روان‌شناسی زبان و زبان‌شناسی روان در داستان رستم و سهراب
محورهای موضوعی : فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی
رضا اشرف زاده
1
(استاد زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد)
علی روحبخش مبصری
2
(دانشجوی دکترای زبان و ادبیّات فارسی-غنایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد)
کلید واژه: personality, رستم و سهراب, literary criticism, Ferdowsi, psychology, نقد ادبی, حکیم ابوالقاسم فردوسی, زبان و ذهن, روان‌شناسی شخصیّت, Rostam and Sohrab, Mind and Language,
چکیده مقاله :
هر اثر ادبی، در پهنة زبان شکل می‌گیرد و زبان، شبکه‌ای از نشانه‌هاست که دلالت‌های متفاوتی دارد. در واقع اثر ادبی در متن اتّفاق می‌افتد ولی حوزۀ دلالت‌های آن در کنشی با خارج از متن رخ می‌دهد. حوزه‌هایی از جنس فلسفه، روان‌شناسی، جامعه‌شناسی و .... هر واژه‌ای در متن، از یک‌سو با جهان بیرون و از سوی دیگر با ذهن انسان در کنش است. واژه‌ها گاه آن‌چنان تنیده شده با ذهن هستند که ضمیر ناخودآگاه انسان می‌شوند و ناخودآگاهِ انسان، دغدغة علومی چون روان‌شناسی و زبان‌شناسی و در یک کلام، دغدغه فلسفة زیبایی‌شناسی است.جایگاهی که می‌توان در آن ناخودآگاه را تبیین کرد، بررسیِ نتیجة کنش و واکنشِ زبان و ذهن است. به‌همین علّت زبان‌شناسی با رویکرد روان‌شناسی می‌تواند سهم مهمی در شناساندن یک اثر ادبی به جامعه و حتّی شناساندن اثر ادبی به خودِ نویسنده و مؤلّفِ آن‌را داشته باشد. مهم‌ترین دستاورد این پژوهش، بررسی و نقد لغزش‌های‌زبانی در داستان رستم و سهرابِ حکیم ابوالقاسم‌فردوسی است که به این بهانه، برخی از ایمان‌های قلبی و سرخوردگی‌های اجتماعی این شاعر فرزانه و محجوبِ ایران‌زمین، نمایان می‌گردد.
Every Literary work formed in the language field and Languageincludes a system of many different concepts. In fact, a literary work isformed in a text, but it's concepts are resulted from an action out of text.in the text, on the one side deals with man's mind and on the other sidedeals with the external world. Sometimes, the words are associated withone's mind and form his unconscious mind. Unconsciousness is the basisof psychology and linguistic and in a word, it is the basis of thephilosophy of aesthetics. This point for making clear the unconsciousnessand finding that it is the result of action and reaction of mind andlanguage.Because of this reason, linguistic based on psychology has animportant role in making known a literary work to the society and to theauthors as well.The most important achievement of this research is, identifying andcriticizing of linguistic mistakes in "Rostam and Sohrab" and ponderingthe poet's sincere believes and his social disappointment.
