بررسی نقش زنان به عنوان مادران خانواده در ارتکاب انواع رفتارهای پرخطر نوجوانان
محورهای موضوعی : اخلاق
فاطمه مرعشیان
1
(گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اهواز، ایران.)
کلید واژه: خانواده, زن, مادر, mother, adolescents, نوجوان, رفتارهای پرخطر, high risk behaviors,
چکیده مقاله :
نهاد خانواده به عنوان یکی از مکانیسم های اساسی جامعه پذیری و انتقال ارزشها و نگرشهای جامعه به نسلهای جدید و جوان همواره مورد تاکید بوده است. از آنجایی که در متون اسلامی جایگاه همسری و مادری زن کانون توجه قرار گرفته در پژوهش حاضر به بررسی نقش زنان به عنوان مادران خانواده در ارتکاب انواع رفتارهای پرخطر نوجوانان پرداخته می شود. برخورداری والدین از مهارت های لازم برای برخورد با مسائل می تواند موجب کاهش تنش های درون خانواده و روبرویی اصولی و منطقی با مسائل و مشکلات فرزندان بویژه نوجوانان شود. نوجوانان آسیب پذیر ترین قشر در برابر رفتارهای پرخطرند و به واسطه ویژگیهای تحولی این دوره بیش از سایر گروه ها دست به رفتارهایی می زنند که سلامت حال یا آینده شان را در معرض خطر قرار می دهد. در پژوهش حاضر همانند سایر تحقیقات مشابه نشان داده شد که بی‌توجهی عاطفی والدین بویژه مادر باعث می‌شود که نوجوانان کوچکترین حرکت پدر و مادر را به عنوان بی‌مهری نسبت به خود تلقی کنند و به این ترتیب دچار احساس کمبود و عدم اطمینان به خود شده و روشهای منطقی را رها کنند و به تخیلات خود دلخوش کرده و به آنها متکی می‌شوند. این احساس ناامنی اضطراب‌آور منجر به ارتکاب انواع رفتارهای پر خطر در آنان می‌شود.
Prominence has always been given to family as one of the major institution in socialization, values and attitudes transference from the society to its new young generation. Since in the Islamic text the woman is to take heed as mother and wife so in this study we investigate the mother’s role in disposition of high risk adolescents’ behaviors. Having basic skills by the parents could decrease the stress inside their family and lead to reasonable and normative confrontation with children’s problems, specially the adolescents. The young people are too vulnerable to be at risk and great dangers may impend over their present and future health more than others. Parents’ emotional neglect, particularly the mothers’ can cause that the adolescents consider any least lapse or omission of the parents as unkindness toward themselves. Therefore they may suffer from lack of sense and self confidence. These conditions make them to withdraw from any rationality and find refuge in their fancy. Such a feeling leads to anxious insecurity and finlly to high risk behaviors by the adolescents.
آزاد ارمکی، تقی(1380). شکاف بین نسلی در ایران، نامه انجمن جامعه شناسی ایران، شماره 4.
آشوری، الهه.(1376). بررسی ارتباط عزت نفس و ویژگیهای فردی، خانوادگی در دانش آموزان دبیرستانهای دخترانه شهر اصفهان. پایان نامه کارشناسی ارشد. اصفهان: دانشگاه علوم پزشکی.
احمدی، حبیب(1384). جامعه شناسی انحرافات، تهران: انتشارات سمت.
احمدی، صدیقه.(1383). بررسی رابطه جو عاطفی خانواده و بحران هویت در نوجوانان کانون اصلاح و تربیت شهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه تربیت معلم.
احمدی، علی اصغر(1377).روانشناسی عمومی، انتشارات قدس قم، چاپ سوم.
انیسی ، جعفر و همکاران . (1386). بررسی مشکلات رفتاری نو جوانان . مجله علوم رفتاری 2.صص170-163.
ایمان، محمد تقی و افراسیابی، حسین(1386). ارزیابی الگوی اثربخش مسئله یابی و حل مسئله جوانان توسط والدین، فصلنامه مطالعات جوانان، تهران: انتشارات سازمان ملی جوانان، شماره 8 و 9.
اینگلهارت، رونالد(1383). تحول فرهنگی در جوامع پیشرفته صنعتی، مریم وتر، تهران: انتشارات کویر.
بولتون، رابرت(1380). مهارت های ارتباطی، ترجمه منصور شاه ولی، شیراز: انتشارات دانشگاه شیراز.
بیابانگرد، اسماعیل(1382). روان شناسی نوجوانان، تهران: نشر فرهنگ اسلامی، چاپ هفتم.
