بررسی چندمؤلفه‌ عرفانی درمنظومۀ شیخ صنعان ادب عامیانۀ کردی با روایت مام احمدلطفی

محورهای موضوعی : عرفان اسلامی

نسرین روکش ¹ , فرهاد کاکه رش ² , مهری پاکزاد ³

1 - دانشجوی دکتری تخصصی زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، واحد مهاباد،دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران.
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران. نویسنده مسئول: [e-mail]
3 - استادیارگروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران.

تاریخ دریافت : 1399/12/04 تاریخ پذیرش : 1400/04/10 تاریخ انتشار : 1401/07/01

کلید واژه: عرفان, تصوف, شیخ صنعان, mysticism, Sufism, Sheikh Sanān, ادب عامیانۀ کردی, Kurdish Folk Literature, Mām Ahmad-e-Lotfi,

چکیده مقاله :

مبانی عرفان وتصوف از مهم ترین درون مایه های فرهنگ اسلامی وادبیات فارسی وکردی بوده و درآثار بزرگان ادب وعرفان به ویژه ادب عامیانه کردی بازتاب فراوانی داشته است. مام احمدلطفی، یکی از راویان این داستان به صورت فولکلوریک (ادبیات شفاهی)بیت کردیاست که به تأثیر از داستان شیخ صنعان عطار روایت کرده است اما به لحاظ مردم شناسی وجامعه شناختی، تلفیقی بین عرفان عطار و اعتقادات عرفانی دوره و جغرافیای راوی درآن نمایان است و دیدگاه های متفاوت عرفانی را ارائه داده است. این مقاله با هدف مؤلفه های عرفانی در منظومۀ شیخ صنعان ادب عامیانۀ کردی با روایت مام احمدلطفی باروش پژوهشی ، توصیفی ـ تحلیلی نگارش شده است.یافته های مقاله نشان می دهد که داستان کردی شیخ صنعان هرچند در کلیّات و مضمون و مفهوم آن مطابق با شیخ صنعان عطار است اما هم در قالب و فرم وهم در محتوا تفاوت هایی دارد که نشان از تأثیرات فرهنگی قوی و تحولات فرهنگ عرفانی در دوره های گوناگون است. تغییرات در شخصیت های مهم تأثیرگذار و حتی بعضی آداب عرفانی آشکار است.

چکیده انگلیسی:

The foundations of mysticism and sufism are among the most important themes of Islamic culture, Persian and Kurdish literature which have been widely reflected in the works of great Kurdish literature and mysticism, especially in Kurdish folk literature. Mām Ahmad-e-Lotfi, one of the narrators of this story in the form of folklore (oral literature) named as "Beit-e-Kurdi"( Kurdish Verse) which is narrated under the influence of Attar’s Sheikh Sanān, but in terms of anthropology and sociology with a combination of Attar’s mysticism and mystical beliefs of the narrator's period and geography. He has presented a different mystique. This article has been written with the aim of considering the mystical components of the Verse Novel of “Sheikh Sanān” in Kurdish folk literature according to Mām Ahmad-e-Lotfi’s narration. The method of this research is descriptive-analytical method. The findings of the article show that the Kurdish story of Sheikh Sanān has some differences both in form and content, which indicates the cultural and strong influences and developments of mystical culture in various periods of history. Changes in important influential personalities and even some mystical rites are obvious.