مطالعه تأثیر آموزش روش کاوشگری بر تفکر انتقادی در درس علوم تجربی

محورهای موضوعی : خلاقیت شناسی روان‏شناختی

مسیب یارمحمدی واصل ¹ , بهناز نوشادی ² , حمید رضا مقامی ³ , آرش بهرامی ⁴

1 - دانشیار دانشگاه بوعلی سینا، گروه روانشناسی، همدان، ایران(نویسندۀ مسئول)
2 - کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، ایران
3 - عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
4 - کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

تاریخ دریافت : 1394/05/29 تاریخ پذیرش : 1395/04/11 تاریخ انتشار : 1395/09/15

کلید واژه: تفکر انتقادی, روش تدریس, علوم تجربی, روش کاوشگری,

چکیده مقاله :

هدف: یادگیری تفکر انتقادی به شیوه آموزش مناسب با آن نیازمند است که از طریق آن اندیشه، کاوش، استدلال، قیاس منطقی دانش آموزان تغییر یابد. بنابراین هدف این پژوهش آن است که آیا آموزش روش کاوشگری بر تفکر انتقادی دانش آموزان مؤثر است یا خیر؟ روش: روش پژوهش از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با یک گروه آزمایش و یک گروه کنترل بود. جامعه‌ آماری این پژوهش شامل کلیه دانش‌آموزان دختر پایه پنجم ابتدایی شهر همدان در سال 1393 بود. در این تحقیق از شیوه نمونه‌گیری در دسترس استفاده شد و تعداد 30 نفر از دانش آموزان به عنوان نمونه‌های تحقیق انتخاب شد ند و به صورت تصادفی 15 نفر در گروه کنترل و 15 نفر در گروه آزمایش قرار گرفتند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه تفکر انتقادی کالیفرنیا بود. آموزش کاوشگری توسط محقق به مدت 20 جلسه 45 دقیقه ای برای گروه آزمایش ارائه شد، داده های پژوهش با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که بین میزان تفکر انتقادی دانش‌آموزان گروه آزمایش و گروه کنترل در پیش‌آزمون و پس‌آزمون تفاوت معنی‌داری وجود داشت، بنابراین آموزش با روش کاوشگری در درس علوم تجربی بر روی تفکر انتقادی دانش آموزان مؤثر بود. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که آموزش روش کاوشگری موجب تقویت تفکر انتقادی دانش آموزان در درس علوم تجربی می شود، لذا به معلمان این درس توصیه می شود به نقش آموزش روش کاوشگری جهت تقویت تفکر انتقادی آنان توجه کنند.

چکیده انگلیسی:

Purpose: Critical thinking requires that change the thought ,exploring and postulate of students. So the purpose of this research is that Study the effects of Inquiry-based Instruction on critical thinking of students. Method: Research method was quasi-experimental with pretest-posttest design with an experimental group and a control group. The population of this study consisted of all girl students in fifth grade in hamedan city in 2014. Available sampling method was used in this study, 30 students were selected as subjects of research and perch 15 subjects in the control group and 15 subjects in the experimental group by random sampling. The instrument used in this study was California critical thinking questionnaire. The Inquiry-based Instruction was presented by the investigator in 20 sessions of 45 minutes for experimental group. Research data were analyzed by using covariance analysis. Findings: The findings showed that there was significant difference between level of critical thinking of experimental group and control group in pretest and posttest. So Inquiry-based Instruction in science class had a positive effect on students’ critical thinking. Conclusions: The results showed that Inquiry-based Instruction reiforce critical thinking of students in science class, so to the teachers of this lesson is recommended that attention to role of teaching to Inquiry-based Instruction to enhance their critical thinking.

منابع و مأخذ:

‌آقازاده، محرم. (1388). روش های نوین تدریس، تهران: آبیژ.

