بررسی زمینه های کاربست تمثیل در مجموعۀ «دستور زبان عشق» از قیصر امین‌پور

محورهای موضوعی : تمثیل در زبان و ادب فارسی

محمد قاسمی فرد ¹ (گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نیشابور، نیشابور، ایران.)
اکبر شعبانی ² (گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نیشابور، نیشابور، ایران.)
مهدی نوروز ³ (استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نیشابور، نیشابور، ایران.)
بتول فخر اسلام ⁴ (هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی ، واحد نیشابور ، دانشگاه آزاد اسلامی ، نیشابور ، ایران.)

تاریخ دریافت : 1399/05/04 تاریخ پذیرش : 1399/05/04 تاریخ انتشار : 1399/05/01

کلید واژه: تمثیل, اخلاق, emotion, عاطفه, Ethics, قیصر امین پور, allegory, Qaisar Aminpour, دستور زبان عشق, Grammar of Love,

چکیده مقاله :

تمثیل یکی از مهم ترین ابزارهای ادبی است که به لحاظ ساختاری و محتوایی بازتاب ویژه ای در گسترۀ ادب فارسی دارد. با توجه به قابلیت های ارتباطی این گونۀ ادبی، برای بیان مفاهیم مختلف غنایی، تعلیمی، حماسی، عرفانی و ... از آن استفاده می شود. این میزان از انعطاف پذیری، موجب ماندگاری نقش آفرینی تمثیل در حوزۀ ادبیات شده است. یکی از شاعران معاصر که در سروده های خود برای تبیین و تشریح منظور خود، هدفمندانه از تمثیل استفاده کرده، قیصر امین پور است. در مقالۀ حاضر، با تکیه بر منابع کتابخانه ای و مقالات پژوهشی و نیز، روش توصیفی- تحلیلی، زمینه های کاربست تمثیل در مجموعۀ دستور زبان عشق بررسی و کاویده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که زمینه های کاربست تمثیل در اثر امین پور عبارتند از: به چالش کشیدن رفتارهای غیرقابل قبول؛ تغییر سرنمون های اخلاقی و ارائۀ الگوهای جایگزین؛ خلق تداعی های قدرتمند در ذهن و عینی سازی مطالب؛ آموزش غیرمستقیم نکات اخلاقی؛ ساده سازی مفاهیم پیچیده و تغییر چهارچوب معنایی یک مفهوم.

چکیده انگلیسی:

Allegory is one of the most important literary tools that has had a special reflection in terms of structure and content in the field of Persian literature. Due to the capabilities of this literary genre, it is used to express different concepts of lyrical, educational, epic, mystical, etc. This degree of flexibility has perpetuated the role of allegory in the field of literature. Qaisar Aminpour is one of the contemporary poets who has purposefully used allegory in his poems to explain and explain his meaning. In the present article, relying on library resources and research articles, as well as descriptive-analytical methods, the fields of application of allegory in the collection of "Grammar of Love" have been studied and explored. The research results show that the fields of application of allegory by Aminpour are: "Challenging unacceptable behaviors; changing moral cues and providing alternative patterns; creating strong associations in the mind and objectification; indirect teaching of moral points; simplification of concepts". Complex and change the semantic framework of a concept.

منابع و مأخذ:

1- امین­پور، قیصر، (1386)، دستور زبان عشق. تهران: مروارید.

12- ایران­زاده، نعمت­الله، (1389)، «آرزوی بزرگ؛ گریز از میان­مایگی؛ بحثی دربارۀ فلسفه در شعر و فلسفۀ شعر امین­پور». مجلۀ پژوهش­های زبانی و ادبی در آسیای مرکزی؛ رودکی. دورۀ 11. شمارۀ 26-27. ص: (43-62). 

13- حاجی­اسماعیلی، مهدی، (1391)، «کاربرد تمثیل و قصه در شناخت­درمانی». مجلۀ رشد آموزش مشاور مدرسه. دورۀ 8. شمارۀ 1. ص: (10-8).

14- حسن­شاهی، الهام، (1395)، «بررسی جایگاه تشبیه تمثیل در شعر قیصر امین­پور». همایش ادبیات فارسی معاصر. ایران­شهر: دانشگاه ولایت. ص: (117-136).  

15- صرفی، محمدرضا و هاشمی، سید رضا، (1389-1390)، «دفاع مقدس، تعهد و تحول در شعر قیصر امین­پور». نشریۀ ادبیات پایداری دانشگاه شهید باهنر کرمان. سال 2. شمارۀ 3و4. ص: (323-346).

16- فتوحی، محمود، (4-1383)، «تمثیل، ماهیت، اقسام، کارکرد». مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تربیت معلم تهران. سال 12و13. شمارۀ 48-47. ص: (177-141).

17- فلاحی، صادق، (1393)، «اعتراض اجتماعی در شعر قیصر امین­پور». فصل­نامۀ مطالعات زبان و ادبیات غنایی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف­آباد. سال 4. شمارۀ 11. ص: (17-24).

18- گنجعلی، عباس و انق، نعمان، (1394)، «بررسی و تطبیق اندیشه­های اجتماعی در شعر بدر شاکر السیاب و قیصر امین­پور». مجلۀ ادبیات تطبیقی دانشگاه شهید باهنر کرمان. سال 7. شمارۀ 13. ص: (175-199).

19- معبودی، فرحناز و عقدایی، تورج، (1392)، «جامعه­شناسی ارزش­ها و ضدارزش­ها در اشعار قیصر     امین­پور». مجلۀ زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج. شمارۀ 15. ص: (215-238).

2- داد، سیما، (1383)، فرهنگ اصطلاحات ادبی. تهران: مروارید، چ دوم.

3- شفیعی­کدکنی، محمدرضا، (1380)، صور خیال در شعر فارسی. تهران: آگه.

4- شمیسا، سیروس، (1387)، بیان. تهران: میترا، چ سوم.

5- صاحبی، علی، (1389)، قصه­درمانی: گسترۀ تربیتی و درمانی تمثیل. تهران: ارجمند.

6- فخر رازی، محمد بن عمر، (1421ق)، التفسیرالکبیر. بیروت: دار احیاء التراث­العربی.

7- گورین، ویلفرد و همکاران، (1383)، راهنمای رویکردهای نقد ادبی، ترجمۀ زهرا میهن­خواه، تهران: اطلاعات، چ چهارم.

8- ولک، رنه، (1374)، تاریخ نقد جدید. ج2. ترجمۀ سعید ارباب­شیرانی. تهران: نیلوفر، چ دوم.

9-Barton, Hudson, (1997), A contemporary Guide to Literary Terms, NewYork: Hougton Mifflin Company.

 10- Kenneth, Burris, (2010), Allegory, Emblem and Symbol, Oxford; university press.

11- Shaw, Harry, (1972),A Dictionary of Literary Terms, NewYork: McGraw-Hill.