تأثیر تیمارهای مختلف کم آبیاری بر بازده مصرف آب و عملکرد محصول گوجه فرنگی در دشت کوار
محورهای موضوعی : Irrigation and Drainageکلید واژه: کم آبیاری, گوجه‌فرنگی, نرم افزار AGWAT,
چکیده مقاله :
بر اساس گزارش فائو، سطح زیر کشت گیاه گوجه فرنگی در ایران در سال 2000 میلادی به 119000 هکتار و عملکرد آن به 82/26 تن در هکتار رسید؛ در حالی که متوسط آن در آمریکا 69/66 در همین سال است. اختلاف عملکرد در ایران و کشورهای جهان سوم، در مقایسه با کشورهای پیشرفته تنها به دلیل شرایط محیطی نبوده بلکه عواملی مانند آبیاری، تغذیه، پرورش نشاء و سایر عملیات زراعی درآن دخالت دارند. از بین عوامل تولید، آب مهمترین عامل در تولید فرآورده های کشاورزی بوده و کیفیت و کمیت محصولات وابستگی زیادی به آن دارد. مصرف بیش از اندازه این عامل در بسیاری از اراضی کشاورزی، خطرتلفات آب و بالا آمدن سطح آب زیرزمینی را در پی خواهد داشت. لذا پژوهش در مصرف بهینه آب برای تمامی محصولات کشاورزی امری ضروری است و پیامد استفاده به جا و به هنگام نه تنها ایجاد بیشترین در آمد، بلکه از تلفات آب نیز جلوگیری می کند. در این پژوهش تأثیر کم آبیاری بر عملکرد محصول گوجه فرنگی از اراضی روستای قصر احمد کوار بر اساس اعمال تیمارهای آبیاری به اندازه 30، 50، 70، ،100 ،110 و120 درصد نیاز آبی انجام گرفت. آزمایش ها در یک خاک لومی – شنی در قالب طرح آزمایش بلوک های کامل تصادفی در شش تیمار با سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد بازده مصرف آب گوجه فرنگی (WUE) از نظر آماری در سطح 1 درصد اختلاف معنی داری دارد. میزان آب آبیاری بر عملکرد محصول و بازده مصرف آب (WUE) در سطح یک درصد معنی دار و بیشترین عملکرد محصول و بازده مصرف آب در تیمار 110 نیاز آبی (آبیاری کامل) بدست آمد. همچنین با کاهش مصرف آب در شرایط استاندارد طبق پیشنهاد نرم افزار AGWAT به اندازه 30 ، 50 و70 درصد نیاز آبی، عملکرد آن به ترتیب 29 ،67 و 79 درصد کاهش یافت.
بر اساس گزارش فائو، سطح زیر کشت گیاه گوجه فرنگی در ایران در سال 2000 میلادی به 119000 هکتار و عملکرد آن به 82/26 تن در هکتار رسید؛ در حالی که متوسط آن در آمریکا 69/66 در همین سال است. اختلاف عملکرد در ایران و کشورهای جهان سوم، در مقایسه با کشورهای پیشرفته تنها به دلیل شرایط محیطی نبوده بلکه عواملی مانند آبیاری، تغذیه، پرورش نشاء و سایر عملیات زراعی درآن دخالت دارند. از بین عوامل تولید، آب مهمترین عامل در تولید فرآورده های کشاورزی بوده و کیفیت و کمیت محصولات وابستگی زیادی به آن دارد. مصرف بیش از اندازه این عامل در بسیاری از اراضی کشاورزی، خطرتلفات آب و بالا آمدن سطح آب زیرزمینی را در پی خواهد داشت. لذا پژوهش در مصرف بهینه آب برای تمامی محصولات کشاورزی امری ضروری است و پیامد استفاده به جا و به هنگام نه تنها ایجاد بیشترین درآمد، بلکه از تلفات آب نیز جلوگیری میکند. در این پژوهش تأثیر کم آبیاری بر عملکرد محصول گوجه فرنگی از اراضی روستای قصر احمد کوار بر اساس اعمال تیمارهای آبیاری به اندازه 30، 50، 70، ،100 ،110 و120 درصد نیاز آبی انجام گرفت. آزمایشها در یک خاک لومی – شنی در قالب طرح آزمایش بلوکهای کامل تصادفی در شش تیمار با سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد بازده مصرف آب گوجه فرنگی (WUE) از نظر آماری در سطح 1 درصد اختلاف معنی داری دارد. میزان آب آبیاری بر عملکرد محصول و بازده مصرف آب (WUE) در سطح یک درصد معنی دار و بیشترین عملکرد محصول و بازده مصرف آب در تیمار 110 نیاز آبی (آبیاری کامل) بدست آمد. همچنین با کاهش مصرف آب در شرایط استاندارد طبق پیشنهاد نرم افزار AGWAT به اندازه 30 ، 50 و70 درصد نیاز آبی، عملکرد آن به ترتیب 29 ،67 و 79 درصد کاهش یافت.
توکلی،ع.وفرداد،ح. (1375).بهینهسازی کم آبیاری بر اساس توابع تولید، هزینه و قیمت چغندرقند در کرج. دومین کنگره ملی مسایل آب و خاک کشور،آبیاری تحت فشار، راه نجات، تهران.
حسینی، پ.، ایلدرومی، ع. ر. و حسینی، ع. ر. (1392). بررسی کیفیت آب رودخانه کارون با استفاده از شاخص NSFWQI در بازه زرگان تا کوت امیر( طی 5 سال). فصلنامه انسان و محیط زیست، دوره 11، شماره2، ص 11-1.
رحیمی، ل.، دهقانی، ا. و قربانی، خ. (1395). مقایسه روند تغییرات دبی کل، دبی پایه و پارامترهای کیفی آب در ایستگاه ارازکوسه. پژوهشنامه مدیریت حوضه آبخیز، دوره 7، شماره 13، ص91-83.
گلکار، ف.، فرهمند، ع. ر. و فرداد، ح. (1387). تاثیر میزان آب آبیاری و عملکرد و بازده مصرف آب در گوجه فرنگی رقم Early urbana. مجله مهندسی منابع آب، دوره1، شماره 1، ص 20-13.
غفاری مقدم، ز. و فنایی، ح. ر. (1395). تحلیل اقتصادی تابع تولید برای کلزا و خردل در شرایط کم آبیاری در منطقه سیستان. نشریه پژوهش آب در کشاورزی، جلد 30 ، شماره3، ص 359-348.
Dinar, A. and Zilberman, D. (1993). The Economics and Management of Water and Drainage in Agriculture. 2nd edn. Kluwer Academic, U.S.A.
Hanson, B. (2004). Effect of subsurface drip irrigation on processing tomato yield, water yield, water table depth, soil salinity and profitability. Elsevier Science B.V. All right reserved. doi: 10.1016/j. agwat. 2004.03.003. March 25, 2004.
Hoffman, G. J., Howell, T.A. and Solomon, K.H. (1990). Management of Farm Irrigation Systems. 1stedn. American Society of Agricultural Engineers, U.S.A.
English, M. J., Musick, J. T. and Murty, V. V. N. (1990). Deficit Irrigation. In: Management of Farm Irrigation Systems, Eds. Hoffman, G. J., Howell, T. A. and Solomon, K. H. American Society of Agricultural Engineers, U.S.A.
Kriedemann, P. E. and Goodwin, I. ( 2003). Regulated deficit irrigation and partial root zone drying; National Program for Sustainable Irrigation, Land and Water; Rpt. No.4; Australia.
