کلاس‌بندی و وزن‌دار کردن عوامل مؤثر در ضریب رواناب حوضه آبخیز رازآور کرمانشاه

محورهای موضوعی : مقالات تحلیلی جغرافیایی و محيطي

تورج لطفی فر ¹ (استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد کرمانشاه،دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران.)

تاریخ دریافت : 1401/06/04 تاریخ پذیرش : 1401/06/04 تاریخ انتشار : 1401/08/01

کلید واژه: روش SCS, وزن‌دهی, ضریب CN, رازآور, کلاس‌بندی,

چکیده مقاله :

در ایران به‌دلیل شرایط اقلیمی و طبیعی خاص اکثر رودخانه‌ها سیل‌خیز بوده و اکثر مناطق کشور در معرض تهاجم سیلاب قرار دارند. رودخانه‌ی رازآور نیز به‌عنوان یکی از حوضه‌های بزرگ و سیل‌خیز شمال کرمانشاه با پتانسیل تولید رواناب بالا می‌باشد. این پژوهش به‌منظور مطالعه و ارزیابی توان تولید رواناب در این حوضه با روش کلاس‌بندی و وزن‌دار کردن مؤثرترین عوامل سیل‌خیزی صورت پذیرفته و در این راستا ابتدا با تقسیم‌بندی حوضه به زیرحوضه‌های کوچک‌تر با کم اهمیت کردن تأثیر عامل مساحت، تأثیر عوامل مؤثر دیگری را در سیل‌خیزی حوضه نشان داده و با کلاس‌بندی ارتفاع رواناب تولید شده در هر یک از زیرحوضه‌ها و تهیه‌ی نقشه‌های پتانسیل سیل حوضه برای دوره‌های بازگشت 2 تا 100 ساله با تفکیک زیرحوضه‌ها به رتبه 5-6-7 با استفاده از روش SCS ارتفاع رواناب برای هر یک از زیرحوضه‌ها و حوضه‌ی اصلی محاسبه گردید و سپس نقشه CN از تلفیق نقشه‌های واحدهای هیدرولوژیک، خاک و نقشه کاربری اراضی و پوشش گیاهی تهیه گردیده و متغیرهای کیفی زمین‌شناسی، پوشش گیاهی و ضریب رواناب CN به متغیرهای کمی تبدیل و به‌عنوان متغیرهای مستقل معرفی گردیده‌اند. نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهد که عامل زمین‌شناسی با میانگین 33/3R= و پوشش گیاهی با میانگین 20/2R= و ضریب رواناب CN با میانگین 73/72R= مؤثرترین عوامل در تولید رواناب حوضه می‌باشند.