مقایسه پراکنش پوشش گیاهی در دو اکوسیستم مختلف

محورهای موضوعی : بوم شناسی علف‌های هرز

حسین صادق‌زاده‌یزدی ¹ , محمدحسن راشد محصل ² , لیلا علیمرادی ³

1 - دانش‌آموخته کارشناسی ارشد شناسایی و مبارزه با علف‌های هرز دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد
2 - استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد
3 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد

تاریخ دریافت : 1392/06/23 تاریخ پذیرش : 1393/03/27 تاریخ انتشار : 1393/12/01

کلید واژه: غنای گونه‌ای, Species richness, شاخص تشابه, شاخص سیمپسون, شاخص شانون – وینر, واریوگرام تجربی, Empirical variogram, Simpson index, Shanon-Veiwer Index, Similarity indicators,

چکیده مقاله :

این پژوهش به منظور بررسی ساختار جمعیت فلور گیاهی علف‌های‌هرز در دو میکروکلیمای مختلف در سال 1391 اجرا شد. برای انجام این آزمایش دو زمین واقع در شهرستان مشهد که یکی زمین زراعی رها شده و دیگری باغ رها شده و هر کدام به ابعاد 20 × 95 متر انتخاب شدند. هر دو منطقه حدود 8 سال بدون هرگونه مراقبت بوده و فقط باغ به منظور چرای دام آبیاری می‌شد. برداشت نمونه از محل تقاطع شبکه‌های منظم 5 ×5 متر توسط کوادرات‌های 1×1 متر اجرا شد. پس از برازش مدل‌های نظری واریوگرام‌های تجربی، با درون‌یابی نقاط انجام گرفت و نقشه‌های مربوطه ترسیم شد. جهت بررسی پوشش گیاهی در هر دو منطقه از شاخص‌های تنوع آلفا α، بتا β، فراوانی نسبی، غنای گونه‌ای، یکنواختی، شاخص شانون-وینر، شاخص سیمپسون، هم‌چنین شاخص‌های تشابه، ضریب تشابه اشتین هاوس ضریب تشابه جاکارد و سورنسون استفاده شد. مجموعه فلور موجود در دو زمین شامل 35 گونه و متعلق به 12 خانواده گیاهی بودند. در زمین زراعی رها شده 15 گونه گیاهی یافت شد که در میان آنها یک گونه خارشتر و دو گونه کاهوی وحشی در هر دو زمین مشترک بودند. در این بررسی، 31 گونه دولپه و 4 گونه تک لپه مشاهده شد. شرایط اقلیمی باعث می‌شود که در هر منطقه اکوتیپ گونه‌های گیاهی، چه از نظر تعداد و نوع خانواده‌ها متغیر باشد، در نتیجه باعث تاثیر روی تنوع و پراکنش در منطقه می‌شود.

چکیده انگلیسی:

  This research was carried out to investigate the population structure of the plant flora of weeds in two different microclimates. To perform this experiment, two pieces of lands located in Mashhad, with dimensions of 95 × 20 m were selected; one of them was an abandoned agricultural land and the other was an abandoned garden. Both areas were without maintenance for about 8 years but the garden was irrigated just for grazing sheeps and goats. Sample taking from intersections of regular grids of 5 × 5 m by 1 × 1 m quadrates was conducted. After fitting the theoretical models of empirical variogram with interpolation of points, the maps of the species were drawn. To study the  vegetative cover in both regions the α and β diversity indicators, the relative frequency, species richness, uniformity, Shanon-Veiwer and Simpson indices, and also similarity indicators, Ashtyn house, Jaccard and Sorenson similarity coefficient was determined. Totally 35 species which were belonged to 12 plant families were found, 15 species of which were found in the abandoned agricultural land but Alhagi pseudalhaji and two species of Lactuca genus were common in both lands. In the survey conducted, 31 species were dicots and 4 species were monocots. Climate conditions causes that in each region ecotype of plant species vary in terms of the number and families, thus effects on the diversity and distribution in the region.

منابع و مأخذ:

- بازوبندی، م.، ر. صدر آبادی حقیقی و م. بهشتیان مسگران. 1385. اکولوژی علف‌های‌هرز در نظام‌های طبیعی و کشاورزی(ترجمه). انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی مشهد.

2- مصداقی م. 1380. توصیف و تحلیل پوشش گیاهی. چاپ اول انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، مشهد.

 

3- Baker, H.G. 1989. Some aspects of the natural history of seed banks. Pages 9-21 in M.A. Leck, M.A., V.T. Parker and R.L. Simpson  (eds.) Ecology of Soil  Seed Banks. Academic Press. New York.

4- Cantrell, R.S. and C. Cosner. 1991. The effects of spatial heterogeneity in population dynamics. J. Math. Biol. 29: 484-498.

5- Cardina, J., G.A. Johnson and D.H. Sparrow. 1997. The nature and consequence of weed spatial distribution. . Weed Sci. 45: 364-373.

6- Cardina, J., D.H. Sparrow and E.L. Maccoy. 1996. Spatial relationships between seed bank seedling population of  common Lambsquarters (Chenopodium album) and annual grasses. Weed Sci. 44: 298-308.

7- Dieleman, J. A. and D.A. Mortensen. 1999. Characterizing the spatial patern of Abutilon theophrasti seedling patches. Weed Res. 36: 455-467.

8- Dille, J.A., M. Milner, J.J. Groeteke, D.A. Mortensen and M.M. Williams. 2002. How good is your weed map? A comparison of spatial interpolators. Weed Sci. 51: 44-55.

9- Douglas, D.B. 1995. Influences of tillage systems on weed population dynamics and management in corn and soybean in the central USA. Crop Sci. 35: 1247-1258.

10- Forcella, F., B.R. Durgan and D.D. Buhler. 1996. Management of weed seedbank. In: Proceeding of Second International Weed Control Congress. Copenhagen, Denmark. pp. 21-26.

11- Franz, E., M.R. Gebhardt and K.B. Vnkiesbay. 1991. The use of local spectral properties of leaves as an aid for identifying weed seedlings in digital images. Trans. ASAE. 34: 682-687.

12- Hartzler, B. 1999. Spatial weed distribution: can it be used to improve weed management. In: Proceedings of the 1999 Integrated Crop Management Conference, Dec. 1-2, Iowa State University, Ames, IA.

13- Kristensen, K. and A.K. Ersboll. 1995. The use of geostatistics methods in variety trials where some variety is unreplicated. Proceedings of the 5th Working Seminar on Statistical Methods in Variety Testing. Zakopan, Poland, pp. 12-16.

14- Magurran, A.E. 1988. Ecological Diversity and Its Measurements. Princeton University, Princeton.

15- Major, J., A. Diommaso, J. Lehmann and N.P.S. Falcaob. 2005. Weed dynamics on Amazonian Dark Earth And adjacent soils of Brazil. Agric, Ecosyst. Environ. 111:1-12.

16- Manhoudt A.G.E., H.A. Udo de Haes and G.R. de Snoo 2005. An indicator of plant species richness of semi-natural habitats and crops on arable farms. Agric. Ecosyst. Environ. 109:166-174.

17- Poggio, S.L., E.H. Sattorre and E.B. Fuente. 2004. Structure of weed communities occurring in pea and wheat crops in the Rolling Pampa (Argentina). Agric. Ecosyst. Environ. 103: 225-235.