تمثیل آتش و اشتراکات آن در شاهنامه فردوسی و اشعار مولانا
محورهای موضوعی : تمثیل در زبان و ادب فارسی
افشین وزیری
1
(دانشجوی دوره دکتری زبان و ادبیات فارسی واحد خلخال)
علی محمد مؤذنی
2
(استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران)
محمد رضا شاد منامن
3
(عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خلخال)
اعظم رضایی
4
(دانشگاه فرهنگیان)
کلید واژه: شاهنامه, تمثیل, مولانا, آتش, Fire, Shahnameh, Rumi, allegory, اسطوره و عرفان,
چکیده مقاله :
استفاده از تمثیل به عنوان یکی از مهمترین و اساسی ترین صناعات بلاغی در میان شاعران زبان و ادبیات فارسی امری مرسوم و معمول است. اکثر تمثیلات به‌کاررفته شده در آثار شاعران ریشه در اسطوره و دین دارند. فردوسی و مولانا که جایگاه شعر فارسی را در حماسه و عرفان به رفیع ترین نقطه ممکن متعالی رسانده اند، بیشترین استفاده را از تمثیل در جهت القای مجردات ذهنی خویش بر فکر و اندیشه مخاطب به کار برده اند. استفاده از تمثیل آتش یکی از شاخص ترین و بیشترین تمثیلات استفاده شده در شاهنامه فردوسی و اشعار مولانا می‌باشد. با وجود تفاوت های ماهوی و ساختاری در ادبیات حماسی و عرفانی، اشتراکات موضوعی تمثیل آتش در اشعار هر دو شاعر به چشم می خورد که با وجود همانندی در موضوع به لحاظ مضمون متفاوتند. در مقاله حاضر به روش توصیفی-تحلیلی، اشتراکات موضوعی و تفاوت های نگرشی دو شاعر بلند آوازه مورد بحث و بررسی قرار گرفته تا با نتیجه گیری از یافته ها میزان تاثیرپذیری دو شاعر از اسطوره و دین و نیز سیر تصاویر آتش از اسطوره تا عرفان مشخص گردد.
The use of allegory as one of the most important and basic industries of rhetoric is common among poets of Persian language and literature. Most of the allegories used in the works of poets are rooted in myth and religion. Ferdowsi and Rumi, who have elevated the position of Persian poetry in epic and mysticism to the highest possible point, have made the most use of allegory in order to instill their mental abstractions in the mind and thought of the audience. The use of allegory of fire is one of the most significant and most allegories used in Ferdowsi's Shahnameh and Rumi's poems. Despite the essential and structural differences in the epic and mystical literature, the thematic similarities of the allegory of fire can be seen in the poems of both poets, which, despite the similarity in subject matter, are different in content. In this article, by descriptive-analytical method, thematic commonalities and attitudinal differences of two famous poets are discussed to determine the degree of influence of two poets from myth and religion and also determine the course of images of fire from myth to mysticism.
_||_
