نیایش های آیینی در شعر فارسی (با تکیه بر تحمیدیه های پنج تن از شاعران ادب فارسی)
محورهای موضوعی : تمثیل در زبان و ادب فارسی
مسعود خردمندپور
1
(دانشجوی دوره دکتری زبان و ادبیات فارسی
دانشگاه آزاد اسلامی- واحد نجف‌آباد- ایران)
کلید واژه: نیایش, ادعیه مطلقه, ادعیه مأثوره, تأثیر ظاهری, تأثیر معنوی و باطنی, Invocation, prayers absolute, prayers masvrh, apparent sadness, sadness spiritual and esoteric,
چکیده مقاله :
این مقاله بر آن است تا نیایش های آیینی را به عنوان یکی از زیر گونه های شعر غنائی مورد کند و کاو قرار دهد. این زیرگونۀ شعری که غالباً در بر دارندۀ سنت دیرینه ی افتتاح و اختتام مثنوی ها و بعضاً دیوان های شعری است، سبب گردیده تا به ندرت منظومه و دیوانی را بتوان یافت که در آن نیایش و مناجات و تحمیدیه به چشم نخورد؛ از این رو در آثار حماسی مانند شاهنامه فردوسی و همچنین در آثار غنایی و منظومه های عاشقانه و آثار تعلیمی چون گلستان و بوستان و مثنوی معنوی نمود نیایش و مناجات را می توان رصد کرد. این مقاله بر آن است تا محورهای مهم در اشعار نیایشی آیینی از جمله: تعریف نیایش و دعا، عناصر دعا و نیایش، ساختار نیایش های آیینی و دینی، ادبیات و نیایش، نیایش در شعر فارسی و نیایش سرایندگان ادب فارسی را مورد بحث و بررسی قرار دهد و طیف گسترده ی حضور این قسم شعر را در ادب فارسی نشان دهد.
This study attempts to analyze Conventional Invocations as a subcategory of lyrics in Persian poetry. Since this poetic genre often includes the lasting convention of openings and endings in 'masnavis' and sometimes poetry anthologies, we can hardly encounter anthologies and 'divans' lacking this poetry genre. Thus, we can see the same trace in epic works like Ferdousi's Shahname, instructional works like Sa'di's Golestan and Bustan, and other romantic anthologies. In order to illustrate the span of this genre, this thesis tries to survey the following important issues in conventional poetry: definition of invocation and praying, the elements of invocation and prayers, the structure of conventional and religious invocations, literature and invocation, and invocation in the Persian literature.
