ارزیابی زیست محیطی آلودگی خاک منطقه فرومد به فلزات سنگین با استفاده از استخراج ترتیبی

محورهای موضوعی : فصلنامه زمین شناسی محیط زیست

مجید اطاری ¹ (دانش آموخته کارشناسی ارشد، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران)
رحیم دبیری ² (استادیارگروه زمین شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد.)
سلیمه اسحاقی ایل بیگی ³ (دانش آموخته کارشناسی، گروه منابع طبیعی، واحد تربت جام، دانشگاه آزاد اسلامی، تربت جام، ایران)
حجت اله جغتایی ⁴ (دانش آموخته کارشناسی ارشد زمین شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد)

تاریخ دریافت : 1393/08/27 تاریخ پذیرش : 1394/02/31 تاریخ انتشار : 1394/06/01

کلید واژه: آلودگی خاک, استخراج ترتیبی, فرومد, کرومیت,

چکیده مقاله :

عواملی از قبیل استخراج منابع معدنی و معدنکاری باعث ایجاد آلودگی منابع خاک به فلزات سنگین می گردد. در این تحقیق نمونه‌های رسوب برداشت شده از منطقه معدنی کرومیت فرومد با استفاده از روش استخراج ترتیبی، فلزات سنگین مورد بررسی قرار گرفت تا منشا این فلزات در رسوبات منطقه مشخص گردد. آنالیز نمونه های خاک نشان داد،غلظت عناصر کروم و نیکل در رسوبات منطقه بالاتر از مقدار آن در شیل جهانی می باشد. نقشه توزیع عنصر کروم و نیکل در خاک های منطقه نشان داد، بیشترین مقدار غلظت کروم و نیکل مربوط به نمونه ای است که از رسوبات باطله داخل معدن کرومیت فرومد برداشت شده است و با توجه به میانگین غلظت کروم و نیکل در شیل جهانی، میتوان بالا بودن مقدار کروم در رسوبات منطقه را منتسب به فعالیت های معدنی دانست. بر اساس آزمایش و مطالعات صورت گرفته بر روی رسوبات منطقه نشان داد که نیکل و کروم با غلظت بیش از 45 درصد در فاز تبادل پذیر قرار داشته،که این امر نشان از منشاءآنتروپوژنیک می باشد. فعالیت معدنکاری نقش مهم در افزایش غلظت این عناصر در فاز تبادل پذیر داشته است. عناصر کادمیم، سرب، روی و آهن با غلظت بیشتر از 30 درصد در فاز باقیمانده ، مرتبط با منشاء لیتوژنیک می باشد. نتایج حاصل از استخراج ترتیبی همخوانی قابل توجهی با ضریب آلودگی محاسبه شده در منطقه مورد مطالعه دارد.

چکیده انگلیسی:

Extraction of mineral resources and mining can be lead to soil contamination by heavy metals. To determination of the origin of the metals in the sediments in Forumad chromite mine, the sediment samples were taken and analyzed using the sequential extraction method. Analysis of soil samples showed that the concentration of chromium and nickel in sediment is higher than that of global shale. Chromium and nickel in soil distribution map of the region shows that the highest concentration of chromium and nickel in samples from inside the mine tailings deposits of chromite Forumad been harvested according to the average concentration of chromium and nickel in the global shale, the top the amount of chromium in the sediment was attributable to mining activities. Our study shows that Nickel and Chromium with more than 45% concentration are interchangeable phase, which indicating anthropogenic source. Mining activity plays an important role in increasing the concentration of these elements as interchangeable phase. Cd, Pb, Zn and Fe with more than 30% concentration in residual phase, are related to lithogenic source. The results of the sequential extraction method are compatible with the pollution index in the area.