مکان¬یابی جایگاه¬های بهینه عرضه سوخت CNG با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) در راستای سیاست گذاری توسعه پایدار شهری(مطالعه موردی: شهر اهواز)
محورهای موضوعی : محیطزیست
پریسا شعبانی
1
(گروه محیط زیست، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران)
سولماز دشتی
2
(دانشیار گروه محیط زیست، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران)
کلید واژه: مکان¬یابی, جایگاه سوخت, سیاستگزاری توسعه, AHP, GIS.,
چکیده مقاله :
رشد جمعیت و توسعه نامناسب شهرها مشکلات عدیده¬ای را برای شهرها به وجود آورده و مکان¬یابی صحیح و اصولی خدمات شهری می¬تواند تا حدود زیادی در نظم بخشیدن به عملکرد شهرها موثر باشد. شبکه جایگاه¬های سوخت¬رسانی از جمله خدمات شهری است، که به¬عنوان تأمین کننده سوخت بخش حمل و نقل شهری عمل نموده و به نوبه¬ی خود از لحاظ ملاحظات ترافیکی، شهرسازی، ایمنی و محیط¬زیستی دارای اهمیت می¬باشد. در این مطالعه در ابتدا 18 معیار در سه محیط اقتصادی- اجتماعی، فیزیکی و فنی و عملیاتی به¬عنوان معیار¬های مؤثر انتخاب شدند. سپس داده¬های مکانی در محیط GIS استاندارد و به لایه¬¬های اطلاعاتی جدید تبدیل شدند. هر کدام از معیارها و زیرمعیارها با توجه به اهمیت آن¬ها در مکان¬یابی جایگاه¬های بهینه عرضه سوخت CNG، از طریق فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) وزن¬دهی شدند و بعد از تلفیق لایه¬های وزن¬دار، نقشه¬ی پهنه¬های جایگاه¬های بهینه عرضه سوخت CNG تولید شد. با توجه به نتایج 58/48 درصد از منطقه دارای پتانسیل مناسب برای احداث جایگاه عرضه سوخت CNG می¬باشد، همچنین از بین 8 جایگاه سوخت CNG و دوگانه موجود در شهر اهواز فقط 2 جایگاه با شرایط مناسب در شمال منطقه 2 قرار گرفته¬اند. 3 جایگاه در مناطق کاملاً نامناسب، 2 جایگاه در مناطق نامناسب و 2 جایگاه در مناطق متوسط قرار گرفتند. در نتیجه می¬توان بیان داشت که شهر اهواز پتانسیل بالایی جهت احداث جایگاه عرضه سوخت داشته، اما با عدم مکان¬یابی صحیح جایگاه سوخت CNG روبروست، که این امر با مدیریت صحیح و تخصیص بودجه¬ی مناسب جهت اجرای طرح¬های مکان¬یابی پروژه¬های جایگاه سوخت CNG قابل حل می¬باشد و می¬توان در راستای سیاست¬گذاری توسعه پایدار شهری گام برداشت.
Urban growth and urban development have created many problems for cities, and Site selection of urban services can be effective in regulating the functioning of cities in large measure. The network of fuel stations is a municipal service, which acts as a fuel supplier to the urban transport sector and in turn is important for traffic considerations, urbanization, safety and environmental issues. In this study, at first, 18 criteria in three socio-economic, physical, technical and operational environments were selected as effective criteria. Then the spatial data became standard in the GIS environment and turned into new information layers. Each of the criteria and sub-criteria were weighed in terms of their importance in site selection of optimum positions of CNG fuel supply through the Analytical Hierarchy Process (AHP) process, and after integrating the weighted layers, the map of the optimum location areas for CNG fuel was produced. According to the results 48.58% of the area, it has the potential to build the CNG fuel supply location. Also, of the 8 CNG and dual fuel stations in Ahvaz, only 2 stations with suitable conditions are located in the north of zone 2. 3 stations in completely inappropriate areas, 2 stations in inappropriate areas and 2 positions in the middle areas. As a result, it can be argued that Ahvaz has a high potential for building Fuel station, but with a lack of site selection of CNG fuel, which can be solved with proper management and appropriate allocation of funds for the implementation of site selection design projects for CNG fuel and it is possible to take steps in the direction of rural sustainable development policy
1. Abdi, A., Javanshir, H., Naseri Alavi, M.P., 2013. Locating positions CNG fuel Using spatial information system and multi-criteria evaluation method AHP (Case study: Shahr Rasht), 9th International Congress of Civil Engineering, Isfahan University of Technology, pp. 1-8.
