بررسی سمیت تنفسی اسانس پونه، جعفری معطر و مرمرشک روی حشرات کامل شپشه آرد Tribolium castaneum

محورهای موضوعی : گیاه پزشکی

یاسمین معتمدی ¹ (گروه حشره شناسی، واحد جهرم، دانشگاه آزاد اسلامی، جهرم، ایران)
نازیلا سقایی ² (گروه حشره شناسی، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران)
وحید روشن ³ (مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، شیراز، ایران)

تاریخ دریافت : 1396/12/20 تاریخ پذیرش : 1397/03/25 تاریخ انتشار : 1397/03/01

کلید واژه: Essential oils, اسانس, سمیت تنفسی, fumigant toxicity, Coleoptera, شرایط آزمایشگاهی, سخت بال پوشان, laboratory condition,

چکیده مقاله :

به منظور یافتن جایگزینی مناسب برای سموم شیمیایی آفت‌کش متداول، سمیت تنفسی اسانس گیاهان پونه Mentha longifolia،جعفری معطر یا مکزیکی Tagetes minuta و مرمرشک Salvia macrosiphon روی حشرات کامل شپشه آرد Tribolium castaneum (Herbst, 1797در شرایط آزمایشگاهی مورد مطالعه قرار گرفت. این تحقیق در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی و در پنج غلظت و سه تکرار همراه با تیمار شاهد در شرایط دمایی 1±25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±60 درصد و تاریکی انجام شد. بر اساس نتایج به دست آمده با افزایش غلظت هراسانس و نیز با گذشت زمان، درصد تلفات افزایش یافت. همچنین نتایج بیانگر اثر سمیت تنفسی بیشتر اسانس پونه و اثر ضعیف‌تر سمیت اسانس مرمرشک روی حشرات مورد مطالعه بود. در پژوهش حاضر مقادیر LC50 محاسبه شده اثر سمیت تنفسی اسانس گیاهان پونه، جعفری معطر و مرمرشک روی حشرات کامل شپشه آرد بعد از 12 ساعت به ترتیب 595/9، 434/12 و 649/16 میکرولیتر بر لیتر هوا و بعد از 24 ساعت به ترتیب 422/7، 128/9 و 071/13 میکرولیتر بر لیتر هوا محاسبه گردید. میانگین درصد تلفات ایجاد شده توسط این اسانس ها در بالاترین غلظت (25میکرولیتر بر لیتر هوا)، برای حشرات کامل شپشه آرد بعد از 12 ساعت به ترتیب 6/76، 3/73 و 3/63 درصد و پس از 24 ساعت در همین غلظت درصد تلفات توسط اسانس‌های مذکور به ترتیب 90، 6/76 و 70 درصد ثبت شد. بنابراین به نظر می‌رسد این اسانس‌های گیاهی می‌توانند به عنوان یک حشره‌کش کم خطر و یا به عنوان مدلی برای سنتز سموم شیمیایی آفت‌کش مورد استفاده قرار گیرند

چکیده انگلیسی:

In order to find a suitable alternative to conventional pesticides, fumigant toxicity of essential oils from Mentha longifolia, Tagetes minuta and Salvia macrosiphon were tested against adult of Tribolium castaneum (Herbst, 1797) (Coleoptera: Tenebrionidae) on laboratory condition. The experiment was conducted using a completely randomized design of factorial experiment with five concentrations and three replications at 25±10C, 60±5% R.H in darkness. The results showed that the percentage of mortality was increased with increase in concentration and exposure of time. The results also showed the effect of fumigant toxicity of Mentha longifolia was weaker than Salvia macrosiphon on the studied insects. The LC50 values were evaluated by M. longifoli, T. minuta and S. macrosiphon were 9.595, 12.434 and16.649 μl/l after 12h as well as 7.422, 9.128 and 13.071 μl/l after 24h for T. castaneum, respectively. Mean adult mortalities of Tribolium castaneum, at the highest concentration of essential oils (25μl/l), by M. longifolia, T. minuta and S. macrosiphon as 76.6%, 73.3% and 63.3% after 12h as well as 90%, 76.6%, and 70% after 24h, were recorded, respectively. It was found that plant essential oils could be used as a safe pesticide or model for new synthetic pesticides to control of insect pests