مقایسه کودهای آلی، شیمیایی و زیستی بر رشد و عملکرد ذرت تحت تنش خشکی در دو منطقه بم و فهرج

محورهای موضوعی : فناوری های تولید پایدار

حامد سلجوقیان ¹ (دانشجوی دکتری، گروه کشاورزی، واحد بم، دانشگاه آزاد اسلامی، بم، ایران)
محمدرضا یاورزاده ² (استادیار، گروه کشاورزی، واحد بم، دانشگاه آزاد اسلامی، بم، ایران)
محمد مهدی اکبریان ³ (استادیار، گروه کشاورزی، واحد بم، دانشگاه آزاد اسلامی، بم، ایران)

تاریخ دریافت : 1402/07/09 تاریخ پذیرش : 1402/09/24 تاریخ انتشار : 1402/09/01

کلید واژه: کود شیمیایی, کود زیستی بارور2- کود نیتروکسین, تنش خشکی,

چکیده مقاله :

کودها از طریق تأمین عناصر غذایی موردنیاز، فرایندهای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه را تحریک کرده و منجر به افزایش رشد و بهبود عملکرد می‌گردند. به‌منظور مقایسه کودهای آلی، شیمیایی و زیستی بر رشد و عملکرد ذرت تحت تنش خشکی در دو منطقه بم و فهرج به‌صورت طرح کرت‌های خرد شده بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1398 به اجرا درآمد. سطوح آبیاری به‌عنوان کرت اصلی در سه سطح (شاهد - تنش متوسط خشکی و تنش شدید خشکی) و کرت فرعی کود در شش سطح (تیمارهای عدم مصرف کود (شاهد)، کود شیمیایی، کود بیولوژیک فسفاته بارور 2، نیتروکسین، ورمی‌کمپوست و تلفیقی از سه نوع کود) بود. صفاتی که در دو منطقه معنی‌دار شدند تجزیه مرکب در مکان آنالیز شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر ساده کود، اثر ساده تنش خشکی در منطقه بم و فهرج در سطح احتمال آماری یک درصد معنی‌دار بود و اثر متقابل آبیاری و کود بر عملکرد دانه ذرت در سطح احتمال آماری پنج درصد معنی‌دار بود. مقایسه میانگین نشان داد بیشترین عملکرد دانه در منطقه بم و فهرج به ترتیب 12341/2 و 10840/6 کیلوگرم در هکتار از گیاهان تحت تیمار تلفیقی کود شیمیایی، کود بیولوژیک و ورمی-کمپوست در شرایط آبیاری مطلوب حاصل شد. نتایج تجزیه مرکب نشان داد اثر مکان بر عملکرد دانه در سطح یک درصد معنی‌دار بود. در منطقه بم با 9687/4 کیلوگرم در هکتار بیشتر از منطقه فهرج با 8576/3 کیلوگرم در هکتار به دست آمد.

چکیده انگلیسی:

Fertilizers stimulate physiological and biochemical processes in plants by supplying essential nutrients, resulting in increased growth and improved yield. In order to compare organic, chemical and bio-fertilizers on corn growth and yield under drought stress in Bam and Fahraj regions, a split-plot experiment based on randomized complete block design with three replications was conducted during the 2019-2020 growing season. Irrigation regimes were assigned as the main plot at three levels (control, moderate and severe drought stress) and fertilizer treatments were allocated to sub-plots at six levels (no fertilizer, chemical fertilizer, Barvar-2 phosphate biofertilizer, nitroxin, vermicompost and an integration of the three fertilizers). Traits that were significant in both regions were analyzed through compound analysis over locations. Analysis of variance showed that the single effects of fertilizer and drought stress in Bam and Fahraj regions were significant at 1% probability level and the interaction effect of irrigation and fertilizer on corn grain yield was significant at 5% probability level. Mean comparison indicated that the highest grain yields of 12.12341 and 6.10840 kg/ha in Bam and Fahraj, respectively, were achieved with integrated application of chemical fertilizer, biofertilizer and vermicompost under well-watered conditions. Combined analysis results demonstrated that the location effect on grain yield was significant at 1% level, with Bam at 4.9687 kg/ha surpassing Fahraj at 3.8576 kg/ha.