بررسی تأثیر نسبت‌های مختلف استفاده از پساب شهری در آب آبیاری بر برخی ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک

محورهای موضوعی : بهینه سازی مصرف آب

علیرضا عامری ¹ , نجمه یزدانپناه ²

1 - دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه مهندسی آب، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران
2 - دانشیار گروه مهندسی آب، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران

تاریخ دریافت : 1400/05/15 تاریخ پذیرش : 1400/06/30 تاریخ انتشار : 1400/06/30

کلید واژه: نفوذپذیری خاک, آبیاری, شوری, هدایت هیدرولیکی, کربن آلی خاک,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات استفاده از ترکیب‌های مختلف پساب و آب چاه با رویکرد استفاده از آب‌های نامتعارف بر برخی ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک انجام شد. به این منظور، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با سه فاکتور اجرا شد. فاکتور اول ترکیب نسبت نسبت پساب با آب چاه بود که در 5 سطح شامل سطح اول: 100% آب چاه، سطح دوم: 75% آب چاه و 25% پساب، سطح سوم 50% آب چاه و 50% پساب، سطح چهارم 25% آب چاه و 75% پساب و سطح پنجم: 100% پساب)، فاکتور دوم شامل دو عمق خاک (0-30 و 30-60 سانتی‌متر) و فاکتور سوم شامل مدت زمان آبیاری در 5 سطح (صفر، 1، 2، 3 و 4 ماه) بود. نتایج نشان داد که شوری، pH و کربن آلی خاک با افزایش مدت زمان آبیاری افزایش یافت. بیشترین افزایش شوری، بعد از 4 ماه و در تیمار 100% پساب با حدود 37 درصد افزایش نسبت به تیمار 100% آب چاه مشاهده شد. میزان کربن آلی در ترکیب های سطوح چهارم و پنجم در لایه سطحی نسبت به لایه زیرسطحی حدود 60 درصد افزایش نشان داد. با این وجود، مصرف پساب در مقایسه با آب چاه هدایت هیدرولیکی اشباع را بهبود بخشید، به‌طوریکه میزان آن در تیمار 100% پساب، در عمق سطحی و زیرسطحی به‌ترتیب 76/7 و 80 درصد نسبت به تیمار شاهد افزایش داشت. یافته‌های این پژوهش نشان داد که استفاده از پساب تصفیه‌شده فاضلاب به‌عنوان یکی از منابع آبی نامتعارف به رغم افزایش شوری خاک، می‌تواند باعث افزایش ذخیره کربن آلی و در نیتجه بهبود وضعیت نفوذپذیری خاک شود.

چکیده انگلیسی:

The aim of this study was to investigate the effects of using different combinations of waste water and well water with the approach of using unconventional water on some physical and chemical properties of soil. For this purpose، a factorial experiment was conducted in a completely randomized design with three factors. The main factors include irrigation with waste water to well water ratio in 5 levels including I1 (control: irrigation with well water)، I2 (75% well water and 25% waste water)، I3 (50% well water and 50% waste water)، I4 (25% well water and 75% waste water) and I5 (irrigation with 100% waste water)، the second factor includes two soil depths (0-30 and 30-60 cm) and the third factor includes the duration of irrigation in 5 levels (zero، 1، 2، 3 and 4 months). The results showed that soil salinity، pH and organic carbon increased with increasing irrigation time. The highest increase in salinity was observed after 4 months in I5 treatment with about 37% increase compared to the control treatment. The amount of organic carbon in treatments I4 and I5 in the surface layer increased by about 60% compared to the subsurface layer. However، waste water consumption improved hydraulic conductivity compared to well water، so that its amount increased in I5 treatment، at surface and subsurface depth by 76.7% and 80%، respectively، compared to the control treatment. The findings of this study showed that the use of treated wastewater as one of the unconventional water sources، despite increasing soil salinity، can increase organic carbon and improve soil permeability.