بررسی " طلب " در مثنوی مولوی
محورهای موضوعی : زبان و ادب فارسیسیدمحمدخالد غفاری 1 , حسن حیدریان 2
1 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج
کلید واژه: عرفان, مولوی, تصوّف, سالک, Quest, mysticism, Sufism, Molana, طلب, Mystic seeker,
چکیده مقاله :
بنابر اعتقاد اکثر عرفا ، اوّلین منزل در سلوک طریقت ، طلب و شوق انسان برای بازگشت به وطن اصلی خویش است . این شوق و میل به بازگشت به اصل خویش به مصداق، کُلُّ شَیْءٍ یَرْجِعُ اِلیٰ اَصْلِه (هرچیزی به اصلِ خویش باز می گردد) نه تنها در انسان ، بلکه در تمامی ذرّات عالم هستی جریان و سریان دارد . جزو ها را روی ها سویِ کُل است بلبلان را عشقْ با روی گُل است (مثنوی ، 1/767 ) آنچه از دریا به دریا می رود از همانجا کآمد، آن جا می رود از سَرِ کُه سیل هایِ تیزْ رو وزتنِ ما جان ِ عشق آمیز رو (مثنوی،1/772 ـ771) مولوی نیز از همان نخستین ابیات مثنوی ( نَی نامه ) سخن خود را با دعوت به گوش فرا دادن به درد دل های " نَی " آغاز می کند که به سبب دوری از نیستان ، شکوه سر می کند و از آنجا که به اعتقاد اکثر پژوهش گران، تمام مثنوی در هجده بیت " نَی نامه" خلاصه شده است ، مثنوی مولانا به عبارتی ، داستان همین شوق و طلب است و بیشتر حکایات فراوانی که مولانا در مثنوی بیان می کند ، به نوعی هدفش بر افروختن شعله ی" طلب" و اشتیاق در دل سالکان راه حقّ است . این مقاله کوششی است در بررسی موضوع " طلب " از نگاه مولانا که پس از مقدّمه و نظر تعدادی از مشایخ صوفیه در این مورد، دیدگاه خاصّ مولانا را در ارتباط با این مقوله پی گیری می کند . منابع مورد استفاده در این پژوهش در درجه ی نخست آثار مولانا به ویژه"مثنوی" و سپس امّهات آثار عرفانی مرتبط با این موضوع است. نتیجه ای که از این پژوهش به دست آمده آن است که چون مولانا مثنوی را در حالت شور و سماع و مستی می سروده نکات عرفانی ، به صورت پراکنده در خلال حکایت های آن بیان شده است و برای دریافت دیدگاه مولانا در خصوص هر کدام از آنها ناگزیر باید شش دفترِ مثنوی را با دقّت هر چه تمام تر جُست و جُو کنیم . این پژوهش تلاشی برای تدوین دیدگاه مولانا در زمینه ی"طلب" به گونه ای منظّم و منطقی می باشد. با این هدف که پژوهندگان نکات عرفانی مثنوی برای بررسی این مقوله ، نیازی به مطالعه ی تمام مثنوی نداشته باشند .
According to most of mystics, the first stage in the mystical conduct is the man's desire to return to his homeland. This desire and willpower to return to origin (Everything returns to its origin) is flowing, not only in humans, but also in all substances. The faces of particulars are set towards the universals nightingales Play game of love with the rose. (Mathnavi, 1/767).That which is of the sea is going to the sea: it is going to the place , Whence it came. (Mathnavi, 1/771).From the mountain the swift-rushing torrent, and from our body the soul , Whose motion is inspired by love. (Mathnavi, 1/772). Molavi also from the very beginning of his verses in Mathnavi (Ney Name) starts his speech by inviting people to listening to the sufferings of Ney for being abandoned from Neystan. Since all the researchers believe that all Mathnavi has been summarized in the eighteen verses of Ney Name, Maulana's Mathnavi is the story of this desire and many of the tales interpreted by Maulana, aim to inflame the fire of desire in seeker and mystic traveler's heart. This paper aims at investigating the" Quest" subject from Maulana's point of view. Maulana's special belief in Mathnavi is discussed after some Sufi masters and ideas introduce. The manner of researching in this essay is mainly rational analysis and library method. Since Mathnavi has been composed full of emotions, mystic singing and dancing, mystical points have been interpreted and scattered among his stories. So, to find out Molana's point of view in each of them, one cannot help searching all six volumes of Mathnavi in great detail and care. This research is an effort to collect Molana's view points regarding quest in logical and systematic method to leave no need for researchers of Mathnavi's mystical ideas to go through all six volumes of Mathnavi for this topic.
_||_
