بررسی شخصیت پردازی سیمرغ در حماسه و عرفان

محورهای موضوعی : ادبیات فارسی

فرحناز فرهادی ¹ , علی اصغر حلبی ²

1 - دانش آموخته گروه زبان و ادبیات فارسی ،دانشکده ادبیات و علوم انسانی،واحد تهران مرکزی،دانشگاه آزاد اسلامی ،تهران ،ایران،
2 - استادیارگروه زبان و ادبیات فارسی،دانشکده ادبیات و علوم انسانی،واحد تهران مرکزی،دانشگاه آزاد اسلامی تهر ان،ایران

تاریخ دریافت : 1400/03/01 تاریخ پذیرش : 1400/06/29 تاریخ انتشار : 1400/06/01

کلید واژه: سیمرغ, عرفان, شخصیت پردازی, زیبایی شناسی محتوایی, حماسه,

چکیده مقاله :

یکی از زیرمجموعه‌های دانش زیبایی‌شناسی محتوا، شخصیت‌شناسی است و از بهترین نمونه‌های تحلیل‌های شخصیت‌شناسی، اسطوره‌های ایرانی هستند که سالیان متمادی در عرصه متن‌های آیینی، حماسی و عرفانی به ظهور رسیده‌اند و به جهت سیرتطور خارق‌العاده، دیرینگی و باورپذیری‌شان، شخصیت‌پردازی‌هایی ویژه دارند. از میان این اسطوره‌ها، سیمرغ برای خاطر ماهیت مقدس، رمزآلود و چندچهره‌ای که دارد بیش از همه می‌تواند دریافت‌های زیبایی‌شناسانه را بازتاب دهد و به آیینه تمام‌نمای اسطوره‌های ایرانی بدل شود. تاجایی‌که به گفته جوزف کمبل، اسطوره‌شناس معاصر، به موجودی تبدیل می‌شود که انسان‌ها می‌توانند به راحتی از وی رهنمود پذیرند.جستار پیش رو می کوشد تا سیر تطور شخصیت سیمرغ را در گذر از حماسه به عرفان مشخص سازد. در این راستا، عناصر شخصیت‌شناختی، رفتار و گفتار این اسطوره بررسی می‌شود و آنچه به او نسبت داده شده یا در توصیفش آمده، مورد مداقه قرار خواهد گرفت. دستاورد پژوهش سیمرغ را شخصیتی چندوجهی معرفی می‌نماید که می‌توان آن را قهرمان یا خدایگان باروری ـ نوزایی خواند.

چکیده انگلیسی:

Persian myths, represented in the traditional, epic and gnostic texts for years, serve as the best model for analysis of characters due to their undergoing remarkable changes, their genuineness and their justifying power. “Simorgh” should be considered as the most distinguished example that fully reflects Iranian myths due to its sacred, mysterious and multifaceted nature: Contemporary mythologist, Joseph Campbell, believes that phoenix will change into a creature to be so easily followed by human beings. The study at hand focuses on the chronology of changes in personality of phoenix in transition from epic to Gnosticism. Hence, the elements of personality and the words and deeds of the legendary bird was investigated, while contemplating on what is attributed to it or the way it is described. The findings of this research introduce simorgh as a multifaceted personality, which can be called as the “Fertility-Renaissance” hero or Goddess.Keywords: Simorgh, Epic, Gnosticism, Elements of Characterization