تحلیل روابط بینامتنی عرفانی دستورالجمهور بh کتاب عوارف‌المعارف براساس نظریة ژرار ژنت

محورهای موضوعی : ادبیات تطبیقی

الهام قنواتی محمد قاسمی ¹ (دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران،ایران.)
احمد خیالی خطیبی ² (گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)
علی اصغر حلبی ³ (گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)

تاریخ دریافت : 1401/02/04 تاریخ پذیرش : 1401/07/11 تاریخ انتشار : 1401/08/01

کلید واژه: بینامتنیت, شیخ خرقانی, ژرار ژنت, تحلیل, شیخ سهروردی,

چکیده مقاله :

بینامتنیت، تولید متن از طریق تعامل با متون پیشینیان یا معاصر خود است که مشارکت آن متن‌ها در متن مورد نظر به صورت صریح، غیرصریح و ضمنی از متنی در متن دیگر صورت می‌گیرد. ژرار ژنت از برجسته‌ترین محققان عرصة بینامتنیت است که بخش عمده‌ای از مطالعات خود را روی طبیعتِ گفتمان روایی متمرکز می‌کند. مقالة حاضر با توجه این دیدگاه او، بینامتنیت در دستور‌الجمهور را مورد بررسی قرار داده و پس از مطالعة مبانی نظری با عوارف‌المعارف سهروردی، منطبق نموده است. درواقع عوارف‌المعارف سهروردی را در جایگاه پیش‌متن و دستور‌الجمهور شیخ خرقانی را به عنوان پس‌متن مورد ارزیابی قرار داده و به این نتیجه می‌رسد که شیخ خرقانی از عوارف‌المعارف تاثیر گرفته است. همچنین بیشترین بینامتنیت در دستورالجمهور از عوارف‌المعارف، به صورت ضمنی (وام‌گیری و الهام‌گونه) بوده و گاهی خرقانی به صورت غیرصریح به عوارف‌المعارف نظر دارد و نیز شیخ خرقانی در فضای عرفانی- فکری مشابهی با سهروردی قرار داشته و این نزدیکی باعث ایجاد اشتراکات و مشابهت‌های مفهومی در اثر شده است. نتیجة مطرح شده به روش کتاب‌خانه‌ای و به شیوة تحلیلی-توصیفی، بینامتنیت موجود در اثر را به اثبات می‌رساند.

چکیده انگلیسی:

Intertextuality is the production of text through interaction with the texts of its predecessors or contemporaries, in which the participation of those texts in the text in question is explicit, implicit, and implicit from one text to another. Gerard Genet is one of the most prominent researchers in the field of intertextuality, focusing most of his studies on the nature of narrative discourse. With this view, Suhrawardi's encyclopedias have been evaluated in the position of pre-text and the order of the Republic of Sheikh Kharghani as post-text. In this study, it is shown that Sheikh Kharghani has been influenced by the encyclopedias and most of the intertextuality in the Republic's order has been done implicitly (borrowing and inspiration) and sometimes Kharghani has an implicit view of the encyclopedias. The present article concludes that Sheikh Kharghani is in a mystical-intellectual atmosphere similar to Suhrawardi, and this closeness has led to the creation of commonalities and conceptual similarities in the work. In this research, intertextuality has been studied in the republican order and after studying the theoretical foundations, it has been adapted to Suhrawardi's encyclopedias. The result presented in a library method and in an analytical-descriptive way proves the intertextuality in the work.

منابع و مأخذ:

فهرست منابع

کتابها

احمدی، بابک. 1398. ساختار و تاویل متن، تهران: مرکز.

استم، رابرت. 2000. از متن تا بینامتن درآمدی بر نظریة فیلم، به‌کوشش احسان نوروزی. ترجمة فرهاد ساسانی. تهران: انتشارات سورة مهر.

آقاگل‌زاده، فردوس. 1391. تحلیل گفتمان و کاربرد شناسی، تهران: نویسة پارسی.

تودوروف، تزوتان.1396. منطق گفت‌وگویی میخائیل باختین، ترجمة داریوش کریمی. تهران: مرکز.

رضوانیان، قدیسه. 1389. ساختار داستانها و حکایتهای عرفانی‌ کشف‌‌المحجوب، اسررالتوحید و تذکره الاولیا، تهران: سخن.