2. Adsavakulchai S. and C. Huntula, (2010): Optimum site selection of natural gas vehicles station in Bangkok using geographic information system. Journal of Petroleum and Gas Engineering Vol. 1(5): 89-94.
3. Alavi , S.A., Moazezbarabadi , M., Divsalar, A., L Jafari, B., 2016. Location Fuel Stations by Using Fusion Techniques of Fuzzy Operators and GIS Spatial Analysis, Case Study: Mashhad District 7. Urban Ecological Researches, 7 (13): 9-18.
4. Aleisa, E., M. Savsar, M. M Al-Mashaan, and S. Al-Sabah, (2014): A metaheuristic approach for location of gas stations in a metropolitan area. Operational Research, 1 (8): 1-27.
5. Arabameri, A. (2014): Application of the Analytic Hierarchy Process (AHP) for locating fire stations: Case Study Maku City. Merit Research Journal of Art, Social Science and Humanities, Vol 2 (1): 1-10.
6. Ardakani, T., Danekar, A., Karami, M., Aghighi, H., Rfiei, G,R., Erfani, M., (2011). Chabahar Golf Zoning Using Multiple Criteria Decisionfor Central Recreation. Geographical Planning of Space Quarterly Journal, 1(1): 1-20.
7. Aulia, B.u., W. Utama, and P. GdeAriastita, (2016): Location Analysis for Petrol Filling Station Based on Stakeholders. Preference and Seismic Microzonation, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 227: 115-123
8. Hosseini M., 2020. Formulation and Solution Algorithm of Flow-Refueling Location Problem for bi-fuel Vehicles to Minimize GHG Emissions, Journal of Transportation Research, 17 (3): 1-25.
9. Hosseinzadeh, H., Ahmadi, M., Moradi Mofrad, S., Ghasemi,M., 2018. Optimum Location of Fuel Stations (CNG) Using fuzzy and AHP (Case Study: Zanjan). Journal of Geography, Urban and Regional Studies, 6(24): 7-20
10. Kazemi, A., Sadevand, Z., 2017. Location of CNG stations on routes Tehran_ Firoozkoh and Tehran_ Semnan Using the fuel flow location model. Journal of Energy Planning And Policy Research, 2 (4): 61-83
11. Mahmood, F., A. Shaban, And S. Numan, (2015): Optimal Spatial Distribution of Gasoline Stations in Baghdad Province Utilizing GIS Techniques. Iraqi Journal of Science, 56(1): 118-125.
12. Mohammadi,J., Poorghayoomi, H., Ghanbari, M., 2016. Spatial Analysis and Site Selection fueling stations in Kazeroon. Journal of Research and Urban Planning, 7(24): 105-120.
13. Mohammadi, J., Rezaei, M., 2011. Spatial analysis and site selection of CNG Fuel station in Shiraz city. Spatial Planning, 1 (4): 111-132.
14. Mohammed, M.U., I.J. Musa, and D.N. Jeb, (2014): GIS-Based Analysis of the Location of Filling Stations in Metropolitan Kano against the Physical Planning Standards. American Journal of Engineering Research (AJER), 3(9): 147-158.
15. Nemati, N., Rahbar Shahrouzi, J., 2019. Site selection by Monte Carlo method and integration with brute-force search and genetic algorithm by using image processing approach (Case study: Fuel station in Tabriz city), Journal of Modeling in Engineering, 17 (57): 27-39.
16. Nobakht, Sh., Mostafavi Marian, A., 2011. Optimized Location of Gas Stations using Mathematical Programming and Geographic Information Systems (GIS), Case Study of City of Mashhad. Journal of Transportation Engineering, 2(2): 171-180.
17. Seidaiy, e., Rasti, H., Azar, S., 2016. Analysis of the Development Level of Rural Settlements and the Factors Affecting it (Case Study: The Central part of Iranshahr County). Journal of Human Residence Planning Studies, 11(34): 67-83
18. Valipoor, M., Bahrami, M., Rahimabadi, A., Karimi, O., 2015. Locating gas stations in Borujerd using geographic information system. Journal of Geography and Urban Planning The landscape of Zagros, 6(20): 161-179.
19. Wang, S.P., H.C. Lee, and Y.H. Hsieh, (2016): A Multicriteria Approach for the Optimal Location of Gasoline Stations Being Transformed as Self-Service in Taiwan. Mathematical Problems in Engineering, Vol 20, 1251-1261.