تابان، مولود، جامعی، ناهید، ربیعی اصل، زهره و عامری، نادیا(1387)، مقایسه‌ی سلامت روان افراد بزهکار با سلامت روان افراد عادی اهواز. پایان نامه کارشناسی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز.
جولیاتی وود . ( 1379 ) . ارتباطات میان فردی . ( مهرداد فیروز بخت ، مترجم) . تهران : انتشارات مهتاب.
حقیقی، جمال؛ شکرکن، حسین و موسوی شوشتری، مژگان.(1381). بررسی رابطه جو عاطفی خانواده با سازگاری دانش آموزان دختر پایه سوم مدارس راهنمایی اهواز. فصلنامه علوم تربیتی و روان شناسی. دانشگاه شهید چمران اهواز، 1381، دوره سوم، سال نهم، شماره های 1 و 2.
دادستان، پریرخ. (1382). روان شناسی مرزی تحولی. تهران: سمت، 269-275.
دیباج نیا، پروین.( 1383 ). بررسی رابطه کارآیی خانواده و خودپنداره در دانشجویان دانشکده توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی طی سال 1381. مجله پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی. سال 9، شماره 40.
زیبایی نژاد، محمد رضا(1388). تفاوت ها، هویت و نقش های جنسیتی، چاپ اول، انتشارات مرکز امور زنان و خانواده نهاد ریاست جمهوری، تهران.
ساروخانی ، باقر . (1385). ساختار قدرت در خانواده و مشارکت اجتماعی . پژوهش زنان ، قابل دسترس در http//www.sid.ir.fa/index.asp .
ساروخانی، باقر(1382). جامعه شناسی خانواده، انتشارات سروش، تهران.
سلیمانی نیا، لیلا(1386). تفاوت های جنسیتی نوجوانان در ارتکاب انواع رفتارهای پرخطر، فصلنامه مطالعات جوانان، تهران: انتشارات سازمان ملی جوانان، شماره 8 و 9.
شاملو، سعید(1377) مکتب ها و نظریه ها در روانشناسی شخصیت- تهران انتشارات رشد
صالحی ، حسین (1381) . بررسی و مقایسه رشد اجتماعی کودکان خانواده های با یا بدون طلاق . پایان نامه کارشناسی . دانشگاه ازاد اسلامی واحد تربت جام.
کارلسون، جان؛ اسپری، لن و لویس، جودیت. خانواده درمانی: تضمین درمان کارآمد. ترجمه شکوه نوابی نژاد(1384). تهران: انجمن اولیا و مربیان.
گلچین، مهری؛ نصیری، محمود؛ نجمی، بدرالدین و بشر دوست، نصراله(1380). ارتباط عملکرد خانواده با برخی ویژگیهای روانی نوجوانان دختر و پسر. فصلنامه پژوهش در علوم پزشکی. سال ششم، شماره 4، 297-299.
گیدنز، آنتونی(1382). جهانی شدن و چشم انداز خانواده، محمدرضا جلایی پور، ماهنامه سیاسی، اقتصادی و اجتماعی آفتاب، سال سوم، شماره 29.
ماسن، هنری پاول؛ کیگان، جروم(1380). رشد و شخصیت کودک، ترجمه مهشید یاسایی، تهران: انتشارات کتاب ماه.
معتمدی، عبداله و پور نصیری، زهرا.(1383). رابطه انواع جوهای عاطفی خانواده با عزت نفس و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان. کنگره سراسری آسیب شناسی خانواده در ایران، 28- 30 اردیبهشت 1383.
موحد، مجید؛ مقدس، علی اصغر و عباسی شوازی، محمد تقی(1386). جوانان، خانواده و جامعه پذیری، فصلنامه مطالعات جوانان، تهران: انتشارات سازمان ملی جوانان، شماره 8 و 9.
مینوچین، سالوادور و فیشمن، اچ. چارلز.(1996). فنون خانواده درمانی، ترجمه فرشاد بهاری و فرح سیا.(1381). تهران: رشد.
نشاط دوست، ح.(1381). افسردگی نوجوانان و عوامل مرتبط فردی و خانوادگی. مجله پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان، 14(2)، 157-180.
Adams, P . F.: Schoenborn, C. A.: Moss, a. J.: Warren, C. W.: and Kann, I .(1999).Vital Health Statistics: Health – Risk Behaviors Among Our nations Youth. United States: Us Department of health and human services.
Alestroom and et al (2000) Relationship between Parents strict discipline models and depression in delinquent and non-delinquent, Journal of Abnormal Psychology, Vol 25, 505-528.