ژنت، ژراژ. 1398. تخیل و بیان: نقد زبان‌شناختی، مترجم: الله‌شکر اسداللهی‌.  بهمن نامورمطلق. تهران: سخن.

سهروردی، شهاب الدین. 1392. عوارف‌المعارف، مترجم ابومنصوربن عبدالمومن اصفهانی به اهتمام قاسم انصاری. تهران: انتشارات علمی فرهنگی.

الشیخ‌الخرقانی، احمد بن الحسینی. 1395. دستورالجمهور فی‌ مناقب‌ ابو‌ یزید طیفور، به کوشش محمد‌تقی دانش‌پژوه و ایرج افشار. تهران: مرکز پژوهشی میراث مکتوب.

نامور مطلق، بهمن. 1390. درآمدی بر بینامتنیت، تهران: سخن .

Bakhtine‚ Mikhail. 1975.Esthẻtiqe et thẻorie du roman. Paris: Gallimar. Genette‚ Gẻrard. 1982.

مقالات

صباغی، علی. 1391. «بررسی تطبیقی محورهای سه‌گانة بینامتنیت ژنت و بخشهایی از نظریۀ بلاغت اسلامی». پژوهشهای ادبی. سال 9، ش.38، صص 59-71.

نامورمطلق، بهمن. 1386. «ترامتنیت مطالعة روابط یک متن با دیگر متنها»، پژوهش‌نامة علوم انسانی، شمارة 56.

نامورمطلق، بهمن. 1388. «از تحلیل بینامتنی تا تحلیل بیناگفتمانی». پژوهش‌نامة فرهنگستان هنر. شمارة 12.

References

Books

1-Absolute Namour, Bahman. 2011. An Introduction to Intertextuality. Tehran: Sokhan.

2-Ahmadi, Babak 1398. Text structure and interpretation. Centeral Tehran.

3- Robert Sternberg‎. 2000. From text to intertext. An Introduction to Film Theory. By Ehsan Norouzi. Translated by Farhad Sasani. Tehran: Surah Mehr Publications.

4-Aghagolzadeh, Ferdows. 2012. Discourse Analysis and Applied Studies. Tehran: Persian writing.

5-Rezvanian, Qadiseh. 1389. The structure of mystical stories and anecdotes (Kashf al-Mahjoub, Asrar al-Tawhid and Tazkereh al-Awliya). Tehran: Sokhan.

6-Janet, Jara. 1398. Imagination and Expression: Linguistic Criticism. Translator: God is thankful to Asadullah. Bahman Namur Motlagh. Tehran: Sokhan.

7-Suhrawardi, Shahabuddin 1392. Avarefolmaaref. Translated by Abu Mansour Ibn Abdul Momen Isfahani by Qasem Ansari. Tehran: Scientific and Cultural Publications.

8-Sheikh al-Kharqani, Ahmad ibn al-Husseini. 1395. The order of the Republic in Manaqaba Abu Yazid Tayfur. By the efforts of Mohammad Taghi Daneshpajooh and Iraj Afshar. Tehran: Written Heritage Research Center.

9-Bakhtine‚ Mikhail. 1975.Esthẻtiqe et thẻorie du roman. Paris: Gallimar. Genette‚ Gẻrard. 1982.

Articles

1-Moradkhani, Zahra 1388. Hayat Suhrawardi: A ray from the life of Sheikh Ishraq. Book of the Month of Philosophy. No. 23,

2-Namur Motlagh, Bahman. 2007. The transcript of the study of the relations of one text with other texts, Journal of Humanities, No. 56.

3-Namur Motlagh, Bahman. 1388. From intertextual analysis to interdisciplinary analysis. Research Journal of the Academy of Arts. No. 12.

4-Radfar, Abolghasem 1382. "Imam Al-Aref Sheikh Shahabauddin Suhrawardi, the owner of Awarf Al-Ma'arif". Culture. Pp. 46 and 47, pp. 113-131.

5-Rezwan, Hadi 1392. "Manifestation of Bayazid mysticism in Suhrawardi's encyclopedias" Persian language and literature of Sanandaj Azad University. Volume 5, N17.

6-Sabbaghi, Ali 2012. A comparative study of the three axes of Genet intertextuality and parts of the theory of Islamic rhetoric. Literary research. Year 9, p.38, pp. 59-71.

7-Todorov, Tzutan .1396. The logic of Mikhail Bakhtin's dialogue. Translated by Dariush Karimi. Centeral

 Tehran.