ارزیابی میزان خسارت سوسک کشیش (Rhizopertha dominica) بر قوه تنژگی و صفات فیزیکی بذر ارقام گندم در شرایط انباری گلستان

محورهای موضوعی : گیاه پزشکی

کبیر عیدوزهی ¹ ()
سلطان رون ² ()
عباس خانی ³ ()
سلیمان خرمالی ⁴ ()

تاریخ دریافت : 1393/01/19 تاریخ پذیرش : 1393/09/16 تاریخ انتشار : 1393/06/01

کلید واژه: viability, Physical characteristics, ارقام گندم, سوسک کشیش, صفات فیزیکی بذر, قوه تنژگی, Rhizopertha dominica, Wheat varietis, Lesser grain boror Rhizoperta dominica,

چکیده مقاله :

سوسک Rhizopertha dominica (Col.:Bostrychidae)، دارای انتشار جهانی بوده و خسارت زیادی به محصولات انباری خصوصاً گندم انبارشده وارد می‌کند. غالباً خسارت این آفت منجر به کاهش وزن دانه و قوه نامیه می‌شود. میزان خسارت و تغذیه این آفت در هشت رقم و ژنوتیپ: کوهدشت، زاگرس، مروارید، دریا، پاستور، لاین17، لاینA و 19-80- N، در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار و در شرایط انبار بررسی شد. مقدار 100 گرم بذر گندم در ظرف شیشه‌ای ریخته و سپس در هر ظرف 10 عدد حشره کامل قرار داده و درب آن با توری ململ پوشانده شد. وزن دانه، قوه نامیه و خلوص ارقام در دو مرحله، قبل از رهاسازی آفات و در انتهای آزمایش اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که همه صفات بررسی‌شده ارقام گندم به خسارت و تغذیه سوسک کشیش واکنش مشابهی نشان داده و اختلاف معنی‌داری نداشتند. مقایسه میانگین‌های ارقام مورد بررسی نشان داد که قوه تنژگی وزن دانه قبل از آزمایش اختلاف معنی‌داری نداشتند ولی در اثر تغذیه و خسارت سوسک کشیش، قوه تنژگی ارقام گندم دچار کاهش شده و به جزء رقم مروارید، قوه تنژگی بقیه ارقام کمتر از استاندارد بود. مروارید دارای کمترین درصد کاهش قوه تنژگی (39/10)، کمترین درصد ناخالصی بذر (84/12) و کمترین درصد کاهش وزن دانه (07/13) بود. رقم مروارید همچنین وزن هکتولیتر (50/66) بالای داشت. اگرچه رقم دریا دارای بیشترین درصد کاهش وزن (97/21) و بیشترین درصد ناخالصی (63/21) بود ولی دارای بالاترین وزن هکتولیتر (32/67) پس از آزمایش بود. بیشترین درصد کاهش قوه تنژگی (33/27) متعلق به رقم پاستور بود. بنابراین، تغذیه و خسارت سوسک کشیش کمترین تأثیر را بر قوه تنژگی و صفات فیزیکی بذر مروارید گذاشته و مقاوم‌ترین و ارقام دریا و پاستور که بیشتر تحت تأثیر تغذیه آفت قرار گرفته‌اند، حساس‌ترین رقم در بین ارقام مورد بررسی بودند.

چکیده انگلیسی:

