بررسی و تحلیل درون‌مایه سرور در ترانه‌های محلی

محورهای موضوعی : زبان و ادب فارسی

محمد امین محمدپور ¹ , علی‌اصغر بابا صفری(نویسنده مسئول) ²

1 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحدسیرجان
2 - دانشیار دانشگاه اصفهان

تاریخ دریافت : 1400/11/06 تاریخ پذیرش : 1400/11/06 تاریخ انتشار : 1400/11/01

کلید واژه: ترانه, درون‌مایه, ادبیات غنائی, ترانه‌های سرور,

چکیده مقاله :

در این جستار به شیوه کتابخانه‌ای درون‌مایه سرور در ترانه‌سرایی تحلیل و بررسی می‌شود. پس از تعریف ترانه و بررسی سیر آن درگذشته و امروز، ویژگی‌های ترانه‌های شادی را می‌کاویم و این ترانه‌ها ازنظر کاربرد و مضمون و محتوا طبقه‌بندی می‌شوند و به نمونه‌های آن‌ها می‌پردازیم. ترانه اصطلاحی عام است که به انواع قالب‌های شعری ملحون یا همراه موسیقی به‌ویژه فهلویات، دوبیتی، رباعی و تصنیف گفته می‌شود. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که درون‌مایه سرور، بخش قابل‌توجه ای از ترانه‌ها را شکل داده است. این ترانه‌ها به بخش‌های ترانه‌های عروسی، ترانه‌های شادی‌، ترانه‌های رقص و ترانه‌های روحوضی تقسیم می‌شوند که در میان این بخش‌ها بیشترین بسامد مربوط به ترانه‌های عروسی است. زبان این ترانه‌ها ساده و عامیانه است و کلام بیش‌تر این ترانه‌ها با سازهای موسیقی همراه می‌شود.

منابع و مأخذ:

منابع

احمدپناهی، محمد (۱۳۸۳). ترانه و ترانه‌سرایی در ایران: س‍ی‍ری‌ درت‍رانه‌های‌ ملی‌ای‍ران. چاپ اول. تهران: سروش.

افتخار زاده، افسانه (۱۳۸۸). قصه‌های بلوچی. چاپ اول. تهران: چشمه.

الهامی، فاطمه؛ سنجرانی، فداحسین (۱۳۹۵). سیتک های سیستانی. چاپ اول. زاهدان: دانشگاه سیستان و بلوچستان.

الیاده، میرچا (۱۳۸۷)، مقدس و نامقدس، ترجمه نصرالله زنگویی، چاپ دوم، تهران: سروش.

ام‍ج‍دی، اس‍دال‍ل‍ه‌ (۱۳۷۰). ‌ن‍غ‍م‍ات‌ ف‍ول‍ک‍ل‍وری‍ک‌ ک‍ردی‌. چاپ اول. بی‌جا: اسدالله امجدی.

 باباچاهی، علی (۱۳۶۸). شروه سرایی در جنوب ایران. چاپ اول. تهران: مرکز فرهنگی هنری اقبال.

 پوره، کاظم (۱۳۸۱). موسیقی و ترانه‌های بختیاری. چاپ اول. تهران: آنزان.

 تفضلی، احمد (۱۳۷۶). تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام. چاپ اول. تهران: سخن.

حسینی، بیژن (۱۳۷۶). اشعار و ترانه‌های مردمی بختیاری. چاپ اول. اصفهان: شهسواری.

جعفری قریه علی، حمید (۱۳۹۷)، «ویژگی‌های سبکی ترانه‌های تخت حوضی»، دوماهنامه فرهنگ‌عامه، شماره ۲۱، صص ۱۹۹ – ۲۲۳.

 جمالیان، برزو؛ کرمی، محمدحسین؛ نظری، جلیل (۱۳۹۴)،  « نگاهی به اشعار و ترانه‌های عروسی در کهگیلویه » فصلنامه ادبیات و زبان‌های محلی ایران‌زمین، شماره ۱۰، صص ۲۱ – ۴۰.

 خالقی، روح اللّه (۱۳۸۵). سرگذشت موسیقی ایران. بخش ۱. چاپ ششم. تهران: صفی علیشاه.

خسروی، عبدالعلی (۱۳۶۸). فرهنگ بختیاری. چاپ اول. تهران: فرهنگسرا.

 درویشی، م‍ح‍م‍درض‍ا ‌(۱۳۷۴). ب‍ی‍س‍ت‌ ت‍ران‍ه‌ م‍ح‍ل‍ی‌ ف‍ارس. چاپ اول. تهران: ماهور.

 ذوالفقاری، حسن و لیلا احمدی کمر پشتی (۱۳۸۸). « گونه شناسی بومی سروده‌های ایران ». ادب پژوهی. شماره ۷ و ۸، صص ۱۴۳ – ۱۷۰.      

 رستمی، راضیه؛ ریاحی زمین، زهرا (۱۳۹۷). « گونه شناسی تحلیلی اشعار عامه در بوشهر ». دوماهنامه فرهنگ و ادبیات عامه، شماره ۲۷. صص ۱۳۹ – ۱۶۴.

 ژوکوفسکی، والنتین (۱۳۸۲). اشعار عامیانه ایران در عصر قاجار. به کوشش عبدالحسین نوایی. چاپ اول، تهران: اساطیر.

 ستاری، جلال (۱۳۷۶). رمز اندیشی و هنر قدسی. چاپ دوم. تهران: مرکز.

________ (۱۳۸۶). مدخلی بر رمزشناسی. چاپ هشتم. تهران: مرکز.

شکور زاده، ابراهیم (۱۳۶۹). عقاید و رسوم مردم خراسان. چاپ اول. تهران: سروش.

