بررسی بازتاب قابلیت از منظر ابن عربی در اشعار شاه داعی شیرازی

محورهای موضوعی : زبان و ادب فارسی

سیده شهناز سلیمانی ¹ , امیدوار مالملی ²

1 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد ایذه، دانشگاه آزاد اسلامی، ایذه. ایران.
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد ایذه، دانشگاه آزاد اسلامی، ایذه، ایران

تاریخ دریافت : 1402/01/30 تاریخ پذیرش : 1402/06/21 تاریخ انتشار : 1402/09/01

کلید واژه: ابن عربی, اعیان ثابته, شاه داعی, قابلیت,

چکیده مقاله :

چکیدهابن عربی یکی از پیچیده‌ترین افکار عرفانی-فلسفی را دارد. او در طرح مسائل گوناگون عرفانی غالباً از ساختاری دشوار و با اصطلاح پردازیهای نوین بهره می‌گیرد. یکی از این مسائل، طرح اعیان ثابته در عدم و به تبع آن قابلیت است. اعیان ثابته در نظام فکری ابن عربی و اخلاف او عبارت است از صور علمی اشیاء در علم او که قبل از تعیّن خارجی متوجه آنها شده است. این صور علمی و یا روح پدیده‌ها در علم الهی به صورت خوب و بد، بعدها در تعین خارجی تحقق پیدا می-کند. تحقق پیداکردن آنها بر اساس قابلیتی است که آنها دارند. یعنی اگر قابلیت و شایستگی بد بودن را داشت، آن آفریده بد خواهد شد و اگر شایستگی و قابلیت خوب را داشت، آن آفریده خوب خواهد بود. این پژوهش که به روش توصیفی – تحلیلی نوشته شده در پی آن است که قابلیت را از نظر ابن عربی و شاه داعی شیرازی بررسی کند. نتایج حاکی از آن است که شاه داعی در این مسأله مثل بسیاری از مسائل عرفانی دیگر از ابن عربی پیروی کرده و همان دیدگاه را بیان کرده است.کلیدواژه‌ها: ابن عربی، شاه داعی، قابلیت، اعیان ثابته

چکیده انگلیسی:

abstractIbn Arabi has one of the most complex mystical-philosophical thoughts. He often uses a difficult structure and new terminologies in proposing various mystical issues. One of these issues is the plan of nobles fixed in the absence and consequently the ability. In the thought system of Ibn Arabi and his successors, the fixed principles are the scientific forms of objects in his knowledge that he noticed before the external determination. These scientific forms or the spirit of the phenomena in the divine science, in the form of good and bad, are later realized in external determination. Their realization is based on their abilities. That is, if it has the ability and ability to be bad, that creature will become bad, and if it has the ability and ability to be good, that creature will be good. This research, which is written in a descriptive-analytical way, seeks to investigate the ability from the point of view of Ibn Arabi and Shah Da'i Shirazi. The results indicate that Shah Da'i followed Ibn Arabi and expressed the same point of view in this issue as in many other mystical issues.Keywords: Ibn Arabi, Shah Da'i, ability, Ayan Sabiteh

منابع و مأخذ:

فهرست منابع

قرآن کریم.

ابن عربی، محی‌الدین (۱۳۸۶) فصوص الحکم. ترجمه و شرح محمدعلی موحد و صمد موحد. تهران: کارنامه.

ابوزید، نصر حامد (۱۳۸۶). چنین گفت ابن عربی. ترجمه: سید محمد راست‌گو. تهران: نی.

جامی، عبدالرحمن (۱۳۸۹). نقد النصوص فی شرح الفصوص. تصحیح: میلی‌ام چیتیک. تهران: موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.

چیتیک، ویلیام (۱۳۹۰). طریق عرفانی معرفت از دیدگاه ابن عربی. ترجمه: دکتر مهدی نجفی افرا. تهران: جامی.

خراسانی، شرف‌الدین (۱۳۸۵). ابن عربی. مندرج در دایره المعارف بزرگ اسلامی. ج ۴. تهران: دایره المعارف. صص ۲۸۴- ۲۲۶.

داعی. نظام‌الدین محمد (۱۳۳۹). مثنوی‌های شش‌گانه. تصحیح: محمد دبیر سیاقی. تهران: کانون معرفت.

داعی، نظام‌الدین محمد (۱۳۴۱). دیوان شاه داعی. تصحیح: محمد دبیر سیاقی. تهران: کانون معرفت.

