بررسی ترجیح میزبانی سوسک بذرخوار Bruchidius fulvus Allard (Col., Bruchidae) عامل کنترل بیولوژیک علف‌هرز خارشتر روی برخی از گیاهان خانواده Fabaceae

محورهای موضوعی : حشره شناسی و سایر بندپایان

ابوذر اسماعیلی ¹ (دانشجوی کارشناسی ارشد، شناسایی و مبارزه با علف‌های هرز، دانشگاه بیرجند)
سعید مودی ² (گروه گیاه‌پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند)
محمود عالیچی ³ (گروه گیاه‌پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز)
محمدرضا طارقیان ⁴ (گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند)

تاریخ دریافت : 1389/08/03 تاریخ پذیرش : 1390/01/23 تاریخ انتشار : 1389/12/01

کلید واژه: کنترل بیولوژیک, ترجیح میزبانی, Host preference, Alhagi camelorum, Biological control, واژه‌های کلیدی: Bruchidius fulvus, Key words: Bruchidius fulvus,

چکیده مقاله :

سوسک بذرخوار Bruchidius fulvus Allard. عامل کنترل بیولوژیک علف هرز خارشتر Alhagi camelorum Fischدر منطقه بیرجند به شمار می رود. این حشره تولید بذر گیاه خارشتر را که یکی از علف های هرز بسیار مهم منطقه خراسان جنوبی است، به خوبی کاهش داده و از گسترش بیشتر این علف هرز به سایر مناطق جلوگیری می کند. بنابراین برای استفاده از این عامل مفید در کنار سایر روش های مدیریت علف هرز خارشتر، لازم است ابتدا دامنه میزبانی آن مشخص شود. بدین منظور در سال 1388 آزمایش ترجیح میزبانی B. fulvusدر شرایط آزمایشگاهی در دمای ثابت 1±25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±65 درصد و شرایط تاریکی مداوم انجام شد. بدین منظور بذور خارشتر به صورت جداگانه در کنار شش نوع بذر دیگر شامل: لوبیا معمولی، نخود، خلر، شیرین بیان، تلخ بیان و ماشک گل خوشه ای هر کدام در 10 تکرار در درون ظروف پلاستیکی تیره رنگ به قطر 11 سانتی متر قرار گرفت. علاوه بر محاسبه شاخص ترجیح اعداد حاصل آزمایشات در قالب طرح کاملا تصادفی به مدت هفت روز در آزمایش ترجیح تخم ریزی و 14 روز پس از آن جهت آزمایش ترجیح تغذیه ای تجزیه و تحلیل شد. نتایج آزمایشات نشان داد که بیشترین تخم ریزی B. fulvusبه ترتیب روی بذور خارشتر، لوبیا، نخود، خلر و ماشک گل خوشه ای، و کمترین آن روی بذور علف های هرز شیرین بیان و تلخ بیان انجام شد. نفوذ لاروها به درون و تغذیه از آن ها تنها در بذور خارشتر دیده شد و هیچ یک از تخم های گذاشته شده روی بذور سایر گونه ها تفریخ نشدند. نتایج این آزمایش نشان داد که B. fulvus احتمالا گونه ای تک میزبانه بوده و تنها روی علف هرز خارشتر خسارت زا است. هر چند این موضوع نیاز به بررسی بیشتری دارد.

چکیده انگلیسی:

Bruchidius fulvus Allard. is a biological control agent of camelthorn weed (Alhagi camelorum Fisch.) in Birjand region, South Khorasan province, Iran. The beetle has been able to reduce seed production and consequently prevented more spread of this noxious weed in the region. In order to use the beetle to control the weed, the host preference of B. fulvus was studied under laboratory condition (25±1˚C, 65±5% R.H and darkness). The experiments was carried out in completely randomized design with 10 replications using the seeds of camelthorn and 6 other plant species from Fabaceae family including Phaseolus vulgaris L., Cicer arientinum L., Lathyrus sativus L., Glycyrrhiza glabra L., Sophora alopecuroides L. and Vicia villosa Roth. Results showed that the most number of eggs was respectively laid on A. camelorum, Ph. vulgaris, C. arietinum, L. sativus and V. villosa seeds. However, the larvae on plant species other than the camelthorn did not survive. It seems that B. fulvus is a monophagous species and can be used as a seed feeder agent of camel thorn in the region. However, further studies are essential to find out whether it is a specialist or not.