Lesser grain boror Rhizoperta dominica in widly distributed in the world wide. Its caused damage to stored product pests, specially on wheat. Damage of this pests, terminating to decrease seed weight and Viability The averege of damage and feeding rate of above pest was studied with eight lines and cultivar such as: Kouhdasht, Zagros, Morvarid, Darya, Pastor, Line 17 and N-80-19. Experiment was down as randomly complete black design with explications in laboratory canditions. A hundred grams of wheat plased in a crystal container and with 10 adult ware put on each container and them, bottle door will cover with net. seed weight, Viability Pure varietis in two stage, before pests at end to meas used expsmate. Analysis of variances has been shown  all characteristics of  wheat varietis todamege and feeding of Lesser grain boror wese not signiticant differences. comparison average of varieties of wheat Viability and seed weight before experimant, has not shown signiticant differences, but effect to feeding and damege of Lesser grain boror to Viability and wheat varietis has been decrease of except Morvarid variety. Morvarid variety least decrease Viability (10.34). and decrease un purity of seed (12.84) and less percantage decrease seed weight (13.07). Morvarid variety with weight of hectoliters (66.50). Darya variety with more percentage decrease weight (21.97) and more percentage decrease un purity was (21.94),but with more weight Hectoliter (67.32) after experimant and more percantage of decrease of Viability (27.33) belong to pastoor variety. These bore, feeding and damage of  Lesser grain boror ,these was lesse effect on Viability and physical characteristics ofMorvarid seed variety and resistance (possible used that in programm of IPM) Darya varietys and Pastor was more effect feeding  of  pests, and it was  mor on resistance variety in between other varietys  has been investigcated.

منابع و مأخذ:

Abdulaziz, S. A. & Henry, S. B. 1992. Pest Management and the Environment in (2000). C. A.B. International. Agricultural Instit Malaysia.

Agrawal, R. 2005. Seed Technology. Oxford and I BH Publishing Co.

Bageri Zenoz, E. 1996. Agricultural Products Storage Technology. Tehran: Tehran University of Medical Sciences Publication; (In Persian).

Cortez-Rocha, M. O., Wong-Corral, F. J., Borboa-Flores, J., Sanches-Marines, R. I. & Cinco-Moroyoqui, F. J. 1993. A study on the susceptibility of wheat varieties to Rhizoperthadominica (Fab). South Western Entomologist,18: 287-291.

Copland, McD. 1997. Seed Technology. Translation to Persian: Sarmadnya, GH. Second edition. Mashhad Press SID. 288 p

Dowdy, A. K. 1994. Flight initiation of lesser grain borer (Coleoptera: Bostrichidae) as influenced by temperature, humidity and light. Journal of Economic Entomology, 87: 1714–1717.

Esmaeili, M., Mirkarimi, A. & Azmayeshfard, P. 2003. Agricultural Entomology, Tehran University of Medical Sciences Publication, No. 2073 (In Persian)

Khormali, S., Taheri, MS.  & Boroomand, H. 2002. Fanatic study of storage pest insects in Gonbad and Minoodasht. Applied Entomology and Phytopathology, 70:13-23. (In Persian)

Potter, C. 1935. The biology and distribution of Rhyzopertha dominica (Fab). Transactions of the Royal Entomological Society of London, 83: 449–482.

Rao, G. H. R. & Wilson, D. A. 1972. Loss of Weight from feeding of lesser grain borer. Kansas Journal of Entomology, 45: 238-241.

Singh, O. P. & Singh, V. S. 1995b. Inheritance of resistance to Rhizopertha dominica (Fab) in wheat grain. Bulletin of Entomological Research, 36: 63-71.

Singh, J. & Talluri, B. R. 1972. Studies on the relative resistance of some varieties of pea (pisumsativum) to Callosobruchus chinensis (L.). Bulletin of Grain Technology,10: 37-40.

Sayed, T. S., Hirad, F.Y. & Abro, G. H. 2006. Resistance of Different Stored Wheat Varieties to Khapra Beetle, Trogoderma granarium (Ev) and Lesser Grain Borer, Rhizopertha dominica (Fab). Pakistan Journal of Biology, 9(8):1567-1571.

Tekrony, D.M. & Egli, D.B. 1991. Relation ship of seed vigor to crop yield: a review. Crop science 31:816-822.

Tiwari, R. & Sharma, V. K. 2002. Susceptibility of wheat germplasm to stored grain pests. Indian Journal of Entomology, 64 (1): 1-11.

White J. & Edwards, J. 2007. Wheat Growth and Devlopment. NSW Department of Primary Industries.