تخمین رواناب در حوضه آبریز مادرسو استان گلستان با استفاده از GIS
محورهای موضوعی : فصلنامه زمین شناسی محیط زیست
علی پناهی
1
(استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز)
بهلول علی جانی
2
(استاد دانشگاه تربیت معلم تهران)
حسین محمدی
3
(استاد گروه جغرافیا دانشگاه تهران)
کلید واژه: بارندگی-رواناب-شماره منحنی(CN)- سیستم اطلاعات جغرافیایی-حوضه مادر سو,
چکیده مقاله :
همه ساله در اثر نفوذ توده هواهای مختلف و همچنین شرایط محلی پدیده سیل خسارات هنگفتی به منابع طبیعی و اقتصادی وارد می کند.گاهی در اثر موج سیلاب و یا غلظت مواد رسوبی برخی از ایستگاه های آبسنجی تخریب می گردد و داده های ثبت شده با مقادیر واقعی آن مطابقت ندارد ،همچنین با توجه به اینکه اکثر حوضه های آبخیز کوچک در کشور ما فاقد ایستگاه هیدرومتری می باشند لذا برای برآورد رواناب نیاز به روش مناسبی است تا با استفاده از آن در این حوضه ها،رواناب را محاسبه نموده و در برنامه ریزیهای مدیریتی و حفاظتی برای کنترل سیلاب و فرسایش از آنها استفاده کرد.برای براورد رواناب و حجم سیلابها در این مقاله از روش تجربی CN استفاده شده است.در این مطالعه اصول روش کار استفاده از داده های آماری (سالهای آماری 56-86 ایستگاه های هواشناسی،رباط قره بیل،چشمه خان،حق الخواجه،دشت،دشت شاد،تنگراه،قوجمز،تیل آباد،پیشکمر،گالیکش و ایستگاه هیدرومتری تنگراه)تحلیل داده های مکانی و همچنین استفاده از تصاویر ماهواره ای جهت تهیه نقشه شماره منحنی در مدل SCS با تکنیکGIS می باشد که در مرحله بعدبا بکارگیری دمعادلات روش SCS و نقشه CN و لایه بارش،پهنه هایی که پتانسیل ایجاد رواناب مشابهی دارند تعیین گردید.همچنین جهت ارزیابی روش CNچند سیلاب مخرب انتخاب گردید که نشان از همبستگی زیاد نتایج محاسبه از روش شماره منحنی با رواناب مشاهده شده می باشد و همچنین این نتیجه فراهم شد که استفاده از مدل وزنی در محاسبه شماره منحنی این امکان را فراهم می شازد که تمام عوامل موثر در تولید رواناب در نظر گرفته شود و در نتیجه تخمین درستری از رواناب ناشی ار بارندگی بدست آید.
Every year, due to the penetration of cyclone and different air masses and also local conditions, the resultingflood phenomena causes extreme damage to the natural and economical resources. Sometimes, due to the floodwaves or high density of residual materials, hydrometric stations are damaged and consequently the recordeddata do not match to real data. Considering the lack of hydrometrical stations in most of the small watersheds,determination of runoff and maximum flood discharge requires a suitable method to estimate runoff and peakflow which to be used in flood and erosion control management plans. In this study empirical CN method isused.In this study, a principle of work method is applying of statistical data (5686 statistics year of climatologystations Robate ,Ghare bil, Cheshmekhan, Hagholkhaje, Dasht, Dashte shad, tangrah,Ghojmaz,Til abad,pishkamar, Galikesh and station hydrometric Tnagrah). Spatial data analysis and also using of satellite imagesfor gaining CN map in SCS model with GIS, in the next stage recognized applying the SCS equation, CN mapand precipitation layer which zones have the potential for creating of similar runoff.In this study, also due to assessment curve number CN choice several flood danger that the results shows thehigh correlation between curve number calculated and curve number observed and also resulted that use ofweight model in curve number calculate provided to consider all of effective factors in runoff existing and at theresult attain reliable estimate of runoff resulting the rainfall.