رالف آستین (۱۳۸۴). چکیده فصوص الحکم. ترجمه: حسین مریدی. تهران: طه.

زرین‌کوب، عبدالحسین (۱۳۶۹). ارزش میراث صوفیه. تهران: امیرکبیر.

زمانی، کریم (۱۳۷۹). شرح جامع مثنوی معنوی. تهران: اطلاعات.

زمانی، کریم (۱۳۸۹). میناگر عشق. تهران: نی.

سجادی، سید جعفر (۱۳۷۸). فرهنگ علوم فلسفی و کلامی. تهران: انتشارات امیرکبیر.

سجادی، سید جعفر (۱۳۷۹). فرهنگ معارف اسلامی. تهران: انتشارات کومش تهران.

سنایی، ابوالمجد مجدود (۱۳۸۲). حدیقه‌الحقیقه. تصحیح مریم حسینی. تهران: نشر مرکز دانشگاهی.

شریفی حسن پاشا و نسترن شریفی (۱۳۸۶). روش‌های تحقیق در علوم رفتاری، تهران: انتشارات سخن.

شبستری، شیخ محمد (۱۳۹۰) گلشن راز. مقدمه و تصحیح و توضیحات: صمد موحد. تهران: طهوری.

قیصری، داوود (۱۳۹۰). شرح فصوص الحکم. ترجمه: محمد خواجوی. تهران: مولی.

نصر، سید حسین (۱۳۷۱) سه حکیم مسلمان. ترجمه: احمد آرام. تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی.

نیکلسون، رینولد (۱۳۷۶). تصوف اسلامی و رابطه انسان و خدا. ترجمه: محمدرضا شفیعی کدکنی. تهران: سخن.

references

The Holy Quran.

Ibn Arabi, Mohi-al-Din (1386) Fuss al-Hakm. Translated and explained by Mohammad Ali Mohd and Samad Mohd. Tehran: Karnameh.

Abu Zaid, Nasr Hamed (1386). This is what Ibn Arabi said. Translation: Seyyed Mohammad Rastgo. Tehran: Ney.

Jami, Abdurrahman (2009). Criticism of texts in Shahr al-Fusus. Edited by: Milliam Chittick. Tehran: Research Institute of Hikmat and Philosophy of Iran.

Chittick, William (2013). The mystical way of knowledge from Ibn Arabi's point of view. Translation: Dr. Mehdi Najafi Afra. Tehran: Jami.

Khorasani, Sharafuddin (1385). Ibn Arabi. Included in the great Islamic encyclopedia. C4. Tehran: Encyclopaedia. pp. 226-284.

claimant Nizamuddin Muhammad (1339). Six masnavis. Correction: Mohammad Debir Siyaghi. Tehran: Marafet Center.

Da'i, Nizamuddin Mohammad (1341). Court of Shah Dai. Correction: Mohammad Debir Siyaghi. Tehran: Marafet Center.

Ralph Stein (1384). Summary of Foss al-Hakm. Translation: Hossein Muridi. Tehran: Taha.

Zarin Koob, Abdul Hossein (1369). The value of Sofia's heritage. Tehran: Amir Kabir.

Zamani, Karim (1379). A comprehensive description of the spiritual masnavi. Tehran: Information.

Zamani, Karim (1389). mirror of love Tehran: Ney.

Sajjadi, Seyyed Jafar (1378). Culture of philosophical and theological sciences. Tehran: Amir Kabir Publications.

Sajjadi, Seyyed Jafar (1379). The culture of Islamic education. Tehran: Komesh Publishing House Tehran.

Sanai, Abul Majd Majdod (1382). The real garden. Correction by Maryam Hosseini. Tehran: Academic Center Publishing.

Sharifi Hassan Pasha and Nastern Sharifi (1386). Research methods in behavioral sciences, Tehran: Sokhon Publications.

Shabestri, Sheikh Mohammad (1390) Gulshan Raz. Introduction, proofreading and explanations: Samad Mohd. Tehran: Tahori.

Kayseri, Dawood (2010). Description of Fuss al-Hakm. Translation: Mohammad Khajawi. Tehran: Molly.

Nasr, Seyyed Hossein (1371) Three Muslim sages. Translation: Ahmed Aram. Tehran: Pocket books joint stock company.

Nicholson, Reynold (1376). Islamic Sufism and the relationship between man and God. Translation: Mohammad Reza Shafiei Kodkani. Tehran: Sokhn.