ﺟﺎوﯾﺪی ﮐﻼﺗﻪ ﺟﻌﻔﺮآﺑﺎدی، ﻃﺎﻫﺮه؛ ﻋﺒﺪﻟﯽ، اﻓﺴﺎﻧﻪ. (1390). مهارت های تفکر انتقادی دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه فردوسی مشهد. مطالعات آموزشی و روانشناسی،11 (2)، 20-103.

حسن بیگی، علی. (1382). بررسی تأثیر روش آموزش کاوشگری بر موفقیت تحصیلی و بهبود مهارت های اجتماعی دانش آموزان دختر دوم متوسطه شهر اراک در سال تحصیلی 81-1382، اداره کل آموزش و پرورش استان مرکزی.

کیارسی، سمیه. (1387). مقایسه اثربخشی روش تدریس کاوشگری با روش تدریس همیاری بر پیشرفت تحصیلی و مهارت‌های اجتماعی دانش آموزان دختر در درس علوم تجربی سال پنجم ابتدایی شهر دزفول، پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی.

 هارلن، وین.(1391).  نگرشی نو بر آموزش علوم تجربی، ترجمه: شاهده سعیدی، تهران: نشر مدرسه

 

Abrams, E., Southerland, S. A., & Silva, P. C. (2007). Inquiry in the classroom: Realities and opportunities (PB) (Contemporary Research in Education). UK:  Information Age Publishing.

Arbaugh, J. B. (2007). An empirical verification of the community of inquiry framework. Journal of Asynchronous Learning Networks, 11(1), 73–85.

Chambers, Sharon M., Hardy, James C (2005). Length of Time in Student Teaching: Effects on Classroom Control Orientation and Self-Efficacy Beliefs, Educational Research Quarterly, 28(3), 3-9.

Facione, P. A. (2000) "The Disposition toward Critical Thinking:  Its Character, Measurement, and Relationship to Critical Thinking Skill".  Informal Logic, 20(1).

Halpern, D.F., & Roediger, H.L., & Sternberg, R.J. (2007). The nature and nurture of critical thinking. Critical thinking in psychology. Cambridge, NY: Cambridge university press, pp.1-14.

Heid, K., Estabrook, M., & Nostrant, C. (2009). Dancing with line: Inquiry, democracy, and aesthetic development as anapproach to art education. International Journal of Education & the Arts, 10 (3), 1-21.

Holmes, T. & Hoffman, P. S. (2000). Elicit, engage, experience, explore: Discovery learning in library instruction. Reference Services Review, 28 (4), 313-322.

Joyce B, Weil M, Calhoun E. (2001). Teaching methods 200. Translated by Mohamad reza behrangi, Tehran: kamal Tarbiat poblication.

 Landsman, R. E. (2005). RIP-ing through scientific inquiry: Critical thinking.USA: ANOVA Science Publishing.

 Meyers BE, Dyer JE. (2006). the influence of student learning style on critical thinking skill. Journal of Agricultural Education; 2006:47(1): 43-52.

 Meyers, C. (1986). Teaching students to think critically. California: Bass; 1991.

Papert, S. (2000). What’s the big idea? Toward a pedagogy of idea power. IBM Systems Journal. 39(3/4), 720-729.

Reeve, J., & Halusic, M. (2009). How k-12teachers can put self-determination theory principles into practice. Theory and Research in Education, 7, 145-154.

Tapper, J., (2004). Student perceptions of how critical thinking is embedded in a degree program. Higher education research & Development. Vol.23, No. 2.

Thomas. J. and et al (2006). Teaching Courses on line. Journal of Review of educational research, 76(1) 93-135.

Winnipeg, M. B. (2006). Literacy with ICT and inquiry processes across the curriculum: A continuum model. Manitoba Education: Citizenship and Youth, 11.

  Ricketts, J.  C. (2003).  The  efficacy  of  leadership  development, critical thinking dispositions, and  student  academic  performance  on  the  critical  thinking  skills  of  selected  youth  leaders. Unpublished doctoral dissertation, University of Florida, Gainesville. Available at: http: //etd. fcla. edu/ UF/ UFE0000777/ ricketts_ j. pdf.