شمیسا، سیروس (۱۳۸۶). سیر رباعی در شعر فارسی. چاپ اول. تهران: علم.

 شهرانی، عنایت‌الله (۱۳۷۰). « دوبیتی‌های تاجیکی در بدخشان ». ایران نامه. شماره ۳۵، صص ۵ – ۱۹.

 طبری، احسان (۱۳۵۹). « ترانه‌های عامیانه و برخی مختصات فنی و هنری آن ». نوشته‌های فلسفی و اجتماعی. چاپ اول. تهران: حزب توده ایران. صص ۵۲۱ – ۵۴۲.               

 عبداللهی، احمد (۱۳۷۲). ترانه‌ها و مثل‌های بختیاری. چاپ اول. اصفهان: موسسه فردا.

 مؤید محسنی، مهری (۱۳۸۱). فرهنگ عامیانه سیرجان. چاپ اول. کرمان: مرکز مردم‌شناسی.

 نشاط، محمود (۱۳۴۲). زیب سخن یا علم بدیع فارسی. چاپ اول. تهران: مهرآیین.    

نقوی، اکبر (۱۳۸۵). فرهنگ گویش کرمان. چاپ اول. کرمان: مرکز کرمان شناسی.

هدایت، صادق (۱۳۱۰). اوسانه. چاپ اول، تهران: فردوسی.

 همایونی، صادق (۱۳۴۸). یک هزار و چهارصد ترانه محلی. چاپ اول. شیراز: کانون تربیت.

 _________  (۱۳۷۹). ترانه های محلی فارس. چاپ اول. شیراز. بنیاد فارس شناسی.

References

Ahmadpanahi, Mohammad (2008). Song and songwriting in Iran: a series of Iranian national songs. First Edition. Tehran: Soroush.

Iftikhar Zadeh, Afsana (2008). Balochi stories. First Edition. Tehran: Cheshme.

Elhami, Fatima; Sanjrani, Fadahosein (2015). Sistani's sitaks. First Edition. Zahedan: University of Sistan and Baluchistan.

Eliadeh, Mircha (2008), Sacred and Unholy, translated by Nasrullah Zangoui, second edition, Tehran: Soroush.

Amjadi, Asdalallah (1370). You sang folkloric songs. First Edition. Unplaced: Asadullah Amjadi.

  Babachahi, Ali (1368). Shrovesarai in the south of Iran. First Edition. Tehran: Iqbal Cultural Center.

  Pora, Kazem (2008). Bakhtiari's music and songs. First Edition. Tehran: Anzan.

  Tafzali, Ahmed (1376). History of Iranian literature before Islam. First Edition. Tehran: Sokhn.

Hosseini, Bijan (1376). Folk poems and songs of Bakhtiari. First Edition. Isfahan: Shaheswari.

Jafari Qoriyeh Ali, Hamid (2017), "The stylistic characteristics of Takht Hozeri songs", bimonthly Farhang Aameh, No. 21, pp. 199-223.

  Jamalian, Barzo; Kerami, Mohammad Hossein; Nazari, Jalil (2014), "Looking at wedding poems and songs in Kohgiluyeh", Iranzmin Literature and Local Languages Quarterly, No. 10, pp. 21-40.

  Khaleghi, Ruhollah (1385). History of Iranian music. Section 1. Sixth edition. Tehran: Safi Alisha.

Khosravi, Abdul Ali (1368). Bakhtiari culture. First Edition. Tehran: Farhangsara.

  Darvishi, Mohammadreza (1374). Twenty local songs of Fars. First Edition. Tehran: Mahor.

  Zulfiqari, Hassan and Leila Ahmadi Kemer Pushti (2008). "Native typology of Iranian poems". literature study No. 7 and 8, pp. 143-170.

  Rostami, Razia; Riahi Zemin, Zahra (2017). "Analytical typology of popular poems in Bushehr". Bimonthly Culture and Popular Literature, No. 27. pp. 139-164.

  Zhukovsky, Valentin (1382). Folk poems of Iran in the Qajar era. By the efforts of Abdul Hossein Nawai. First edition, Tehran: Asatir.

  Sattari, Jalal (1376). Mysticism and sacred art. second edition. Centeral Tehran.

________ (1386). An introduction to cryptology. Eighth edition. Centeral Tehran.

Shakurzadeh, Ebrahim (1369). Beliefs and customs of Khorasan people. First Edition. Tehran: Soroush.

Shamisa, Siros (2008). Sīr Rābī in Persian poetry. First Edition. Tehran: Alam.

  Shahrani, Enayatullah (1370). "Tajik couplets in Badakhshan". Iran Namah No. 35, pp. 5-19.

  Tabari, Ehsan (1359). "Folk songs and some of its technical and artistic coordinates". Philosophical and social writings. First Edition. Tehran: Tudeh Party of Iran. pp. 521-542.

  Abdullahi, Ahmad (1372). Bakhtiari's songs and proverbs. First Edition. Isfahan: Farda Institute.

  Moayed Mohseni, Mehri (2008). Folk culture of Sirjan. First Edition. Kerman: Anthropology Center.

  Neshat, Mahmoud (1342). Zaib Sokhn or Persian science. First Edition. Tehran: Mehrayin.

Naqvi, Akbar (1385). Kerman dialect culture. First Edition. Kerman: Kermanology Center.

Hedayat, Sadiq (1310). easy First edition, Tehran: Ferdowsi.

  Homayoni, Sadegh (1348). One thousand four hundred local songs. First Edition. Shiraz: Education center.

  _________ (1379). Fars local songs. First Edition. Shiraz. Persian Studies Foundation.