منصب پروانه و بهره‌های ادبی آن با تأکید بر دورة صفویه

محورهای موضوعی : زبان و ادب فارسی

اعظم کرمی ¹ , عبدالحسین فرزاد ² , محسن ابوالقاسمی ³

1 - گروه زبان و ادبیات فارسی ،دانشکده علوم انسانی و اجتماعی،دانشگاه علوم و تحقیقات ،تهران،ایران.
2 - دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران .
3 - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات ،تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1397/06/14 تاریخ پذیرش : 1397/12/06 تاریخ انتشار : 1397/07/01

کلید واژه: تصوف, تاریخ, پروانه, صفوی, منصب,

چکیده مقاله :

پروانگی از کهن‌ترین و مهجورترین منصب‌های ایرانی است که تلفیق ویژگی‌های آن با عناصر پروانه، به‌عنوان نماد عشق و محبت، سبب بروز دشواری‌هایی در حوزه ادبی شده و خلاف آنچه به نظر می‌رسد، صفویه بیش از هر حکومتی موجب روایی این منصب شده است. بدین سبب که بنای دولت صفوی، بر پایة تسلیم محض و سرسپردگی و رابطه مرید و مرادی بین شاه و رعیّت و برخاسته از تفکّرات مذهبی و صوفیانه بوده است. نگارندگان بر آن‌اند که با بررسی سیر تاریخی و ادبی این منصب و تطابق فرازوفرودهای آن با متون ادبی هر دوره، نقش صفویّه را در احیا و اعتلای منصب پروانه مطالعه نمایند. شواهد این پژوهش برمبنای مطالعة مهم‌ترین متون تاریخی و ادبی هر دوره استخراج و به روش تحلیلی - توصیفی و نظم تاریخی فراهم آمده و ماحصل تحقیق، با رسم نمودار تبیین گردیده است. مطالعات، بیانگر این حقیقت است که گرچه با حملة مغول و نفوذ لغات بیگانه، تحوّلات لغوی در این منصب راه یافته لیکن مفهوم و ماهیّت پروانگی با همان نام و اوصاف و کارکردِ نخستین در تمام طول تاریخ، یکسان بوده و در پیوند عمیق مذهبی بین شاه و صوفیان با فراوانی عناصر پروانگی در آثار ادبی عصر صفوی نسبت معنی‌داری وجود داشته که به ترفیع جایگاه این منصب و تقویت نماد پروانه در شعر و آثار ادبی نیزانجامیده است.

چکیده انگلیسی:

Butterfly is one of the oldest and the most bizarre of Iranian office,which combining its features with the elements of the butterfly, as a symbol of love and affection, causes difficulties in the literary field and Contrary to what seems supposedly, the Safavids have boosted this office than any other government. because the foundation of the Safavid government is based on pure surrender and devotion and a relationship between the ruler and the citizen who relied on religious and Sufi thoughts. The authors intend to study the role of Safavid in improving the position of the butterfly through the historical and literary studies of this position and its alignment with the literary texts of each period. Evidence of this research is based on the study of important historical and literary texts of each period and is extracted by analytical-descriptive method and historical order, and the study result is explained by drawing separate graphs. Studies indicate that although the Mongol attack and the influence of foreign words have led to lexical changes in this position, the concept and nature of the butterfly position have the same name and characteristics and the first function has been the same all along the history and in the deep religious relationship between king and Sufis with the abundance of butterfly elements in the literary works of the Safavid era, there has been a significant relationship that has promoted the status of this position and strengthened the symbol of the butterfly in poetry and literary works.