی از خود در آموزه‌های اگزیستانسیالیستی، تعبیری دیگر از مسأله سیر إلی الله و رسیدن به مقام اتحاد و اتصال است. دست آخر این که در حکایت مورد نظر و در تفکر اگزیستانسیالیستی الهی، بر اهمیت شورمندی در گذر از تنگناهایی که انسان با آن رو به رو است تاکید شده و اختیار انسان در راستای اختیار الهی جاری شمرده می‌شود.

چکیده انگلیسی:

This research with help of compare, analysis of themes and verification methods, probe footstep of existence philosophy lessons in a figurative story of Masnavi. In the story we accost with a large number of terms in meaning of “to be”, “to come”, “to become”, “to go” with special semantic thematic that cause occur similarity of that with human transit and transcendence component from “to be” till “to become” in existentialism philosophy. Ahead research represents that Godhead experiment can be same boundary position in existentialism. “Suffering” is common component between Godhead philosophy of existence and this story for reach to God and prime existence realization. Metamorphosis and human existence transcendence till real image demonstration of oneself in existentialism lessons is another interpretation of travel to God and reach to unity and conjunction position. Finally wherefore both in elected story and in Godhead existentialism thought emphasis on importance of to be enthusiastic and in transit of constrains that human encounter with them and human authorization in direction of Godhead authorization take into account the enforceable.

منابع و مأخذ:

کتابنامه

قران کریم

1. احمدی، بابک، (1383)، سارتر که می‌نوشت، تهران: مرکز


2. اونامونوو، میگل د، (1383)، درد جاودانگی، ترجمه: خرمشاهی بها الدین، تهران: ناهید، چ ششم


3. جعفری، محمد تقی، (بی تا)، مولوی و جهان بینی‌ها در مکتب‌های شرق و غرب، تهران: بعثت، چ دوم


4. زمانی، کریم، (1374)، شرح جامع مثنوی معنوی، ج 3، تهران: اطلاعات


5. سارتر، ژان پل، (1370)، ادبیات چیست؟، ترجمه: نجفی ابوالحسن و رحیمی مصطفی، بی جا: رشدیه، چ هفتم


6. سجادی، سیدجعفر، (1362)، فرهنگ لغات و اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، تهران: طهوری


7. سید حسینی، رضا، (1391)، مکتب‌های ادبی، ج 2، تهران: نگاه، چ شانزدهم


8. غنی، قاسم، (1393)، تاریخ تصوف در اسلام، ج 2، قسمت اول، تهران: زوار، چ دوازدهم


9. غیاثی کرمانی، سید محمد رضا، (1387)، اگزیستانسیالیسم فلسفه عصیان و شورش، قم: سنابل


10. کاپلسون، فدریک چارلز، (1382)، تاریخ فلسفه از فیشته تا نیچه، ج 7، ترجمه: آشوری داریوش، تهران: سروش


11. کمپانی زارع، مهدی، (1390)، مولانا و مسائل وجودی انسان، تهران: نگاه معاصر


12. مارسل، گابریل، (1381)، فلسفه اگزیستانسیالیسم، ترجمه: اسلامی شهلا، ویراست: ملکیان مصطفی، تهران: نگاه معاصر


13. مک کواری، جان، (1382)، الهیات اگزیستانسیالیستی (مقایسه هیدگر و بولتمان)، ترجمه: دشت بزرگی مهدی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی


14. ----------، (1377) فلسفه وجودی، ترجمه: حنایی کاشانی محمد سعید، تهران: هرمس


15. مولوی، جلال الدین محمد، (1380)، کلیات شمس تبریزی، تصحیح: فروزانفر بدیع الزمان، به کوشش و مقدمه: بیاتی اردوان، تهران: دوستان


16. نقیب زاده، میر عبدالحسین، (1387)، نگاهی به نگرش‌های فلسفی سده بیستم، تهران: طهوری


17. هجویری، ابوالحسن علی بن عثمان، (1386)، کشف المحجوب، تصحیح: عابدی محمود، تهران: سروش

 

مقالات

1. آزاد منش. علی، شریفی. عبدالرضا، جلالی. ایرج (1394) «تحلیل داستان موسی و شبان مولوی در چارچوب مکتب اگزیستانسیالیسم» پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، دوره 8:27-36


2. آل رسول. سوسن (پاییز 1389) «تأثیر فلسفه بر عرفان اسلامی» ادیان و عرفان، دوره 7، شماره 25:50-67


3. ولی زاده. فرشاد، دهقان. علی، فرضی. محمدرضا (بهار و تابستان 1397) «بررسی تطبیقی جایگاه انسان در عرفان اسلامی و اگزیستانسیالیسم» زبان و ادب فارسی دانشگاه تبریز، سال 71، شماره 237: 211-242