Beler and Jonse(1999), Relationship moral development and students identity finding, Joarnal of Arolescent health,Vol 18, 45-63.
Bergman, M. M , & Scott, J.(2001). Young Adolescents , Well –Being and health – risk Behaviors: Gender and Socioeconomic Diffrences. Journal of Adolescence, 24.
Brook & Gunn, Levanthal T (2000). The Neighborhoods they live in: the Effects of Neighborhoods Residence on child and adolescent outcomes, psychological bulletin.126,(2).
Bubolz, Margaret.(2001). Family as User and Builder of Social Capital, Journal of Socio-Economics, Vol. 31, pp.129-131.
Chapman, D., P., Perry , G.S., Strine, T.W.( 2008). The vital link between chronic disease and depressive disorders. Prevention of chronic disorders,2(1), 480-486.
Col, D. A. & Mc. Pherson, A.E.(2002). Relation of family subsystems to adolescent depression: Implementing a new family assessment strategy. Family psychology, 7, 119-133.
Doyle , Anna Beth , Mara Brendgen, Dorothy Markiewicz and katy kamkar (2003). Family relationships as moderators of the association between romantic relationships and adjustment in early adolescence. Journal of early adolescence, vol .23 no . 3.
Dzurilla , Thomas . and Marvin Goldfried, (1971). Problem sloving and behavior modcfication, Journal of Abnormal psychology. Vol. 78, pp. 107-126.
Everson – Rose, S. A., & Lewis, T.T.( 2006). Psychosocial factors and cardiovascular diseases. American Journal of public Health, 26, 469-500.
Goldney, R.D., Ruffin, R.,Fisher, L.J., Wilson, D.H.( 2003). Asthma symptoms associated with depression and lower quality of life: A population survey.
Haarasilta, L.M.Marttunen, M. J.,Kaprio, J. A., & Aro , H.M.(2004). Correlates of depression in a representative nationwide sample of adolescents and young adults. European Journal of public Health, 14, 280-285.
Hoelter, J. & Harper, L.(1987). Structural and interpersonal family influences on adolescent self- conception. Journal of marriage and the family, 9, 129-139.
Irwin, C .(1993).Adolescence and Risk taking : how are they related? In Bell ,N . J . & bell , r. w.(eds)adolescent risk taking. Newbury Park . , CA: Sage Publications.
Jessor , r .(1992). Risk behavior in adolescence : a psychosocial framework for understanding and action. Developmental review , 12.
Kalichman ,S. C . (2000). Hiv Transmission Risk Behaviors of men and women living with Hiv-Aids: Prevalence, Predictors and Emerging Clinical Interventions. Clinical psychology : science & practice. 7.
Katon, W. J. (2003). Clinical and health services relationships between major depression, depressive symptoms and general medical illness. Biological psychiatry,54, 216-226.
Keragire(2002), Depression, suicide ideation, & aggression among high school students whose parents are divorced , & use alcohole at home, Psychological Reporrts Vol 70, 505-511.
Koblinsky, S & Anderson, E. (2003). Co- principal investigator on a four- year. Study of homeless families in head start and three state of meryland fathering grants.
Koorakimod(2002), A Comparison of Anxiety and depression among students with Stepfathers, Stepmothers and Those with Natural Parents, Journal of Psychology Vol 34,78-94.
Lioyd, M. A. (1985). Adolescence. Harper Row Publishers. Medical Journal of Australia, 178, 437- 441.
Ozer em , Park mj, paul T, Brindis Cd, Irwin ce.(2003). Americas Adolescencents: Are they Healthy? San Francisco, ca: University of California.
Park , R.D. & Buriel, R.(1998). Socialization in the family: Ethnic and ecological Perspectives. Hand book of child psychology, 3, 463-552.
Peng , C . J . ,Nichols , R . N. (2003). Using Multinomial Logistic Models to Predict Adolescent Behavioral Risk. Journal of modern applied Statistical Methods. Jmasm , Inc.
Pirraglia, P. A., Rose, A. B., Hermann, R. C., OLchanski, N. V. , & Neumann, P.(2004). Cost utility studies of depression management: A systematic review. American Journal of psychiatry, 161, 2155-2162.
Rost, K., Pyne, J. M., Dickinson , L. M., & Losasso, A. T.(2005). Cost effectiveness of enhancing primary care depression management on an ongoing basis. American family medicine, 3, 7-14.
Rothberg, B. & Kidder, D.(1992). Double Trouble: Lesbians emerging from alcoholic families. Journal of chemical Dependency Treatment, 5(1), 77-92.
Vuchinich, Samual.(1999). Problem Solving in Families. California: Sage Publication.
_||_