بررسی استعاره‌‌های مفهومی با مضمون عرفانی در "عبهرالعاشقین" روزبهان بقلی

محورهای موضوعی : عرفان اسلامی

مریم میرزایی مقدم ¹ (دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه لرستان- مدرس دانشگاه فرهنگیان(پردیس آیت الله کمالوند خرم آباد)، ایران)
علی قاسم صحرایی ² (دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی،دانشگاه لرستان،ایران.)
محمدرضا حسنی جلیلیان ³ (دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی،دانشگاه لرستان،ایران.)
علی حیدری ⁴ (استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی،دانشگاه لرستان،ایران.)

تاریخ دریافت : 1402/01/26 تاریخ پذیرش : 1402/01/26 تاریخ انتشار : 1400/04/01

کلید واژه: روزبهان بقلی, عرفان, عبهرالعاشقین, mysticism, معدن, verbs, Mining, استعاره شناختی, cognitive metaphor, افعال, Roozbahan Baghli, Abar al-Ashqin,

چکیده مقاله :

عبهرالعاشقین که یکی از کتب مهم تصوف به زبان فارسی است، کتابی است که نمود حرکت زبان در آن بر محور شباهت ها، بسیار قابل تأمل است. این ویژگی برجسته(حرکت زبان براساس شباهت که قطب استعاری زبان را برجسته می کند) باعث شده است تشخّص زبانی این متن چشمگیر باشد. استعاره در تبیین اندیشه ها و ذهنیات روزبهان نقش اساسی دارد. روزبهان برای بیان مفاهیم انتزاعی و مجرد که بیان و توضیح و تبیین آنها ناگزیر به پیچیده گویی است، به بهترین صورت خیال؛ یعنی استعاره روی می آورد. هدف ما در نگارش این مقاله بررسی دو کلان استعارة مفهومی در عبهرالعاشقین است که در اندیشة جمال پرستانة روزبهان، بنیادین و اساسی است. روش تحقیق در این مقاله توصیفی- تحلیلی است و روش گردآوری داده های پژوهش، کتابخانه ای است. نگارنده در میان استعاره های ابداعی و غیرابداعی روزبهان دو کلان استعارة شناختی، دو استعارة "معدن" و "افعال" را که متأثر از اندیشه و طریقت جمال پرستی روزبهان است مورد تدقیق قرار داده است. رنگ، بی رنگ و نیم رنگ نیز از متعلقات این دو استعاره است.استعارة شناختی معدن که انگاشت آن جهان اندیشگانی روزبهان را به نمایش می گذارد ریشه در دستگاه فکری وی و طریقت جمال پرستی دارد. معدن استعاره از حسن و عشق ازلی ابدی حق تعالی است که عموما روزبهان آن را در مقابل عالم حدث قرار می‌دهد. معدن اشاره به اصل صفات الهی دارد پیش از ظهور اشکال و صور جسمانی. رنگ و بی رنگی نیز دلالت بر عالم حدثان و حسن و عشق دارد. افعال نیز ریشه در مفهوم گستردة تجلیات الهی دارد که در عرفان سابقة دیرینه دارد، اما هنر نویسندگی و خلاقیت ذهن روزبهان در پرداخت این استعاره کلان به دلیل تصویرسازی های زبانی است که بازتولید شده است.

چکیده انگلیسی:

Abhar al-Ashqeen, which is one of the most important books of Sufism in Persian language, is a book in which the movement of language on the axis of similarities is very remarkable. This outstanding feature (movement of language based on similarity that highlights the metaphorical pole of language) has made the linguistic identification of this text remarkable. Metaphor plays an essential role in explaining Rozbahan's thoughts and mentalities. Roozbahan turns to the best form of imagination, metaphor, to express abstract and abstract concepts, whose expression and explanation inevitably leads to complexity. Our goal in writing this article is to examine two conceptual metaphors in Ebhar al-Ashqin, which are fundamental and basic in Rozbahan's aesthetic thought.The research method in this article is descriptive-analytical and the method of collecting research data is library.Finding.Among Rozbahan's innovative and non-inventive metaphors, the author has analyzed two major cognitive metaphors, the two metaphors of "mine" and "actions", which are influenced by Rozbahan's thought and method of aestheticism.The cognitive metaphor of the mine, which represents the thought world of Rozbahan, has its roots in his intellectual system and the way of aestheticism. It is a metaphor mine of beauty and eternal eternal love of God Almighty, which is generally placed by Roozbahan in front of the world of Hadad. Mine refers to the essence of divine attributes before the appearance of physical forms.Verbs are also rooted in the broad concept of divine manifestations, which has a long history in mysticism, but the art of writing and the creativity of Rozbahan's mind in paying this big metaphor is due to the linguistic imagery that has been reproduced.