اصول و الزامات حقوقی در راستای مدیریت ریزگردها
محورهای موضوعی : دستاوردهای نوین در حقوق عمومی
حسین خزایی
1
(دانش آموخته کارشناسی ارشد مدیریت نظارت و بازرسی، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، تهران، ایران )
کلید واژه: محیط زیست, قانون هوای پاک, ریزگردها, قانون اساسی,
چکیده مقاله :
مطابق اصل ۵۰ قانون اساسی حفاظت از محیط زیست یک وظیفه عمومی تلقی میشود، و آحاد مردم و دستگاه ها موظف به انجام این تکلیف میباشند. یکی از عواملی که محیط زیست را تهدید میکند پدیده ریزگردها میباشد که در یک دهه ی گذشته بسیاری از استان های ایران را درگیر کرده است و امروزه حق حیات شهروندان وحتی بسیاری از گونه های جانوری را تهدید می کند. از طرفی با توجه به این که بسیاری از کشور ها با این خطر زیست محیطی مواجهه می باشند علاوه بر اقدامات داخلی نباید از اقدامات مشترک کشورها غافل شد. به همین منظور طی سال های اخیر قوانین و موافقت نامه هایی در سطح ملی، منطقه ای و بین المللی وضع شده است اما آنگونه که باید نتوانسته اند بر مدیریت پدیده ریزگردها تاثیر گذارند. علاوه بر این در داخل کشور باید اقداماتی صورت گیرد که از نفوذ پدیده ریز گردها جلوگیری شده یا آن را به حداقل برساند، به این اقدامات در قوانینی از جمله قانون هوای پاک، قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست و آیین نامه اجرایی مقابله با پدیده گردوغبار اشاره شده است اما متاسفانه همواره با چالش هایی مواجهه بوده اند؛ از این رو در پژوهش حاضر ضمن تاکید بر اقدامات بین المللی، به این چالش ها و محدودیت ها پرداخته شده و برای رفع آنها در راستای مدیریت پدیده ریزگردها راهکارهایی ارائه گردیده است.
According to article 50 of the constitution, environmental protection is a public duty, and all people and agencies are obligated to do so. One of the factors that threatens the environment is the phenomenon of haze that has affected many provinces of Iran in the past decade and today threatens the right to life of citizens and even many animal species. On the other hand, considering that many countries face this environmental risk, in addition to domestic actions, joint actions of countries should not be ignored. For this reason, in recent years, laws and agreements have been introduced at national, regional and international levels, but they have not been able to affect the management of haze phenomenon. In addition, measures must be taken within the country that prevent or minimize the penetration of haze phenomenon, These measures have been mentioned in laws such as the Clean Air Act, the Environmental Protection and Improvement Act, and the Executive Regulations on Combating the haze phenomenon, but unfortunately they have always faced challenges; Therefore, in this study, while emphasizing international actions, these challenges and limitations have been addressed and solutions have been proposed to eliminate them in order to manage haze phenomenon.
_|- فخار، سید محمد(1399)، کمربند سبز در 300 شهر، درج شده در پایگاه الکترونیکی همشهری، تاریخ مراجعه: تیر 1402، آدرس: newspaper.hamshahrionline.ir/id/126227/
- احمدی، سیروس، اکبرزاده، محمد(۱۳۹۷)، پیامدهای سیاسی امنیتی خشک شدن دریاچه ارومیه، فصلنانه ژئوپلیتیک، سال ۱۴، شماره ۳، صص۱۲۷-۹۵.
- اردبیلی، لیلا(۱۳۸۸)، بررسی فرآیند های موثر در تشدید گرد و غبار سال های اخیر ایران، دومین همایش فرسایش بادی و طوفان های گرد و غبار، دانشگاه یزد.
- حیدرزاده و همکاران(۱۳۹۶)، بررسی حقوقی افزایش پدیده ریزگردها در ایران و کشورهای همسایه(با تاکید بر کشور عراق)، مجله پژوهش های سیاسی و بین المللی، دوره ۸، شماره۳۲، صص۶۱-۳۵.
- سامانی زادگان، شهرزاد(۱۴۰۰)،ارزیابی موازین حقوقی بین المللی در خصوص مقابله با ریزگردها، شماره ۱۵،صص۳۸-۷.
- سمالی، مصطفی، میرعباسی، سیدباقر، عطاشنه، منصور(۱۴۰۰)، بررسی مسئولیت دولت‌ها بر اساس اصول بین‌الملل بر مسئله ریزگردها در جنوب و غرب ایران، فصلنامه راهبردسیاسی، انتشار آنلاین.
- عباسی، محمود، سودمندی، عبدالمجید(۱۳۹۵)، حقوق بشر و حق بهره مندی از هوای پاک، فصلنامه اخلاق زیستی، سال ششم، شماره بیست و یکم، صص۱۳۴-۱۱۱.
- عیدیان، احسان(۱۳۸۹)، ایران رتبه اول بیابان زایی با عامل انسانی را دارد، قابل مشاهده در وبلاک خاکستان، khakestan.blogfa.com
- غمامی، سید محمد مهدی(۱۳۹۹)، تعهدات دولت در قبال "حق بر هوای پاک" بررسی نظام قانونگذاری جمهوری اسلامی ایران، دوفصلنامه علمی مطالعات حقوق بشر اسلامی، دوره نهم، شماره هجدهم، صص۶۷-۵۱.
- فلاحی، ثریا، سلیم، نادر(۱۳۸۸)، بیابان و بیابان زایی در ایران و راهکارهای کاهش آن، نشریه ۱۳۴ وزارت جهاد کشاورزی، صص ۲۰-۱.
- كريمي،محمود، مصفا، نسرين(۱۳۷۱)، هدف هاي كنفرانس سازمان ملل در مورد محيط زيست و تدوين استراتژي ها و تنظيم معاهدات،مجله سياست خارجي.
- گنجعلی زاده، منیژه(۱۳۹۴)، ریزگرد ها و الزامات حقوقی دولت ها، تهران، خرسندی.
- محمد یاری، علی(۱۳۹۸)، حقوق بین الملل محیط زیست ناظر بر پیشگیری از ریزگردها، پایان نامه کارشناسی ارشد، مرکز پیام نور پاکدشت.
- مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی(۱۴۰۲)، بررسی اقدامات و راهکارهای اجرایی قانون هوای پاک - ایرادات قانون، مطالعات زیربنایی.
- مزرعه فرد، کریم(۱۳۹۹)، بررسی روند تغییرات حرکت ریزگردها از جنوب غرب و شرق سوریه و شرق ترکیه به مرزهای غربی ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد، موسسه آمدزش عالی یاسین بروجرد.
-Center for International Environmental Law, UNEP Compendium on Human Rights and the Environment. Available at: http://www.unep.org/ environmentalgovernance/Portals/8/publications/UNEP-compendium-human- rights 2014 pdf. Accessed July 1, 2016.
-Hassanzadeh, Elmira; Zarghami, Mahdi & Hassanzadeh, Yousef (2011), Determining the Main Factors in Declining the Urmia Lake Level by Using System Dynamics Modeling, Water Resources Management, 26(1), 129-145. https://doi.org/10.1007/s11269-011-9909-8
|_
