خدا و یاد او در آرمان‌شهر سعدی و مقایسه‌ی آن با نهج‌البلاغه
محورهای موضوعی : تمثیل در زبان و ادب فارسی
فریدون طهماسبی
1
(استادیار زبان و ادبیات فارسی
دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد شوشتر)
کلید واژه: سعدی, بوستان, امام علی (ع), خداوند, god, Utopia, Imam Ali, جامعه‌ی آرمانی, Sadi, Boostan, God memory,
چکیده مقاله :
سعدی شیرازی، شاعر شیرین کلام قرن هفتم، جامعه‌ای آرمانی را در بوستان طراحی کرده است که جامعه‌ای توحیدی است. و در آن از خداوندی متعال، بخشنده، دستگیر، کریم، خطا‌بخش و پوزش‌پذیر سخن به میان می‌آورد که دو جهان در برابر علم او قطره‌ای بیش نیست. در این جهان مطلوب، پروردگار محبوب و معبود بندگان صادق است و آنان همواره در ایمان و عشق به او پایدار و با ثبات هستند. به نظر سعدی، یاد چنین خداوندی در همه‌ی احوال می‌بایستی بر زبان انسان جاری باشد و فرد نباید از ذکر حق غافل شود تا بر صراط مستقیم بماند و از جامعه‌ی آرمانی بیرون نرود. این فکر سعدی در بوستان، شباهت فراوانی به بیانات امام علی (ع) دارد، چون اندیشه‌ی سعدی در بوستان بر مبنای اندیشه‌ی ناب اسلامی است که از کلام الهی گرفته می‌شود و امام علی (ع) نیز آن را بخوبی و با تسلط کامل در نهج‌البلاغه، پرورش داده است.
Utopia is a part of scientists’ thoughts about an ideal life. Plato is the oldest designer of such societies. In Islamic world, Farabi is considered as a pioneer in this area who established his utopia based on Islamic and especially Shiid believes. Persian poets have also reflected such idea in their works. For example Sadi, a seventh century poet, has founded a desirable society in his work, Boostan, which is indeed a monotheistic society. He discussed an exalted, generous, helpful and forgiving God which his knowledge is more than the two worlds. In this desirable world, God is the true believers’ beloved, and they are always his true believers. Sadi thinks that a human should always remember this God and never forget him even for a moment to keep always on the correct path and never get out of utopia. This idea is too much similar to Imam Ali’s idea in Nahjolbalaghe. Because Sadi’s thought are based on pure Islamic ideas which are derived from God statements, and Imam Ali has developed them in Nahjolbalaghe, which is considered as Quran’s brother.
- قرآن کریم
2- اصیل، حجت الله (1371) آرمان شهر در اندیشه‌ی ایرانی، تهران، نشر نی.
3- پور عزت، علی اصغر، (1381) مختصات حکومت حق مدار، تهران، عملی و فرهنگی.
4- تامس مور (1373) آرمان‌شهر، تهران، خوارزمی، چ دوم.
5- جمشید‌نژاد اول، غلامرضا (1388) آرمان‌شهر فارابی، تهران، همشهری.
6- حیدری، فاطمه (1387) چشم‌انداز‌های آرمان‌شهر در شعر فارسی، تهران، دانش‌نگار
7- داوری اردکانی، رضا (1389) فارابی فیلسوف فرهنگ، تهران، اساطیر.
8- سعدی شیرازی، شیخ مصلح‌الدین (1368)، گلستان، تهران، خوارزمی.
9- سعدی شیرازی، شیخ مصلح‌الدین (1369)، بوستان، تهران، خوارزمی، چ چهارم.
10- شهیدی، سید جعفر (1379) علی از زبان علی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چ سیزدهم.
11- علیقلی، محمد مهدی (1379) سیمای نهج‌البلاغه، تهران، نشر تاریخ و فرهنگ.
12- فارابی ابونصر، محمد (1361) اندیشه‌های اهل مدینه فاضله، ترجمه و تحشیه سید جعفر شهیدی، تهران، طهوری، چ دوم.
13- نهج‌البلاغه امام علی (ع) (1387)، ترجمه‌ی محمد دشتی، قم، موسسه‌ی انتشاراتی امام عصر (عج)
