«عرفان، حماسه و دوگانگی‌ها»
محورهای موضوعی : عرفان اسلامی
نسرین مهدیخانی
1
(دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زنجان، کارشناسی ارشد ادبیات فارسی، زنجان، ایران)
سعید اکبری پایبندی
2
(دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زنجان، کارشناسی ارشد ادبیات فارسی، زنجان، ایران)
کلید واژه: یگانگی, دوگانگی, عرفان, حماسه, رزمنامه, پیوستگی,
چکیده مقاله :
اگرچه در بسیاری از بخش بندی ها،میان عرفان و حماسه، جدایی ها ی ریشه ای وجود دارد، همسانی های زیادی نیز در میانشان می توان یافت با چشم اندازی ژرف در رزمنامه ها،به این دستاورد می رسیم که زمینه های عرفانی،در باورها و آیین های باستانیان ریشه دوانده و ردپای عرفان در نوشته های حماسی،آشکارا نمودار است.از این نگاه،همه نوشته ها و داستان‌های رزمی، از شمار شاهنامه فردوسی، گرشاسب نامه اسدی، بهمن نامه، کوش نامه، شهریارنامه، بانوگشسب نامه، برزونامه و...گنجایش بررسی دارند.دوگانی ها اگرچه در روساخت، پایه های زیرین عرفان و حماسه را استوار ساخته اند، در ژرف ساخت، پیوستگی‌های اساسی با هم دارند. نیک و بد، سوروسوگ، بوش وکوشش، شایست و ناشایست، تاریکی و روشنی، اهورا واهریمن، فرشته و دیو و...هریک، آمیختاری از دیگری است و با دنبال کردن هر یک از این ها می توان به دیگری رسید.روشن است که بدون کاربردی ساختن این شاه کلید فکری، راهیافت در اندیشه های عرفانی- حماسی ایران، آب در هاون کوبیدن و زیره به کرمان بردن است.
Although there are radical differences between mysticism and epic in many sections, there are a lot of identical features found for both that through profound look at epic poetries one can find out that the mystical backgrounds are deeply rooted in the beliefs and ancient customs and the footprint of mysticism are evident in epic works. From this perspective the overall heroic works and writings have the potential to be studied just like Shahnameh, Garshasbnameh, Bahmannameh, Kooshnameh, Shahriyarnameh, Banoogashsbnameh, etc. In spite of the fact that dualities have on the surface strengthened the foundation of mysticism and epic, in deep down they have made essential interrelations. Good or bad, celebrating and mourning, being and striving, qualification and disqualification, darkness and lightness, Ahurah and Ahriman, angel and demon, and the like each one is a mixture of the other one, and by pursuing them one ends up with the other one. It is obvious that without making such a master key of thinking applicable, any entry into the mystical and epic minds in Iran is like beating a dead horse.
